Wikipédia

Katakana: Béda antara owahan

Luru sajarah
← Besutan sadurungéBesutan sawisé →
Konten dihapus Konten ditambahkan
VisualTèks wiki
Tanpa ringkesan besutan
Digawé kanthi mertal kaca "Katakana"
Larik 1:
{{Nihongo|'''Katakana'''|[[wikt:片仮名|片仮名]], カタカナ|}}&#x20;(<span class="t_nihongo_kanji" lang="ja">[[wiktionary:片仮名|片仮名]], カタカナ</span><sup class="t_nihongo_help noprint"><span class="t_nihongo_icon" style="color: #00e; font: bold 80% sans-serif; text-decoration: none; padding: 0 .1em;">?</span></sup>)
[[Category:Articles containing Japanese-language text|Category:Articles containing Japanese-language text]]
iku silabari [[Jepang]] lan minangka salah siji saka telung aksara Jepang, déné liyané ya ikumono [[hiragana]],<ref>Roy Andrew Miller (1966) ''A Japanese Reader: Graded Lessons in the Modern Language'', Rutland, Vermont: Charles E. Tuttle Company, Tokyo, Japan, p. 28, Lesson 7 : Katakana : ''a—no''. </ref> [[kanji]], uga [[aksara Latin]] (ingaran romaji). Tembung ''katakana'' ateges "kana sing kapérang-pérang" awit karakter-karakter ing katakana iku tumurun saka pérangan-pérangan kanji sing njlimet. Katakana lan hiragana sakloron iku asistem kana. SistemKanthi sistem iki, bakuné saben wanda (ingaran mora) ing basa Jepang dilambangaké lumantar karakter cacah siji, utawa disebutingaran ''kana'', senadyan uga ana sawetara wandakarakter sing mbédani. Saben kana bisa awujud swara kaya ta "''a''" (katakana [[wiktionary:ア|ア]]); wyanjana mawa swara kaya ta "''ka''" (katakana [[wiktionary:カ|カ]]); utawa "''n''" (katakana [[wiktionary:ン|ン]]), ya iku sonoran nasal sing uniné gumantung kontèks, bisa uniné ''m'', ''n'', utawa ''ng'' ({{IPAblink|<span class="IPA" title="Representation in the International Phonetic Alphabet (IPA)">[ŋ}}]</span>), utawa kaya swara nasal ing [[basa Portugis]].
 
Ditandhing karo silabari hiragana sing dicakaké tumrap tembung-tembung lan inflèksi paramasastra asli Jepang amarga ora bisa nganggo kanji, panganggoné silabari katakana iku sairib cithak miring (''italics'') ing basa Inggris. Mliginé, katakana dianggo ing trankripsi tembung njabamanca nyang basa Jepang lan panulis tumrap tembung serapan (kekaroné ingaran ''gairaigo''). Cethané, katakana iku kanggo nulis onomatopé, istilah ngèlmiyah lan tèhnis, lan jeneng-jeneng tuwuhan, kéwan, mineral, uga kumpeni Jepang.
 
Katakana duwé ciri ing garitané sing cekak tur lempeng déné pojokané nikung landhep (mlekuk). Katakana uga ingaran sing paling gampang sajeroninging aksara Jepang.<ref>Miller, p. 28. </ref> Ana rong werna pranatandéntawyanjana saperlu nulis urutanétumrap katakana, ya iku mawa pranatan lawasdéntawyanjana kanthi urutan iroha utawa mawa pranatan lumrahdéntawyanjana kanthi urutan gojūon.
 
== Aksara ==
 
=== Huruf ===
{| style="width: 14em; margin-left: 1em; margin-bottom: 10px;" class="" cellpadding="0" border="0" align="right"
|
{| class="wikitable" style="margin-bottom: 10px;"
|+ Gojūon – Katakana karakter mawa inti
! ''a''
! ''i''
! ''u''
! ''e''
! ''o''
|- align="center"
! title="no onset" |∅
|<big>ア</big>
|<big>イ</big>
|<big>ウ</big>
|<big>エ</big>
|<big>オ</big>
|- align="center"
!''K''
|<big>カ</big>
|<big>キ</big>
|<big>ク</big>
|<big>ケ</big>
|<big>コ</big>
|- align="center"
!''S''
|<big>サ</big>
|<big>シ</big>
|<big>ス</big>
|<big>セ</big>
|<big>ソ</big>
|- align="center"
!''T''
|<big>タ</big>
|<big>チ</big>
|<big>ツ</big>
|<big>テ</big>
|<big>ト</big>
|- align="center"
!''N''
|<big>ナ</big>
|<big>ニ</big>
|<big>ヌ</big>
|<big>ネ</big>
|<big>ノ</big>
|- align="center"
!''H''
|<big>ハ</big>
|<big>ヒ</big>
|<big>フ</big>
|<big>ヘ</big>
|<big>ホ</big>
|- align="center"
!''M''
|<big>マ</big>
|<big>ミ</big>
|<big>ム</big>
|<big>メ</big>
|<big>モ</big>
|- align="center"
!''Y''
|<big>ヤ</big>
|<big>ユ</big>
|<big>ヨ</big>
|- align="center"
!''R''
|<big>ラ</big>
|<big>リ</big>
|<big>ル</big>
|<big>レ</big>
|<big>ロ</big>
|- align="center"
!''W''
|<big>ワ</big>
|<big>ヰ</big>
|<big>ヱ</big>
|<big>ヲ</big>
|}
|-
|
{| class="wikitable" style="margin-bottom: 10px;"
|+ style="white-space: nowrap;" | Karakter pamungkas katakana
! ''n''
| <big>ン</big>
|}
|-
|
{| class="wikitable" style="margin-bottom: 10px;"
|+ style="white-space: nowrap;" | Sandhangan katakana
! dakuten
| <big>゛</big>
|-
! handakuten
| <big>゜</big>
|}
|}
Aksara katakana wutuh dumadi saka 48 karakter lan durung kaétung tandha fungsi lan sandhangan:
* 5 swara ''[[Wanda|inti]]''
* 42 silabogram ''raga'' (onsèt-inti), dumadi saka 9 wyanjana sing sabené mawa gabungan swara cacah 5, déné ana 3 gabungan (''yi'', ''ye'', ''wu'') sing ora miturut pranatan
* 1 wyanjana ''pamungkas''
Sing mangkéné ingaran kisi 5×10 (''gojūon'', 五十音, tegesé "Sèket Wuni"), katon ing tabèl candhaké, lan diwaca  {{Nowrap|ア (''a'')}}, {{Nowrap|イ (''i'')}}, {{Nowrap|ウ (''u'')}}, {{Nowrap|エ (''e'')}}, {{Nowrap|オ (''o'')}}, {{Nowrap|カ (''ka'')}}, {{Nowrap|キ (''ki'')}}, {{Nowrap|ク (''ku'')}}, {{Nowrap|ケ (''ke'')}}, {{Nowrap|コ (''ko'')}} terus tekan tutug. Urutan swara lan wyanjana ing déntawyanjana ''gojūon'' tumurun saka rapalan [[Basa Sangsekerta|Sangsekerta]]. Sajeroning kontèks tulisan vèrtikal sing biyèné dianggep baku, kisi 5×10 adaté dianggit mawa 10 kolem lan 5 larik. Huruf sing mawa swara ditulis ing sisih tengen lan huruf ア (''a'') saparakanca ing sisih ndhuwur. Glif-glif katakana sing nunggal larik utawa kolem béda praupané. Éwadéné, ana telung silabogram ''yi'', ''ye'' and ''wu'' sing tau ditulis mirunggan nganggo sawenèh glif, nanging ora dadi baku ing basa ngendi-ngendi, kepara ora tinemu ing basa Jepang modhèren.
 
Tabèl mawa 50 wuni asring diowah kanthi wuwuhan karakter tambahan, andhegan nasal ン (''n''). Karakter iki bisa muncul ing sawenèh posisi, sing kerep ing candhaké huruf-huruf ''N'' utawa, amarga tuwuh saka salah siji hentaigana ''mu'', sangisoré kolem ''u''. Karakter iki uga asring kawuwuhaké ing larik swara utawa kolem ''a''. Ing kéné karakter iki dituduhaké mawa tabèl sing ndhèwèki.
 
Aksara iki ngemu sandhangan sing bisa ngowah wuni wiwitan sawijining silabogram. Kekaroné padha-padha tinulis misah ing pérangan ndhuwur saka karakter dhasar.
Sing arupa titik dhobel ingaran ''dakuten'', mratandhani owahan primèr. Kerep-kerepé, dakuten ngowah wyanjana tan sinwara dadi sinwara: ''k''→''g'', ''s''→''z'', ''t''→''d'' lan ''h''→''b''. Contoné, {{Nowrap|カ (''ka'')}} malih {{Nowrap|ガ (''ga'')}}. Owahan sèkundhèr ditandhani nganggo ''handakuten'' sing awujud bunder: ''h''→''p''. Contoné {{Nowrap|ハ (''ha'')}} malih {{Nowrap|パ (''pa'')}}. Sandhangan iki, masiya wis dianggo suwéné séwunan taun, nembé diwajibaké ing aksara Jepang nalika semèster kapindho abad ping 20.
 
Saliyané iku, sawenèh karakter duwé werdi mirunggan manawa ditulis cilik ing candhaké tulisan mawa ukuran normal (deleng ngisor), nanging iki ora njalari aksara iki dadi bikameral sajati.
 
Tata panggon tabèl ''gojūon'' nuduhaké silabogram kana sing sistematis awit tansah diucapaké kanthi wuni wyanjana sing dicandhaki wuni swara, nanging iki dudu sing wigati. Skéma kanggo romanisasi basa Jepang sing ana saiki adhedhasar tatanan sistemis aksara iki, contoné nihon-siki チ ''ti'', utawa nganggo grafotaktik Kulonan, biyasané saka basa Inggris, tumrap pangucapan basa Jepang kanggo huruf-huruf kana, contoné Hepburn-shiki チ ''chi''. Rong cara iku nuduhaké kasunyatan manawa akèh huruf katakana sing adhedhasar wyanjana, mliginé sing pungkasané ''u'', uga bisa dianggo minangka pamungkas kanthi wuni swara ora diwunèkaké lan mula langka krungu cetha.
<references group="n" />
 
== Rujukan ==
<div class="reflist references-column-width" style="-moz-column-width: 30em; list-style-type: decimal;">
{{reflist}}
<references /></div>
 
[[Kategori:Aksara sinandi ing Unicode 1.0]]
Dijupuk saka "https://jv.wikipedia.org/wiki/Katakana"