Abad ping 3: Béda antara owahan

Sawisé sédané Commodus ing abad sadurungé, kakaisaran Romawi ngalami perang sadulur. Sawosé perang bubar, [[Septimius Severus]] madeg dadi kaisar, miwiti dinasti [[Severan]]. Ora kaya kaisar sadurungé, sacara kabuka Severus migunakaké tentara kanggo ndhukung kakuwasaané, lan dibayar kanthi apik, lan sabanjuré dadi rejim monarki militèr. Sistem iki runtuh ing taun [[230]]an, munculaké kahanan anarki militèr jroning mangsa sèket taun utawa krisis ing abad iki, marga ora kurang saka rongpuluh kaisar ganti gumanti, akèh-akèhé mung mengku jabatan jroning sawetara sasi marga dipatèni utawa tiwas jroning paprangan, lan kakaisaran mèh ambruk déning kisruh pulitik, lan uga déning ancaman kakaisaran Pèrsi saka sisih wétan. Ing sangisoré panguwasa Sassanid sing anyar, Pèrsi tuwuh dadi saingan, lan Romawi kudu nganakaké réformasi sacara drastis kanggo ngadhepi konfrontasi. Réformasi iki kawujud ing pungkasan abad yaikuya iku jroning jaman [[Diocletian]], ing antarané mérang kakaisaran dadi loro yaikuya iku tlatah wétan lan kulon, sing saben tlatah duwé panguwasa dhéwé-dhéwé.