Sepur: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
→‎Sajarah: éjaan, replaced: nemokaké → nemu
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
éjaan, replaced: jroning → sajeroning (3), sajroning → sajeroning
Larik 1:
[[Gambar:Tren a las nubes cruzando Viaducto la Polvorilla.jpg|thumb|250px|Sepur ing [[Argentina]].]]
[[Gambar:Gambir_Station_Platform.jpg|thumb|250px|Sepur ing [[Stasiun Gambir]].]]
'''Sepur''' utawa '''kréta api'''<ref>Miturut bausastrané Poerwadarminta.</ref> utawa '''kréta latu''' (krama) iku sawijine sarana [[transportasi]] arupa [[tetumpakan]] kanthi tenaga gerak, sing ngglindhing ana ing sadhuwuring [[ril sepur|ril]]. Sepur minangka [[alat transportasi massal]] iku umumé dumadi saka [[lokomotif]] lan rangkéan [[gerbong]]. Rangkéan gerbong kasebut ukurané rilatif amba saéngga bisa ngamot penumpang utawa barang sing akèh. Amarga sipaté minangka angkutan massal kasebut, sawetara nagara ngupaya mupangataké sacara maksimal minangka alat transportasi utama angkutan dharat, kanggo ing sajroningsajeroning kutha, antarkutha, utawa antarnagara.
 
== Sajarah ==
Larik 8:
Sawisé [[James Watt]] nemu [[mesin uap]], [[Nicolas Cugnot]] gawé kendharaan roda telu kanthi bahan bakar uap. Wong-wong nyebut kendharaan iku minangka jaran wesi. Banjur [[Richard Trevithick]] gawé mesin lokomotif sing dirangké nganggo kréta lan dituduhaké marang masarakat umum. [[George Stephenson]] nyampurnakaké lokomotif sing menang ing lomba balap lokomotif lan dipigunakaké ing jalur Liverpool - Manchester. Wektu iku lokomotif uap sing dipigunakaké mawa konstruksi walang. Panyampurnan banjur dianakaké supaya ngasilaké lokomotif uap sing luwih èfèktif, kanthi daya gedhé, lan bisa narik kréta luwih akèh.
 
Panemon listrik déning [[Michael Faraday]] agawé sawetara panemon alat listrik sing diiloni panemon motor listrik. Motor listrik banjur dipigunakaké kanggo gawé trèm listrik sing dadi cikal bakal sepur listrik. Banjur [[Rudolf Diesel]] munculaké sepur mawa [[mesin diesel]] sing luwih nduwèni tenaga lan luwih èfisièn tinimbang lokomotif uap. Sairing karo ngrembakane tèknologi listrik lan magnèt sing luwih maju, banjur digawé [[Maglev|sepur magnèt]] sing nduwèni kacepetan sadhuwuré kacepetan sepur biasa. [[Jepang]] jroningsajeroning dékadé 1960-an ngoperasèkaké [[Shinkansen|KA Super Ekspress Shinkanzen]] kanthi rute [[Tokyo]]-[[Osaka]] sing wusanané dikembangaké manèh saéngga nggayuh amèh kabèh tlatah Jepang. Prancis banjur ngoperasèkaké sepur kanthi jeneng [[TGV]].
 
== Jinis-jinis sepur ==
Larik 32:
 
==== Sepur layang (''elevated'') ====
Sepur layang mlaku ing dhuwur, bab iki diangkah kanggo ngindhari persilangan sabidang, supaya ora perlu ana lawang perlintasan sepur. Biaya sing diperlokaké watara kaping teluné biaya mbangun sepur biasa jroningsajeroning jarak sing padha.
==== Sepur ngisor lemah (subway) ====
Sepur ngisor lemah iku sepur sing lumaku ing sangisoring lemah (subway). Sepur jinis iki dibangun kanthi mbangun terowongan-terowongan ing ngisor lemah minangka jalur sepur. Umumé dipigunakaké ing kutha kutha gedhé (metropolitan) kaya [[New York]], [[Tokyo]], [[Paris]], [[London]], [[Seoul]] lan [[Moskwa]]. Saliyane iku uga dipigunakaké jroningsajeroning skala luwih cilik ing laladan [[tambang]].
Biaya sing diwetokaké larang banget, amarga kerep nembus 20m ing sangisoring lemah, kali - bangunan utawa dalan, ya iku watara kaping pituné sepur biasa.