Lech Wałęsa
Lech Wałęsa (Kocap: /lèh wawèngsa/; Polandiyan:[ˈlɛx vaˈwɛ̃sa] ; lair 29 September 1943) iku pulitisi saka Polandiya lan tilas aktivis trade union lan hak tahas manungsa. Wałęsa minangka salah siji sing ngadegaké sarékat buruh Solidaritas (Solidarność), siji sarékat buruh indhepèndhen pisanan ing blok wétan, menangaké Bebungah Nobel ing taun 1983, lan dadi Présidhèn Polen wiwit taun 1990 nganti 1995.[1]
| Lech Wałęsa | |
|---|---|
 | |
| Présidhèn Républik Polen kaloro saka Républik katelu. | |
| Linggih 22 Dhésèmber 1990 – 22 Dhésèmber 1995 | |
| Mahamantri | Tadeusz Mazowiecki, Jan Krzysztof Bielecki, Jan Olszewski, Waldemar Pawlak, Hanna Suchocka, Józef Oleksy |
| Kang sadurungé | Wojciech Jaruzelski (in country) Ryszard Kaczorowski (in exile) |
| Kang sawisé | Aleksander Kwaśniewski |
| 1st Chairman of Solidarity | |
| Linggih 1980 – 12 Dhésèmber 1990 | |
| Kang sadurungé | N/A |
| Kang sawisé | Marian Krzaklewski |
| Rerincèn dhiri | |
| Lair | 29 Sèptèmber 1943 Popowo, Polen) |
| Parté pulitik | Solidaritas |
| Sisihan | Danuta Wałęsa |
| Profési | Electrician |
| Agama | Katulik Roma |
Biografi besut
Wałęsa lair ing Popowo, Polen, tanggal 29 September 1943, minangka putrané tukang kayu. Sinau ing Sekolah dhasar lan sekolah ketrampilan sadurungé lumebu Lenin Shipyard ing Gdańsk (Stocznia Gdańska im. Lenina, saiki Stocznia Gdańska) minangka ahli tèhnik listrik ing taun 1970. Ing taun 1969 Wałęsa krama karo Danuta Gołoś, lan peputra wolu[1]. Putra lanangé Jarosław Wałęsa dadi anggota parlemèn Polen Sejm (DPR). Lech Wałęsa nganut agama Katulik Roma, lan ngakoni yèn kaprecayané iki mbantu nalika mangsa-mangsa perjuangan Solidaritas.
Solidaritas besut
Wałęsa iku anggota siji komité mogok ora sah ing pabrik kapal Gdańsk Shipyard ing taun 1970 (Démo Polen 1970). Ing taun 1976, Wałęsa kélangan pegawéyané ing Gdańsk Shipyard.
Ing sasi Juni 1978 Wałęsa nggabung sajeroning siji organisasi gelap Free Trade Unions of the Coast (Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża), sing dipanggedhèni déning Bogdan Borusewicz, Andrzej Gwiazda, Krzysztof Wyszkowski, Lech Kaczyński, Anna Walentynowicz, Antoni Sokołowski, lan liya-liyané.
Tanggal 14 Agustus 1980, sawisé mogok wiwitan ing Lenin Shipyard ing Gdańsk, Wałęsa dadi pamimpin aksi mogok mau. Aksi mogok mau kanthi spontan banjur dadi panutan, wiwitané ing Gdańsk, banjur sumrambah saindhenging Polen.
Ing sasi September taun mau, pamaréntah kuminis Stanisław Kania napakastani pasetujon karo komité koordinasi aksi mogok kanggo ngisinaké anané organisasi sing resmi, nanging dudu sarékat buruh bébas sing sakbeneré. Komite koordinasi aksi mogok banjur ngresmèkaké dhiri dadi National Coordination Committee of Solidarność (Solidarity) Free Trade Union, lan Wałęsa kapilih dadi ketua komite mau.
Wałęsa mengku kalungguhan mau nganti 13 Dhésèmber 1981, nalika Wałęsa dicekel. Jenderal Wojciech Jaruzelski nyatakaké kaanan darurat perang ing Polen ing tanggal 13 Dhésèmber. Wałęsa dikunjara sajeroning 11 sasi ing Polen sisih wétan ing sawatara désa (Chylice, Otwock lan Arłamów cedhak tapel wates karo Soviet) nganti 14 November 1982.
Ing taun 1983, Wałęsa nglamar pagawéan ing Gdańsk Shipyard manèh minangka tukang listrik. Taun 1983 uga Wałęsa dianugerahi Bebungah Nobel. Wałęsa ora bisa nampa bebungah mau kanthi pribadi, kuwatir manawa pamaréntah bakal ora ngidinaké lumebu Polen manèh. Garwané, Danuta Wałęsa, sing makili nampa bebungah mau.
Wiwit 1987 nganti 1990 Wałęsa minangka lan mimpin, organisasi " Temporary Executive Committee of Solidarity Trade Union sing setengah resmi. Ing taun 1988 Wałęsa nganakaké aksi mogok ing Gdańsk Shipyard, mung nyuwun supaya organisasi Solidarity Trade Union dilegalisasi manèh. Sawisé wolungpuluh dina, pamaréntah wusanané setuju rembugan ing sasi September. Wałęsa minangka pamimpin ora resmi saka pihak non pamaréntah sajeroning parembugan mau. Wusanané pamaréntah setuju napakastani legalisasi organisasi Solidarity Trade Union lan nganakaké pamilihan "setengah bébas" ing parlemèn Polen.
Réferènsi besut
- ↑ a b "CNN Cold War-Profile: Lech Walesa". CNN. Dibukak ing 2007-08-19.
Pranala njaba besut
| Wikiwarta duwé warta sing gegayutan: Row over Lech Wałęsa's alleged collaboration with communists escalates |
| Wikimedia Commons duwé médhia ngenani Lech Wałęsa. |
| Wikicuplik duwé cuplikan ngenani: Lech Wałęsa |
Film lan video besut
Liya besut
- New Statesman interview with Lech Walesa by Mark Seddon
- The Nobel Peace Prize 1983
- Wałęsa speech Archived 2016-01-31 at the Wayback Machine.-mp3
- Lech Walesa – Nobel Lecture
- BBC interview with Lech Walesa on the 25th anniversary of the founding of Solidarity
- Interview on WTTW
- Lech Wałęsa Institute
- The Shaming of Lech Walesa: Why the defeater of communism finds himself defeated by ex-communists--and why he and the American public haven't noticed Archived 2016-03-04 at the Wayback Machine. Agnieszka Tennant, Books & Culture magazine, 2002