Basa Sangsekerta: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
→‎Jeneng: éjaan, replaced: dibentuk → diwangun
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
éjaan, replaced: biyasané → lumrahé (4), werna → warna
Larik 42:
 
=== basa Wéda ===
basa Sangsekerta kaya déné sing direkam déning Panini, iku tumuwuh saka basa Wéda. Wiwitané basa Wéda iku ing watara taun 1500-1200 SM. Basa Wéda iku basa sing kanggo nganggit Rgwéda. Para ngèlmuwan biyasanélumrahé mbédakaké basa Wéda saka basa Sangskerta Klasik utawa "basa Panini". Loro-loroné dianggep dhialèk sing séjé. Sanadyan lorone mèmper, nanging ana sawetara prabédané ngenani [[fonologi]], [[kosakata]], [[paramasastra]] lan [[sintaksis]].
 
Mangsa Weda iki miturut para nimpuna dipungkasi nalika kitab [[Upanisad]] kaanggit.<ref>Witzel, Inside the Texts- Beyond the Texts, harvard 1997</ref> Ing watara taun 1000 SM, basa Wéda wis ngalami transisi saka basa ibu dadi basa kapindho.
Larik 74:
Ing basa Sangsekerta ana vokal tunggal, ''a, ā, i, ī, u, ū, ṛ, ḷ'' lan vokal dobel: ''e, ai, o, au''.<ref name="Haryati 1983-1"/> Saliyané iku, ''ṝ'' lan ''ḹ'' sok-sokan uga ditambahaké.<ref>Gonda (1966:2,9)</ref><ref name = "MM36">Monier-Williams (1899:xxxvi)</ref>
 
Miturut Haryati Soebadio, vokal ing basa Sangsekerta diucapaké mèmper ing [[basa Indonésia]].<ref name="Haryati 1983-2"/> Sing kudu digatèkaké iku vokal-vokal dawa ā, ī lan ū sing kudu didawakaké pocapané mawa tutuk sing luwih kabuka sithik.<ref name="Haryati 1983-2"/> Banjur ṛ lan ḷ diucapaké ''er'' lan ''el'', kaya ing tembung [[basa Indonésia|Indonésia]] ''b'''er'''main'' lan ''p'''el'''bagai''.<ref name="Haryati 1983-2"/> Ing tradisi Jawa ''ṛ'' biyasanélumrahé dianggep dadi ''re''.<ref>Zoetmulder (1995:xviii-xix)</ref> Miturut Monier-Williams, ''ṛ'' ([[aksara Dewanagari|Déwanagari]] {{Unicode|ऋ}}) diucapaké kaya ing tembung Inggris ''mer'''ri'''ly''.<ref name = "MM36"/> Kamangka ''ṝ'' (Déwanagari {{Unicode|ॠ}}) pocapané mèmper tembung Inggris ''ma'''ri'''ne''.<ref name = "MM36"/> Banjur ''ḷ'' (Déwanagari {{Unicode|ऌ}}) miturut Monier-Williams kudu diucapaké kaya ''reve'''lry'''''.<ref name = "MM36"/> Manawa ''ḹ'' (Déwanagari {{Unicode|ॡ}}) pocapané mèmper sadurungé iki nanging didawakaké uniné.<ref name = "MM36"/>
 
=== Konsonan ===
Larik 231:
 
=== Tembung kriya ===
basa Sangsekerta mbédakaké telung wernawarna tembung kriya sing biyasa diarani aktif, médial lan pasif.<ref name="Haryati 1983-33">Haryati Soebadio (1983:33)</ref><ref>Gonda (1966:43)</ref> Istilah ing basa Sangsekerta dhéwé kanggo aktif iku ''parasmaipadam'' lan kanggo médial ''ātmanepadam''.<ref name="Haryati 1983-33"/> ''Paraismapadam'' iku dienggo kanggo wong liya utawa '[[tembung kriya transitif|transitif]]' kamangka ''ātmanepadam'' iku dienggo awaké dhéwé utawa réflèksif.<ref name="Haryati 1983-33"/>
 
Mèmper ing tembung aran, tembung kriya uga didéklinasi mawa telung cacah: singularis utawa tunggal,dualis, lan jamak.<ref name="Haryati 1983-33"/>
Larik 241:
 
;Dvandva
Tembung camboran jinis ''dvandva'' iku biyasanélumrahé kawujud saka rong unsur tembung aran lan bisa dipertal mawa tembung 'lan'.<ref name ="Gonda 1966-82">Gonda (1966:82)</ref> Tuladhané ''hastyaśvau'' "gajah lan jaran" saha ''sukhaduḥkam'' "suka lan duka, seneng lan sangsara".<ref name ="Gonda 1966-82"/>
 
;Tatpuruṣa
Tembung camboran iki biyasanélumrahé gabungan antara tembung aran lan tembung kriya.
 
;Avyayībhāva