Révisi kala 22 Mèi 2017 06.07 besut Top4Bot (parembugan \| pasumbang) Bot 352.737 suntingan →‎Cathetan suku: replaced: Cathetan Suku → Cathetan suku ← Besutan sadurungé		Révisi kala 10 Juni 2017 15.40 besut wurungaké Rachmat04 (parembugan \| pasumbang) 11.381 suntingan c busak cithakan, per Special:Diff/1146451; panggantèn kosmètik Tenger: PAWS [1.2] Besutan sawisé →
Larik 20: '''Sapi''' iku kéwan [[ternak]] saka familia [[Bovidae]] lan subfamilia [[Bovinae]].<ref name="internet5"/> Saliyané dipiara kanggo nggarap [[sawah]] (déning wong tani) kayata (narik [[luku]], [[garu]],lan liya-liyané), '''sapi''' uga bisa dijupuk [[susu]] lan [[dagingé]].<ref name="internet5"/> Daging sapi rasané énak lan bisa digawé werna-werna masakan.<ref name="internet5"/> Saliyané iku [[kulit]] sapi uga isa dimanfaatké kanggo gawé [[bedhug]], [[kendhang]], lan [[wayang kulit]].<ref name="internet5"/> == Pakan Sapi == Pakan kéwan [[ternak]] kang [[tradisional]] umume [[suket]], [[godhong jagung]], lan [[godhong]]-godhongan kayata godhong [[waru]], godhong [[pethet]], lan liya-liyané.<ref name="internet2"/> Mengkono uga sapi, biyasané saliyané godhong-godhongan kaya mau uga kadang-kadang dicampuri [[katul]] ya iku [[glepung]] saka kulit [[beras]].<ref name="internet2"/> [[Katul]] iku digawé saka kulit [[beras]] kang digiling.<ref name="internet2"/> Ananging bahan-bahan pangan kaya mau biyasané thukulé musiman.<ref name="internet2"/> Yèn wayah udan akèh sing thukul subur lan yén wayah ketiga bakal padha [[garing]].<ref name="internet2"/> Apamanéh yèn wayah rendheng bakal mati kebaceken.<ref name="internet2"/> Mulané yèn wayah musim-musim kang tinamtu para peternak sapi bakal kangélan luru pakan sapi.<ref name="internet2"/> Saliyané iku, rega [[suket]] uga mundhak.<ref name="internet2">~~{{id}}~~http://www.disnak.jabarprov.go.id(dipunundhuh tanggal 23 April 2011)</ref> Saiki ana pakan sapi kang ora gumantung saka musim.<ref name="internet2"/> Pakan sapi kang jenengé [[protefeed]] iki bisa ditemokaké sawayah-wayah tanpa ngenténi musim udan.<ref name="internet2"/>[[Protefeed]] iki bahané saka [[sampah]] [[nabati]].<ref name="internet2"/> Sampah nabati iki tuladhané sampah [[kulit]] [[wiji]] [[kopi]], [[ampas]] [[tebu]] (ampas sisa gawé gula) lan [[ampas]] [[téla]].<ref name="internet2"/> Bahan-bahan kang asalé saka [[sampah]] ing dhuwur iku nduwèni [[protéin]] kang akéh, saéngga bisa nambah [[gizi]] pakan sapi.<ref name="internet2"/> == Habitat == Sapi ana kang diternak ing ''padang rumput'' lan diumbar urip bébas.<ref name="internet3"/> Modél ternak kang kaya ngéné iki kayata ing laladan [[Sumba]]-[[Sumbawa]] lan ing [[Éropah]] kang akèh ''padang rumput''.<ref name="internet3"/> Saliyané cara kang kaya mengkono ana uga sapi kang diternak kanthi cara dikandhang.<ref name="internet3"/> Dadi sapi-sapi mau urip ing kandhang sapi.<ref name="internet3"/> Sanajan uripé ing [[kandhang]], ananging sapi-sapi mau kanthi rutin dipakani lan dirumat.<ref name="internet3"/> Kandhang sapi kudu diresiki sawayah-wayah supaya sapi ora kena [[penyakit]], saliyané iku sapi kudu dibedhiangi.<ref name="internet3"/> Sapi dibedhiangi kanthi cara diobongaké [[dami]] (wit pari) yèn wayah bengi.<ref name="internet3">~~{{id}}~~[http://green.kompasiana.com/penghijauan/2011/04/13/jangan-membuang-makanan/ green.kompasiana.com](dipunundhuh tanggal 23 April 2011)</ref> == Jinis Sapi == Ing [[Indonésia]] ana werna-werna jinis sapi.<ref name="internet1">~~{{id}}~~[http://disnakeswan.kalbarprov.go.id/index.php?option=com_content&view=category&id=103&Itemid=115 disnakeswan.kalbarprov.go.id](dipunundhuh tanggal 23 April 2011)</ref> {\| class="wikitable" border="1" style="float:left; margin-left:1em;" \|+'''Jinis Sapi Unggulan''' Larik 76: {{clear}} == Asil olahan == === Déndéng sayat === ''Déndéng sayat'' ya iku lembaran tipis [[daging]] sapi kang dibumboni. [[Déndéng sayat]] iki kanggo lawuh nalika mangan. Cara masak déndéng sayat kanthi di[[goreng]].<ref name="internet4">~~{{id}}~~[http://www.warintek.ristek.go.id/pangan_kesehatan/pangan/piwp/dendeng_sayat.pdf](dipunundhuh tanggal 23 April]</ref> === Susu sapi === {{Artikel utama\|Susu}} Susu sapi bisa digawé werna-werna panganan. Prinsip kanggo ngolah susu sapi ya iku [[pasteurilisasi]] lan [[sterilisasi]].<ref name="internet6">~~{{id}}~~[http://library.usu.ac.id/download/fp/ternak-eniza2.pdf](dipunundhuh tanggal 23 April 2011)</ref> Susu kalebu [[nutrisi]] sepisanan kanggo makhluk kang lagi wae lair, kanggo kéwan apadéné kanggo manungsa.<ref name="internet6"/> Susu sapi nduwèni [[gizi]] kang akéh, amarga [[susu]] sapi ngandhut zat [[kimia]] kang dibutuhaké awak kayata [[Calsium]], [[Phosphor]], [[Vitamin A]], [[Vitamin B]] lan [[Riboflavin]] kang dhuwur.<ref name="internet6"/> Susu sapi gampang dicerna usus lan nduwèni [[protéin]], [[mineral]] lan [[vitamin]].<ref name="internet6"/> Telu-telune ndadekake [[susu]] sapi dadi bahan panganan kang ''fleksibel'' kang bisa diatur kadar lemaké, saéngga bisa jumbuh karo seléra [[konsumén]].<ref name="internet6"/> Susu sapi uga bisa diolah saéngga nduwèni rasa [[strobérry]], rasa [[jeruk]], [[anggur]] lan buah-buah liyané.<ref name="internet6"/> Susu kalebu bahan pangan héwani, ya iku arupa cairan [[putih]] kang diasilaké [[kéwan]] [[ternak]] lan kanthi cara diperes.<ref name="internet6"/> Saiki, méh saben laladan nduwèni [[pabrik]] [[susu]].<ref name="internet6"/> Ing [[Sumatera Utara]] susu diasilaké ing Kabupatén [[Deli]] [[Serdang]], [[Simalungun]], [[Binjai]] lan [[Medan]].<ref name="internet6"/> Ing pulo [[Jawa]], susu diasilake lan diproses ing laladan [[Jawa Barat]] ya iku [[Lembang]] lan [[ujung berung]], [[Jawa Tengah]] ya iku ing [[Semarang]], [[Ungaran]] lan [[Boyolali]] lan ing laladan [[Jawa Timur]] ya iku ing [[Pujon]], [[Nongko jajar]], [[Batu]] lan [[Grati]].<ref name="internet6"/> Ing [[Amérika Serikat]], laladan-laladan penghasil [[susu]] ana ing kawasan urban utawa perkotaan kang akèh pandhudhuké.<ref name="internet6"/> Nagara bagian [[Amérika Serikat]] kang ngasilaké susu kayata [[Wisconsin]], [[California]], [[New York]], [[Minnesota]],[[Pensylvania]], [[Michican]], [[Ohio]] lan [[Iowa]].<ref name="internet6"/> Susu sapi bisa dadi sumber [[protein]].<ref name="internet5"/> Para ilmuwan nerangaké yèn [[susu]] sapi bisa dadi pengganti [[ASI]] utawa [[''Air Susu Ibu'']].<ref name="internet5"/> Saliyané iku susu sapi bisa dadi [[nutrisi]] kang ora mbebayani tumprap kaséhatan awak.<ref name="internet5">~~{{id}}~~[http://internasional.kompas.com/read/2011/04/15/12172950/China.Jual.Susu.Sapi.Serupa.ASI](dipunundhuh tanggal 23 April 2011)</ref> == Liya-liya == Larik 97: == Pranala njaba == * [http://www.fratta.net/ La Fratta, Italian Chianina cattle breeders] - Sinalunga, Siena, Italy * [http://www.westernwatersheds.org/ Western Watersheds Project] - Cows versus Conservation * [http://www.ansi.okstate.edu/breeds/cattle/ Cattle Breeds website] - Oklahoma State University * [http://www.cattle.com Cattle.com] - Comprehensive Beef Portal * [http://www.pbs.org/wnet/nature/holycow/index.html PBS Nature: Holy Cow (about cows in general)] * [http://www.lincolnredcattlesociety.co.uk UK Lincoln Red Cattle Society] * [http://www.searchcattle.com SearchCattle.com - Specialized Cattle Search Engine] * [http://www.rzuser.uni-heidelberg.de/~rebert/photos/Nutztiere/index.html Photo Gallery with Images of Cattle] * [http://www.prairieoxdrovers.com Prairie Ox Drovers -Information, help, and encouragement to get started with oxen.] * [http://www.straightdope.com/classics/a3_097b.html "Do McDonald's milkshakes contain seaweed?", The Straight Dope, 27-Nov-1992] * [http://www.cattlepages.com The Cattle Pages] - Directory of information, cattle associations, and cattle breeders * [http://www.bluemoo.net/45cowfacts.html "45 Fun Facts About Cows"] == Galeri == Larik 120: </gallery> == Cathetan suku == {{reflist}}

Sapi: Béda antara owahan