Elang brontok

sepésiyes manuk
Garudha Brontok
Anak jinis S. c. limnaeetus
Carita, Pandeglang, Banten
Klasifikasi ngèlmiah
Karajan: Animalia
Filum: Chordata
Klas: Aves
Ordho: Accipitriformes
Famili: Accipitridae
Génus: Spizaetus
Spésies: S. cirrhatus
Jeneng binomial
Spizaetus cirrhatus
(Gmelin, 1788)

Garudha Brontok ya iku sejinis manung pemangsa anggota suku Accipitridae. Dijenengi mangkono mungkin amarga warnané kang bercak-bercak (ing wujud kang warnané terang). Jeneng sajeroning basa Inggris ya iku Changeable Hawk-eagle amarga warnané kang akèh variasiné lan berubah-ubah, wondéné jeneng ngèlmiahé ya ikuSpizaetus cirrhatus. Garudha brontok manak ing wewengkon kang amba, wiwit saka kawasan Asia kidul ing India lan Sri Lanka, pinggiran lor Himalaya, terus marang wétan lan kidul nglewati Asia Tenggara nganti tekan Indonesia lan Filipina.

Identifikasi besut

Manuk garudha kang ukurane pas-pasan nganti gedhé, kanti diukur saka pucuk cucuk nganti pucuk buntut sakiwa-tengené 60-72 cm. Warnane kang berubah-ubah ngangelake anggoné identifikasi, mligi ing lapangan.

Wujud kang normal kanti warna coklat pérangan dhuwur, putih ing sisih ngisor awak lan buntut kang coklat rodok abang, kanti garis-garis ireng melintang ing swiwi lan buntut kang katon jelas nalika mabur. Ana coret-coret mbujur kanti warna ireng ing gulu lan bercak-bercak kecoklatan ing dhadha. Ras-ras tertentu duwé jambul dawa kang kasusun saka papat iji wulu ing buri edase, wondene ras kang liya ora duwé jambul. Wedok padha karo kang lanang, amung awake rodok gedhé, manuk kang anti ndas kang warnané luwih pucat lan pola warna kang luwih samar.

Swiwi kang dawa, ambyar rata nalika mabur, Kanti pucuk (susunan wulu primer) kang ketok rodok bunder, digabung karo buntut kang dawa lan pola warna ing dhuwur ,membedakake kanti jinis garudha liyané.

Ana uga wujud kang peteng (ireng) lan kang luwih terang ketimbang wujud normal. Wujud kang peteng kanti warna coklat peteng sekabehane kanti garis ireng ing pucuk buntut kang rodok kontras karo pérangan liya sak buntut. Wujud peteng iki naliak mabur meh pada karo garudha ireng (Ictinaetus malayensis), kanti sithik béda ing wujud swiwi.

Swara besut

Garudha iki duwé swara-swara khas[1]:

  • Banter nyaring, berkepanjangan

yiiip-yip-yip-yip-yip …yiip-yip-yip-yip

  • Kanti nada dhuwur

kwip-kwip-kwip-kwii

  • ..atau teriakan menembus

klii-liiiuw

Ekologi lan pakulinan besut

Garudha brontok amung berpasangan ing mangsa berbiak, lan ing jaba waktu-waktu mau kerep tinemu menjelajah dewean ing alas-alas terbuka, sabana lan padang rumput. manuk iki seneng mbeburu ing panggonan kang kabukak lan nyerang mangsane kang wujud reptil, manuk atau mamalia cilik saka panggonane mencok

Ing Indonesia, manuk iki ana ing Sumatra, Kalimantan, Jawa, Bali lan Nusa Tenggara.

Anak jinis besut

 
Miturut John Gould, Birds of Asia

Anak-anak jinis garudha brontok kapérang sajrone 2 kelompok, ya iku kelompok kang duwé jambul karo kang ora ana. Dikenal uga wujud peteng (ireng) ing sapérangan wewengkon sebarane.[2]

 
Garudha brontok ing Kebun Binatang Osaka, Jepang

Kelompok kanti jambul

  • Spizaetus cirrhatus cirrhatus
Nyebar ing India wiwit saka lembah kali Gangga.
Kanti jambul; tanpa wujud peteng
  • Spizaetus cirrhatus ceylanensis
Nyebar ing Sri Lanka.
Luwih cilik saka ras India ing dhuwur, kanti jambul.

Cathetan sikil besut

  1. MacKinnon, J. 1993. Panduan lapangan pengenalan Burung-burung di Jawa dan Bali. Gadjah Mada University Press. Jogyakarta. ISBN 979-420-150-2. Hal. 103-104.
  2. Gamauf, Anita; Gjershaug, Jan-Ove; Røv, Nils; Kvaløy, Kirsti & Haring, Elisabeth (2005): Species or subspecies? The dilemma of taxonomic ranking of some South-East Asian hawk-eagles (génus Spizaetus). Bird Conservation International 15(1): 99–117.