Brenjilan
Testis utawa Brenjilan iku klanjer kelamin lanang ing kéwan lan manungsa. Manungsa (priya) duwé testis loro kang dibungkus skrotum.
| Testis (Brenjilan) | |
|---|---|
 Diagram struktur njero testis | |
 Diagram fitur eksternal lan struktur sekitar testis lanang diwasa | |
| Rincian | |
| Arteri | Testicular artery |
| Vena | Testicular vein, Pampiniform plexus |
| Saraf | Spermatic plexus |
| Getah bening | Lumbar lymph nodes |
| Pengenal | |
| Latin | testis |
| MeSH | D013737 |
| TA98 | Masalah skrip: Fungsi "getTAValue" ora ana. |
| TA2 | 3576 |
| FMA | 7210 |
| Terminologi anatomi [[[d:Masalah skrip: Fungsi "pageId" ora ana.|besut ing Wikidata]]] | |
Ing mamalia, testis papané ing njaban awak, digandhéngaké karo tubulus spermatikus lan papané ing njeron skrotum. Iki cocog karo kasunyatan manawa prosès spermatogenesis mamalia bakal luwih efisien kanthi suhu luwih asor saka suhu badan (< 37 °C).
Ing tubulus spermatikus ana otot kremaster kang manawa kontraksi bakal ngangkat testis nyeraki awak. Yèn suhu testis didhunaké, otot kremaster bakal relaksasi lan testis bakal ngedohi awak. Fenomena iki dikenal kanthi sebutan refleks kremaster.
Kéwan saliyané mamalia ora duwé testis ing njaba. Manuk, kang suhu awaké dhuwur, duwé testis ing njeron awak. Miturut téyori para ahli, manuk migunakaké kanthong udharané kanggo njaga suhu optimal testis, nanging ing panlitèn saterusé disebutaké manawa testis manuk fungsiné bakal apik ing suhu awak. [1]
Samangsa pubertas, testis tumuwuh kanggo miwiti spermatogenesis. Ukuran testis gumantung ing prodhuksi sperma (akèhé spermatogenesis), cuwèran intersisial, lan prodhuksi cuwèran saka sel Sertoli.
Lumrahé, loro testis iku ora padha gedhené. Bisa uga salah siji papané luwih ngisor tinimpang sijiné. Perkara iki amarga bédané struktur anatomis pembuluh getih ing testis kiwa lan tengen.
Fungsi besut
Peranané testis iku ing sistem réproduksi lan sistem endokrin.
Fungsi testis:
- mrodhuksi spérma (spermatozoa)
- mrodhuksi hormon seks priya kaya testosteron.
Kerjané testis ing sakngisoré pangawasan hormon gonadotropik saka klanjer pituitari pérangan anterior:
- luteinizing hormone (LH)
- follicle-stimulating hormone (FSH)
Struktur besut
Testis dibungkus déning lapisan fibrosa kang karan tunika albuginea. Ing njeron testis ana akèh saluran kang karan tubulus seminiferus. Tubulus iki dikebaki déning lapisan sel spérma kang wis utawa lagi tumuwuh.
Spermatozoa (sel winih kang wis siyap kanggo diejakulasiké), bakal gerak saka tubulus nuju rete testis, duktus efferen, lan epididimis. Yèn éntuk rangsangan sèksual, spermatozoa lan cairané (kabèh karan banyu mani) bakal ditokaké menyang njaban awak liwat vas deferen lan pungkasané, penis.
Ing antarané tubulu seminiferus ana sel mirunggan kang karan sel intersisial Leydig. Sel Leydig mrodhuksi hormon testosteron.
Sawar getih testis besut
Molekul gedhé ora bisa nembus ke lumen (pérangan njero tubulus) liwat getih, amarga anané ikatan kang kuwat antar sel Sertoli. Fungsi saka sawar getih testis iku kanggo nyegah réaksi auto-imun. Awak busa nggawé antibodi nglawan spermané dhéwé, mula prakara iki dicegah nganggo sawar. Yèn spérma ana reaksi karo antibodi bakal njalari radhang testis lan ngurangi kasuburan.
Kasehatan besut
Penyakit ing testis kang paling wigati dimangertèni:
- radhang testis, karan orchitis
- kanker testis
- radhang epididimis, karan epididimitis
- Anorkidisme, salah siji utawa loro-loroné testis ora ana
Pangangkatan testis:
- orchidektomi utawa kastrasi
Pirsanana uga besut
| Sistem endokrin - sunting | |
|
Kelenjar adrenal | Corpus luteum | Hipotalamus | Ovarium | Pankreas | Kelenjar paratiroid | Kelenjar pineal | Kelenjar pituitari | Testis | Kelenjar tiroid |