Révisi kala 18 Juli 2017 11.42 besut Top4Bot (parembugan \| pasumbang) Bot 352.737 suntingan éjaan, replaced: alat → piranti, masyarakat → masarakat, minyak → lenga ← Besutan sadurungé		Révisi kala 25 Juli 2017 14.45 besut wurungaké Top4Bot (parembugan \| pasumbang) Bot 352.737 suntingan éjaan, replaced: utamané → mligi (2), tentara → wadya, suku bangsa → bebrayan, sedulur → sadulur, Protestan → Protèstan, Presidhèn → Présidhèn (2), Presiden → Présidhèn, Parlemen → Parlemèn, parlemen → parlemèn, Mei → Mèi... Besutan sawisé →
Larik 13: largest_city = [[Dili]] \| government_type = [[Républik]] \| leader_titles = [[~~Presidhèn~~Présidhèn Timor Wétan\|Presiddèn]] <br /> [[~~Presidhèn~~Présidhèn Timor Wétan\|Pejabat ~~Presiden~~Présidhèn]] <br /> [[Perdhana Mentri Timor Wétan\|Perdhana Mentri]] \| leader_names = [[José Ramos Horta]] <br /> [[Fernando de Araújo (Politikus Timor Timur)\|Fernando de Araújo]] <br /> [[Xanana Gusmão]] \| area_rank = 154 \| Larik 33: sovereignty_type = [[Kamardikan]] \| established_events =  - Diproklamasèkaké<br />- Diakoni \| established_dates = Saka [[Portugal]]<br />[[28 November]] [[1975]]<br />[[20 ~~Mei~~Mèi]] [[2002]] \| currency = [[Dolar AS]]<br />[[Koin centavo]] \| currency_code = — \| Larik 47: [[Gambar:Leia_livros_timor.jpg\|thumb\|250px\|right\|Maca ing Timor-Leste]] '''Timor Wétan''' utawa '''Timor-Leste''' utawa '''Timor Lorosa'e''' iku nagara ing [[Asia]]. Nagara iki awatesan karo [[Indonésia]] lan [[Australia]]. Wewengkon ~~utamané~~mligi dumunung ana ing sisih wétan [[pulo]] Timor, nanging saliyané iku wewengkon nagara iki uga nyakup pulo Kambing utawa [[Atauro]], [[Jaco]], lan [[eksklave]] [[Oecussi-Ambeno]] ing [[Timor Kulon]]. Kutha krajané ya iku [[Dili]]. Minangka sawijining nagara sempalan saka Nagara Kesatuan Républik [[Indonésia]], Timor Wétan sacara resmi [[mardika]] ing tanggal [[20 ~~Mei~~Mèi]] [[2002]]. Nalika Timor Wétan dadi anggota [[PBB]], nagara iki mutusaké nganggo jeneng asal Portugis ya iku "Timor-Leste" minangka jeneng resmi nagara. == Sajarah == Larik 55: * Abad ka-16: Tekané bangsa [[Portugis]] * 1902: Pamérangan Timor antara kaum Portugis lan [[Walanda]] sacara definitif * 1975: Timor Wétan dikléndranaké déning Portugal kang lagi ana ~~kadadéyan~~kadadéan [[Revolusi Anyelir]] * 1976: Integrasi menyang [[Indonésia]] * 1976 - 1980: [[Perang ~~sedulur~~sadulur]]; watara 100.000 - 250.000 jiwa tiwas * 1991: [[Insiden Santa Cruz]] * 1999: [[Referendum]] pamisahan dhiri Timor Wétan diidinaké déning presidhèn [[B. J. Habibie]] * 1999: Campuh antara pro- lan anti-kamardikan lan pangungsèn warga Timor Wétan * 2002: Madegé nagara Timor Wétan * 2006: Saprotelon mantan ~~tentara~~wadya nasional Timor Wétan mbaléla nuntut kaadilan; pecah konflik antara pihak [[pulisi]] kang ndhukung pamaréntah nglawan pihak militèr == Pulitik == Larik 75: * Kabinet [[Pamaréntah Konstitusional Kapapat]] (''Quarto Governo Constitucional'') [[~~Parlemen~~Parlemèn]] Timor Wétan mung dumadi saka [[sistem siji kamar\|siji kamar]] waé lan ~~disebut~~ingaran ''[[Parlamento Nacional]]''. Anggotané dipilih kanggo mangsa ~~jabatan~~kalungguhan limang taun. Jumlah kursi ing ~~parlemen~~parlemèn antara 52 lan 65 nanging wektu iki cacahé ana 65. Undhang-Undhang Dhasar Timor Wétan didhasaraké konstitusi [[Portugal]]. Angkatan Bersenjata Timor Wétan ya iku [[FALINTIL-FDTL]] ([[F-FDTL]]), déné angkatan kapulisèné ya iku [[PNTL]] (''Polícia Nacional Timor-Leste''). Larik 97: * [[Viqueque (dhistrik)\|Viqueque]] (Cabira-Oan) Jeneng-jeneng kang ana ~~jroning~~sajeroning tandha kurung iku ejaan alternatif kang sering dianggo ing mangsa Integrasi. == Ekonomi == Larik 103: Timor Wétan kepingin bisa eksploitasi [[lenga patra]] ing tlatah [[Celah Timor]] (''Timor Gap''), nanging kaya-kaya angèl kanggo ngéntukaké dévisa kang gedhé ing Celah Timor amarga [[Australia]] wis ngiming-imingi Timor Wétan kanthi pengelolaané lan Australia éntuk 80% saka kasilé lan sisané diwènèhaké marang Timor Wétan. Australia uga ngalang-alangi Timor Wétan supaya ora bisa nguwasani Celah Timor sacara penuh, kanthi ngulur-ulur wektu parampungan tapel wates nagara. Senajan wis mardika, Timor Wétan isih gumantung banget marang pasokan barang-barang saka [[Indonésia]], wiwit saka bahan pangan (''[[sembako]]'') nganti bahan bakar lenga (BBM) ~~utamané~~mligi liwat propinsi Nusa Tenggara Wétan (Indonésia). Australia naté nyoba nguasani dhistribusi barang-barang kabutuhan sadina-dina nanging gagal amarga kelarangen lan kurang ditepungi déning rakyat Timor Wétan. Saliyané gumantung banget sacara pulitik marang mantan panjajah Portugal, Timor Wétan ngadhopsi dhuwit dolar [[Amérika Sarékat]] minangka piranti kanggo dol-tinuku kang ngakibataké daya beli rakyat anjlok dibandingaké karo nalika isih dadi propinsi Indonésia. <!--Media barat selalu menuliskan bahwa Timor Timur adalah nagara termiskin di Asia.--> == Demografi == {{utama\|Demografi Timor Wétan}} Taun [[2005]] padunung Timor Wétan dikira-kira cacahé 1.040.880 jiwa. Padunung Timor Wétan arupa campuran antara ~~suku bangsa~~bebrayan [[Melayu]] lan [[Papua]]. Mayoritas padunung Timor Wétan nganut agama [[Katulik]] (90%), banjur [[~~Protestan~~Protèstan]] (5%), [[Islam]] (3%), lan sisané [[Buda]], [[Hindhu]], lan ~~aliran~~ilèn kapercayaan (2%). Amarga mayoritas padunung nganut agama Katulik, saiki ana loro kauskupan (diosis) ya iku: [[Diosis Dili]] lan [[Diosis Baucau]] kang nyakup papat dhistrik bagéan wétan Timor Wétan. Basa resmi Timor Wétan ya iku [[basa Tetun]] lan [[basa Portugis]]. Déné [[basa Inggris]] lan [[basa Indonésia]] dipilih minangka basa ~~kerja~~makarya meiturut konstitusi Timor Wétan. == Basa == Wiwit mardika taun [[2002]], sawisé ana ing ngisor pamaréntahan transisi [[PBB]] ing taun [[1999]], adhedhasar konstitusi, Timor Wétan mung ngakoni 2 basa nasional ya iku basa Tetum lan [[basa Portugis]]. Jroning konstitusi disebutaké 2 basa kang didadèkaké basa ~~kerja~~makarya ya iku [[basa Inggris]] lan [[basa Indonésia]]. Jroning praktek sadina-dina, masarakat akèh migunakaké basa Tetum minangka basa ucap. Sauntara basa Indonésia akèh dipigunakaké kanggo nulis. Upamané bocah sekolah ing tataran SMA isih migunakaké basa Indonésia kanggo ujian pungkasan. Akèh mahasiswa lan dosèn luwih milih migunakaké basa Indonésia minangka basa pengantar lan nulis karangan ilmiah. == Uga delengen == * [[~~Daftar~~Pratélan nagara]] * [[Asia]]

Timor Wétan: Béda antara owahan