Batur tukon: Béda antara owahan

'''Batur tukon''' utawa ing krama '''réncang tumbas''' iku sawijining fénoména hukumukum utawa ékonomi ing ngendi prinsip sistim hukumukum kapamilikan ditrapaké marang manungsa. Dadi manungsa iku digolongaké minangka bandha sing bisa diduwèni, didol lan dituku. Banjur wong sing dadi batur tukon ora bisa njabel kahanan iki sacara sapéhak. MenawaManawa sawijining wong iku dadi batur tukon, sing duwèni ndarbèni hak kinèrjané si batur tukon tanpa perlu mbayar gaji awaké. Hak-hak lan pangreksané si batur tukon bisa diatur déning undhang-undhang utawa adat ing sawijining wektu utawa papan, lan sawijining wong bisa dadi batur tukon sawisé dicekel, dituku utawa wiwit lair.

Batur tukon iku wis ana ing mangsa prasajarah lan ugi ana ing akèh kabudayan. Mbiyèn praktèk iki diakoni minangka lembaga absah déning akèhé maskapé utawa masarakat, nanging saiki dilarang ing kabèh nagara.<ref name="Bales2004">[https://books.google.com/books?id=8Cw6EsO59aYC&pg=PA4 Kevin Bales, ''New Slavery: A Reference Handbook''], (2004:4), ISBN 978-1-85109-815-6, diaksès tanggal 11 FebruariFèbruari 2016]</ref><ref name="WhiteWhite2014">[https://books.google.com/books?id=GsruAwAAQBAJ&pg=PA43 Shelley K. White, Jonathan M. White, Kathleen Odell Korgen, ''Sociologists in Action on Inequalities: Race, Class, Gender, and Sexuality''], (2014:43), SAGE Publications, ISBN 978-1-4833-1147-0</ref> Sing pungkasan nglarang iku [[Mauritania]] ing taun [[2007]]. Nanging senadyansanadyan mengkonomangkono praktèk iki isih lestari minangka utang, batur sing dikurung, bocah-bocah sing diadopsi lan dipeksa nyambut gawé, prajurit bocat, slundupan manungsa, lan kawin peksa.<ref>[http://www.bbc.co.uk/ethics/slavery/modern/modern_1.shtml#section_2 ''Religion & Ethics – Modern slavery: Modern forms of slavery'', BBC, 30 Januari 2007, diaksès tanggal 16 Agustus 2016]</ref> Diprakirakaké jaman saiki, gunggungé batur tukon paling akèh sajroningsajeroning sajarah manungsa, cacahé sadonya ana sakiwa-tengené 45 yuta.<ref>[http://www.nytimes.com/2016/06/01/world/asia/global-slavery-index.html?_r=0 ''Modern slavery estimated to trap 45 million people worldwide'', NY Times, 31 Mei 2016, diaksès tanggal 1 Juni 2016]</ref>

Miturut ''[[Encyclopaedia Britannica]]'' ana rong jinis batur tukon ing sadawaning sajarah manungsa. Sing lumrah dhéwé iku bisa diarani batur tukon gegriya, patriarkal utawa domèstikdhomèstik.<ref name="Britannica">[https://www.britannica.com/topic/slavery-sociology 'Enclycopaedia Britannica', ''Slavery'', diaksès tanggal 13-8-2016]</ref>

Batur tukon domèstikdhomèstik sakala-kala ya nyambut gawé sajabaning omah, contoné yèn didhawuhi ngundhuh panèn utawa dami suket, nanging fungsi mligi ya iku ngladèni bendarané sing miliki awaké utawa ing ngendi waé miturut kabutuhan bendarané, contoné ing dines militèr. Para batur tukon iki dadi simbul status wong-wong sing sugih. Turahané dhuwit kerepé dienggo tuku batur. Batur tukon gegriya kerep banjur awor karo kulawargané sing ndarbèni awaké, nganti sing bocah lanang dadi anak pèk-pèkan lan bocah wadon dadi selir utawa bojo sing nglairaké ahli waris.<ref name="Britannica"/> Kalebu jinis iki ya iku [[kawin peksa]].

Ing Alkitab Yahudi, ana sawetara aturan sing ngatur carané ngopèni batur tukon. Miturut Kitab Pranjanjian Lawas, wong Israèl ora olèh digawé dadi batur tukon kanggo salawasé ([[Pangentasan]] 21:2)<ref>'Yèn kowé tuku batur-tukon wong Israèl, wong mau kudu dadi batur-tukon sajroné nem taun. Ing taun kapitu kudu diluwari tanpa mbayar tebusan apa-apa. (Alkitab Jawa, Lembaga Alkitab IndonesiaIndonésia (1994))</ref>, olèhé ngadol anak wadon diatur (Pangentasan 21:7-11)<ref>21:7 Yèn ana wong wadon Ibrani dadi batur, wong mau ora kena diluwari kaya carané ngluwari batur lanang.(Alkitab Jawa, Lembaga Alkitab IndonesiaIndonésia (1994))</ref> lan ngrampog wong Israèl kanggo didadèkaké batur tukon diukum pati.([[Kitab Andharaning Torèt|Andharaning Torèt]] 24:7)<ref>Yèn ana wong nyulik pepadhané tunggal bangsa didadèkaké baturé utawa diedol kaya batur-tukon, wong mau kudu diukum pati. Srana cara mengkonomangkono kowé mbrantas piala mau.(Alkitab Jawa, Lembaga Alkitab IndonesiaIndonésia (1994))</ref>.

Utawa tukua anak-anaké wong manca sing manggon ing antaramu. Anak-anaké wong manca sing lair ing negaramu, kena kokdadèkaké batur-tukonmu, lan kena kokwarisaké marang anak-anakmu selawasé urip. Nanging pepadhamu wong Israèl ora kena koksiya-siya. (Alkitab Jawa, Lembaga Alkitab IndonesiaIndonésia (1994))</ref>

Nanging para batur tukon sing mlayu ing sawetara wektu dilaknat lan ora pareng mèlu [[Komuni]] utawa Riyaya Pésta Dhahar.<ref>''Infallibility on Trial'' Christian Classics, Luis M. Bermejo, 1992, kaca 313, ISBN 0-87061-190-9</ref> Gusti Yésus dhéwé sajroningsajeroning Prajanjian Anyar maringi sawetara paupaman ing ngendi dipratélakaké gegayutané antara batur tukon lan bendarané, nanging ora nentang fénoména batur tukon sacara èksplisit. Ing sabagéan gedhé ayat-ayat Alkitab ing ngendi si batur tukon iki diomongaké, dhèwèké kudu nurut bendarané ([[Injil Lukas|Lukas]] 12:47<ref>Awit abdi sing ngerti apa sing dikersakaké déning bendarané, mangka ora siyaga lan ora nglakoni kersané bendarané, abdi mau bakal dipecuti marambah-rambah (Alkitab Jawa, Lembaga Alkitab IndonesiaIndonésia (1994).</ref> , [[I Timotius]] 6:1<ref>Para batur-tukon Kristen kudu padha ngajèni marang bendarané, supaya asmané Gusti Allah lan piwulang kita aja diala-ala déning wong (Alkitab Jawa, Lembaga Alkitab IndonesiaIndonésia (1994).</ref>, [[Kitab Titus]] 2:9-10<ref>Para abdi padha mbangunyasa-turuta marang dhawuhé bendarané lan ing sadhéngah prekara gawéa mareming atiné bendarané. Aja padha madoni bendarané, utawa nyolong barang-barangé bendarané. Malah para abdi selawasé kudu nélakaké yèn dhèwèké becik lan setya, supaya srana sadhéngah prekara sing ditindakaké kanthi becik mau, wong-wong padha ngalem piwulang bab Gusti Allah, Juru Slamet kita (Alkitab Jawa, Lembaga Alkitab IndonesiaIndonésia (1994).</ref>, [[Layang Paulus Éfesus|Éfesus]] 6:5<ref>Para batur, kowé padha mbangunyasa-turuta marang bendaramu klawan wedi lan geter, sarta klawan tulusing ati; padha kaya enggonmu mbangunyasa-turut marang Sang Kristus (Alkitab Jawa, Lembaga Alkitab IndonesiaIndonésia (1994)</ref>, [[I Pétrus]] 2:18-19<ref>Kowé para batur, padha sumuyuda kanthi pakéring marang para bendaramu, ora mung karo bendaramu sing luhur bebudèné lan sumanak, nanging uga karo sing kereng. Gusti Allah bakal mberkahi kowé samangsa padha betah nandhang panganiaya sing ora adil, mergaamarga ngerti yèn kuwi kersané Allah (Alkitab Jawa, Lembaga Alkitab IndonesiaIndonésia (1994).</ref>).

Sanajan mengkonomangkono, bulla kapausan ''Dum Diversas'' (1452) lan ''Romanus Pontifex'' (1455) iya kudu disebutingaran. Loro-loroné diwetokaké déning Paus Nikolas V, panerusé Paus Eugenius. Ing kéné tinulis manawa wong kafir lan wong agama liya (Wong Sarasèn) olèh digawé batur tukon. Salah sijiné cara kanggo neraki bulla kapausan sing nglarang batur tukon carané ya iku mawa duwé panemu manawa sawetara bangsa iku ora nduwé roh. Juan Ginés de Sepúlveda ngandharaké manawa wong-wong Indian ora nduwé roh, mula kabèh ora bisa dianggep manungsa. Nalika [[Débat Valladolid]] ing 1550, [[Bartolomé de las Casas]] olèh pangakonan manawa wong-wong Indian iku manungsa.

SajroningSajeroning [[Saréngat Islam|saréngat]] perkara batur tukon iki dibabar akèh.<ref name="Lewis" /> Ing Alquran lan [[kadis]] batur tukon iku kaanggep minangka sawijining kahanan ora lumrah sing bisa dialamai kabèh umat manungsa.<ref name="eois">Brunschvig. 'Abd; ''Encyclopedia of Islam''</ref>

Namung anak-anak batur tukon utawa tahanan perang non-Muslim sing bisa dadi utawa digawé dadi batur tukon, ora tau wong Muslim sing lair bébas.<ref>Du Pasquier, Roger, ''Unveiling Islam'', p. 67</ref> MenawaManawa batur tukon diluwari, iku kaanggep sawijining tindhakan sing luhur lan bisa ngurangi dosa.<ref name=gordon>Gordon 1987, page 40.</ref> Miturut saréngat, batur tukon kuwi dianggep manungsa sing adhedhasar kahanan iki ndarbèni sawetara hak. Saliyané iku, sawijining batur tukon Muslim kawajibané padha karo wong Muslim bébas. Malahan batur tukon iku luwih dhuwur tinimbang wong bébas.<!--<ref>Martin (2005), p. 150 en 151; Clarence-Smith (2006), p.2</ref>-->

Sajarah batur tukon iku ngandhut kabèh kabudayan, nagara lan agama saka jaman purbakala nganti dina iki. Nanging kahanan sosial, ékonomi lan hukumukum batur tukon béda-béda ing sistém sing séjé-séjé iki ing wektu lan papan sing séjé-séjé.<ref>Herbert S. Klein and Ben Vinson, ''African Slavery in Latin America and the. Caribbean'', 2007, New York: Oxford University Press, isbn 978-0195189421</ref>

Ing mangsa Républik pungkasan, batur tukon wis dadi pilar wigati ékonomi sajroningsajeroning kamakmuran Romawi, saha bagéan wigati masarakat Romawi. Diprakirakaké luwih sakapunjul 25% padunung Roma Kuna iku batur tukon, senadyansanadyan angka iki dipaido akèh sarjana lan béda-béda saka daérah siji karo sijiné.

Para batur tukon iku nmujudaké antara 15 - 25% padunung Italia, akèhé tawanan perang sing mliginé saka Gaulia lan Epirus. Prakiran cacahé batur tukon ing Kakaisaran Romawi katoné nuduhaké manawa para batur tukon iki sumebar ing provinsi-provinsi sajabaning Italia. BiasanéLumrahé, para batur tukon ing Italia iku wong Italia pribumi, mawa ana wong ngamanca sithik (kalebu batur tukon lan batur tukon sing wis diluwaraké) sing gunggungé namung 5% ing kutha karajan nalika ing puncaké, awit nalika iku cacahé pas sing gedhé dhéwé. Sing asalé saka sajabaning Éropa biasanya katurunan Yunani, kamangka sing katurunan Yahudi kerepé ora bisa asimilasi lan awor ing masarakat Romawi lan panggah dadi kaum minoritas sing katon mencolok.