Sana Warisan Donya: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
busak "bali menyang"
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
éjaan, replaced: bangunan → yasan, hubungan → gayutan (2), kayadéné → kaya déné (2), mandhiri → swatantra, masyarakat → masarakat, nduwèni → duwé (2), punah → cures
Larik 1:
[[Gambar:World Heritage logo.png|150px|right]]
'''Situs Warisan Donya UNESCO''' iku arupa situs-situs spesifik (kayadénékaya déné [[alas]], [[gunung]], [[tlaga]], [[segara wedhi]], [[monumèn]], [[bangunanyasan]], [[:wiktionary:complex|komplèks]], utawa [[kutha]]) kang wis dinominasèkaké lan disarujuki kanggo dilebokaké jroning daftar kang direksa déning [[Program Warisan Donya Internasional]] kang digulawenthah déning ''Komité Warisan Donya'' [[UNESCO]], kang dumadi saka 21 nagara anggota, kang dipilih déning '''Majelis Umum Nagara-nagara Anggota''' kanggo mangsa jabatan tinamtu.<ref>{{cite web
|url=http://whc.unesco.org/en/185/
|title=About World Heritage
Larik 10:
Nalika taun [[2007]], ana 851 situs kang wis kadaftar: 660 situs budaya, 166 situs alam, lan 25 campuran, dumunung ing 142 nagara anggota. UNESCO nyathet saben situs kanthi nomer idhentifikasi kang béda siji lan sijiné; nanging usulan anyar sering klebu situskang wis mlebu sadurungé, banjur didaftar minangka bagéan panjelasan kang luwih gedhé. Akibaté, sistem penomeran nganti luwih saka 1200, senajan luwih sethithik ana ing daftar kang sabeneré.
 
Saben situs warisan donya iku tetep darbèké nagara miturut dunungé, nanging dianggep dadi kapentingan masyarakatmasarakat internasional kanggo ngreksa situs mau kanggo generasi kang bakal teka. Protèksi lan konsèrvasi situs-situs iki dadi kawigatèn kabèh nagara ing donya.
 
== Sajarah ==
=== Pra-konvènsi ===
Ing taun [[1959]], pamaréntah [[Mesir]] mutusaké arep mbangun [[bendungan Aswan]], sawijining proyèk kang bakal ngelepaké lembah kang ngandhut warisan peradababn kuna kayadénékaya déné kuil [[Abu Simbel]]. UNESCO banjur nganakaké kampanye gedhèn-gedhèn ing donya kanggo njaga situs mau kanggo ngadhepi usulan Mesir lan [[Sudan]]. Kuil Abu Simbel lan Kuil [[Philae]] sidané diprithili secuil mbaka secuil lan ditata manèh, dipindhah menyang papan kang luwih dhuwur. Béya kanggo proyèk mau udakara US $80 yuta, watara $40 yuta saka béya mau dikumpulaké saka 50 nagara. Bab iku dianggep suksès, lan dadi conto kanggo kampanye proyèk-proyèk liya ya iku ing antarané panylametan [[Venesia]] lan lagunané, ing [[Italia]], reruntuh [[Mohenjo-daro]] ing [[Pakistan]], lan Candhi [[Borobodur]] ing [[Indonésia]]). UNESCO banjur miwiti gawé rancangan konvènsi [[Déwan Internasional bab Monumèn lan Situs]], kanggo ngreksa warisan budaya umum kanggo kamanungsan.
 
=== Konvènsi lan latar mburi ===
Larik 24:
Sadéngah nagara kudu gawé daftar inventarisasi kabèh situs alam lan budaya pinunjul kang diduwèni. Daftar iki disebut Daftar Tentatif, lan wigati sebab sawijining nagara ora bisa ngajokaké usulan tumrap situs kang ora ana ing daftar. Sabanjuré, bisa dipilih situs saka daftar iki kang dilebokaké jroning file nominasi. Pusat Warisan Donya bakal mènèhi advis lan mbiyantu nyepakaké file iki, kang sabisa-bisané kudu komprehènsif.
 
Tekan seméné, file iki diévaluasi sacara mandhiriswatantra déning loro organisasi: [[Déwan Internasional bab Monumèn lan Situs]] lan [[Badan Konsèrvasi Donya]]. Badan-badan iki banjur gawé rékomendhasi marang Komité Warisan Donya. Komité iki rapat setaun pisan kanggo nemtokaké pilihan endi usulan kang bisa mlebu Daftar Warisan Donya, lan kadhangkala angèl mutusaké saéngga njaluk katrangan luwih akèh saka nagara kang ngajokaké. Ana sepuluh kritéria pemilihan kang kudu diduwèni supaya bisa mlebu daftar Warisan Donya.
 
== Kritéria pamilihan ==
Larik 43:
[[Gambar:Geghard lion cross reliefs-IMG 2562.JPG|right|150px|thumb|Site #960: [[Geghard]] Monastery ([[Armenia]]).]]
}}
Nganti pungkasan taun [[2004]], ana enenm kritéria kanggo warisan budaya lan papat kritéria kanggo warisan alam. Ing taun [[2005]], kritéria iki diowahi dadi siji sèt kritéria waé. Situs kang dadi nominasi kudu "nduwèniduwé biji pinunjul kang universal" lan njukupi paling ora siji saka sepuluh kritéria.<ref>{{cite web
|url=http://whc.unesco.org/en/criteria/
|title=Criteria for Selection
Larik 52:
=== Kritéria budaya ===
* '''I'''. "makili sawijining purwarupa utawa ''masterpiece'' kréasi manungsa genius";
* '''II'''. "nuduhaké hubungangayutan (''interchange'') kang wigati ing pangajining manungsa (''human values''), jroning mangsa tinamtu utawa jroning tlatah budaya donya, ing pembangunan babagan [[arsitèktur]] utawa [[tèknologi]], seni monumèntal, perancangan [[kutha]] utawa disain lansekap;
* '''III'''. "nduwèniduwé tèstimoni kang unik utawa sak ora-orané istiméwa tumrap tradhisi [[budaya]] utawa tumrap sawijining peradaban kang isih ana utawa wis sirna";
* '''IV'''. "minangka conto pinunjul saka jinis [[wewangunan]], arsitèktural utawa rakitan tèknologi utawa panorama kang nggambaraké tataran kang wigati ing sajarah manungsa ";
* '''V'''. "minangka conto pinunjul saka sawijining papan panggonan urip manungsa tradisional, panggunaan lahan, utawa panggunaan [[segara]] kang makili sawijining budaya, utawa interaksi manungsa lan lingkungan urip utamané nalika bab iki dadi rawan saka akibat owah-owahan kang ora bisa dibalèkaké";
Larik 62:
* '''VIII'''. "minangka conto kang pinunjul (''outstanding'') makili tataran utama sajarah bumi, klebu rekaman kauripan, prosès [[géologi]] wigati kang isih lumaku jroning owah-owahan wangun [[bumi]], utawa wujud ''geomorphic'' utawa ''physiographic'' kang wigati";
* '''IX'''. "minangka conto wigati kang makili prosès ekologis lan biologis wigati kang isih lumaku jroning [[évolusi]] lan owah-owahan kulit bumi (''terrestrial''), banyu tawa (''fresh water''), ékosistem pasisir lan [[segara]], komunitas tanduran lan kéwan ";
* '''X'''. "ngandhut habitat alami kang paling wigati lan pinunjul kanggo konsèrvasi (ing panggonan iku) kaanékaragaman biologi, klebu spesies kang kaancam bakal punahcures, kang wigati tumrap nilai uiversal kang pinunjul saka kapentingan èlmu utawa [[konsèrvasi]]."
 
== Statistik ==
Larik 70:
Minangka cathetan: [[Rusia]] lan nagara-nagara [[Kaukasus]] diklasifikasèkaké mlebu zona Éropah lan Amérika Lor.
 
Zona-zona geografis UNESCO uga mènèhi tekanan marang bab administratif tinimbang hubungangayutan geografis. Mula, [[Pulo Gough]], dumunung ing Atlantik Kidul, didadèkaké mlebu zona Éropah & Amérika Lor awit nagara [[Inggris]] kang ngusulaké tlatah mau.
 
Tabel ing ngisor iki nuduhaké pamérangan situs miturut zona lan klasikasiné:
Larik 167:
| [[26 Oktober]]–[[30 Oktober]]
| [[Sydney]]
| {{flag|AustraliaOstrali}}
|-
! 6
Larik 179:
| [[5 Desember]]–[[9 Desember]]
| [[Firenze]]
| {{flag|ItaliaItali}}
|-
! 8
Larik 263:
| [[1 Desember]]–[[6 Desember]]
| [[Napoli]]
| {{flag|ItaliaItali}}
|-
! 22
Larik 281:
| [[27 November]]–[[2 Desember]]
| [[Cairns, Queensland|Cairns]]
| {{flag|AustraliaOstrali}}
|-
! 25
Larik 287:
| [[11 Desember]]–[[16 Desember]]
| [[Helsinki]]
| {{flag|FinlandiaFinlan}}
|-
! 26
Larik 317:
| [[8 Juli]]–[[16 Juli]]
| [[Vilnius]]
| {{flag|LithuaniaLitowen}}
|-
! 31