Gim Olympiadé: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Tanpa ringkesan besutan
Larik 1:
[[Gambar:Olympic_flag.svg|thumb|250px|right|Gendéra OlimpiadeGim Olympiadé]]
'''KridhaGim Olimpik''' utawa '''OlimpiadeOlympiadé''' ([[French language|basa Prancis]]: ''les Jeux olympiques'', ''JO'')<ref name="olimpiade 1">[http://www.olympic.org/fr/ "French and English are the official languages for the Olympic Games."] Diaksès 7 Juli 2012</ref>, ya iku acara [[ulah raga]] internasional petang tahunan sing nandingaké cabang-cabang [[ulah raga]] mangsa ketiga lan mangsa rendeng lan dimèloni déning éwonan atlet sing padha saingan ing warna-warna tetandhingan [[ulah raga]]. OlimpiadeGim Olympiadé ya iku kompetisi [[ulah raga]] gedhé dhéwé lan kaloka ing donya, kanthi punjul 200 nagara sing padha mèloni.
 
Awalé, OlimpiadeGim Olympiadé mung mlaku ing [[Yunani]] kuna nganti akhiré ing [[taun]] 393 M OlimpiadeGim Olympiadé kuna iki dimandekaké déning Kaisar [[Romawi]], [[Theodosius]]. OlimpiadeGim Olympiadé salanjuté diuripne manèh déning salah sijining bangsawan [[Prancis]] jenengé [[Pierre Frèdy Baron de Coubertin]] ing [[taun]] 1896. Ing kongres [[taun]] 1894 sing diselenggaraké ing [[Paris]], digawé Komite OlimpiadeGim Olympiadé Internasional (IOC) lan kutha krajan [[Yunani]], [[Athena]] dipilih dadi tuan rumah OlimpiadeGim Olympiadé modhèren sing kapisan [[taun]] 1896. Salanjuté, saka [[taun]] 1896 tekan saiki, saben petang [[taun]] pisan OlimpiadeGim Olympiadé Mangsa Ketiga terus dienekane kajaba taun-taun ing jaman [[Perang Donya II]]. Edisi mirunggan kanggo [[ulah raga]] mangsa rendeng; OlimpiadeGim Olympiadé Mangsa Rendeng, lekas diènekaké ing [[taun]] 1924. Awalé OlimpiadeGim Olympiadé Mangsa Rendeng dienekake ing taun sing padha karo OlimpiadeGim Olympiadé Mangsa Ketiga, ananging saka [[taun]] 1994 OlimpiadeGim Olympiadé Mangsa Rendeng diènèkaké saben petang [[taun]] pisan, karo kaletan wektu rong [[taun]] saka Panitia OlimpiadeGim Olympiadé Mangsa Ketiga <ref name="olimpiade 2">[http://www.olympic.or.id/index.php/section/games/type/1 SITUS RESMI KOMITE OLIMPIADE INDONESIA] Diaksès 19 Juli 2012</ref>.
 
[[Evolusi]] sing digandrungi déning IOC sing suwéné saka [[abad]] 20 tekan 21 wis ndadèkaké pirang-pirang éwah-éwahan ing panyelenggaran OlimpiadeGim Olympiadé. Sak propirané kanggo njumbuhaké dilakokaké, kalebu uga panggawénan OlimpiadeGim Olympiadé Mangsa Rendeng kanggo [[ulah raga]] es lan salju, Paralimpiade kanggo atlet sing nduwé cacat fisik lan OlimpiadeGim Olympiadé Remaja kanggo para atlet rumaja. Ing perkembangané, OlimpiadeGim Olympiadé wés ngadepi warna-warna tantangan, kayadené padha mboikot, migunakaké [[obat]]-obatan, suap lan [[terorisme]]. OlimpiadeGim Olympiadé uga dadi kesempatan gedhé [[kutha]] lan [[nagara]] tuan rumah kanggo ngenalaké awaké dhéwé ing [[donya]].
 
Ing [[Indonésia]], OlimpiadeGim Olympiadé sing kerep kaloka lan ajeg dimèloni ya iku OlimpiadeGim Olympiadé Mangsa Panas. Indonésia dhéwé sing kepisan mèloni ya iku [[Olimpiade Helsinki 1952|Gim Olympiadé Helsinki 1952]] ing [[Finlan]], lan ora tau mbolos mèloni OlimpiadeGim Olympiadé ing taun-taun salanjuté kajaba ing [[taun]] 1964 lan 1980.<ref name="olimpiade 2"/>.
 
== OlimpiadeGim Olympiadé kuna ==
[[Gambar:20090725 olympia22.jpg|thumb|250px|left|Stadion OlimpiadeGim Olympiadé kuna ing Olympia, [[Yunani]].]]
Wiwit éwonan [[taun]] kapungkur bangsa [[Yunani]] wés kenal [[ulah raga]] ing pangertèn sing paling ringkes. Dewèké nglakoni kanggo kepentingan wadyabala perang utawa [[Militer|kemiliteran]]. Kanthi ulah raga dikarepaké para prajurit dadi tangkas dan sregep ing perang. OlimpiadeGim Olympiadé sing paling dhisik kacrios wes diadani bangsa [[Yunani kuna]] ing [[taun]] 776 Sadurungé Masehi. Kegiyatan itu dimèloni kabèh bangsa Yunani lan nduwé kagunan kanggo ngurmati déwa sing paling dhuwur, [[Zeus]]. Zeus manggon ing [[Gunung Olimpus]] sing salanjuté dadi jeneng OlimpiadeGim Olympiadé nganti saiki. OlimpiadeGim Olympiadé kuna uga diadani pendak petang [[taun]], para [[ulah ragawan]] paling apik saka Yunani padha teka ing arena cedhak Gunung Olimpus. Para ulah ragawan padha tandhing siji siji, dudu gawa jeneng tim. Para [[atlet]] sing arep tandhing luwih dhisik latihan sing tenanan sing suwéné sepuluh wulan ing laladané dewé-dewé. Jaman Mbiyèn, ing Yunani kerep kedadéan perang sadulur, ananging ing wektu pista ulah raga mlaku, wong sing padha ribut padha nglakoni gencatan senjata. Sapa waé sing nglanggar konsensus bakalé diwènèhi denda. [[Sparta|Bangsa Sparta]] tau dipeksa mbayar denda amarga nglanggar gencatan senjata saksuwéné [[Perang Peloponnesus]]. Amèh tetandhingan, panitia pelaksana mbelèh babi kurban.<ref>{{cite book|last=Swaddling|first=Judith|title=The Ancient Olympic Games|publisher=University of Texas Press|location=Austin|year=2000|edition=2|page=54|isbn=0-292-70373-2|oclc=10759486|url=http://books.google.com/?id=2-HQMnDiLqIC&printsec=frontcover#PPA54,M1|}}diakses 23 Juli 2012</ref><ref>Young (2004), hal. 12</ref>
 
Saiki, ing laladan [[Olympia, Yunani]] wes ana yasan cilik lan gelanggang ing alam terbuka. Sisa-sisa puing gelanggang latihan iku kagolong tilas [[arkeologi]]s sing dilestarèkaké déning pamaréntah Yunani. Ing pista OlimpiadeGim Olympiadé kerep kedadéan perjanjian perdamaian utawa persekuthuan antar bangsa. Kedadéan uga pirang-pirang kegiyatan transaksi. Barang-barang sing didol ya iku anggur, panganan, jimat, lan barang-barang ibadah. OlimpiadeGim Olympiadé kuna nandhingaké cabang-cabang [[atletik]] misalé mlayu, mencolot, lan mbalang. Ana uga [[pacuan jaran]] lan pacuan kereta. Amarga aturané durung tetep, para penonton kerep kena bandeman watu utawa ditabrak kereta jaran para peserta.<ref name=elis1-7-9>Pausanias, "Elis 1", VII, hal. [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0160 7, 9, 10]; Pindar, "Olympian 10", hal. [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0162&layout=&loc=O.+10.1 24–77]</ref><ref>Richardson (1997), hal. 227</ref><ref>Young (2004), hal. 12–13</ref>
 
Macemé tetandhingan ing OlimpiadeGim Olympiadé kuna bisa diarani sarwa atos. Para atlet mlayu padha mlayu sak kenceng-kencengé tanpa nganggo lambaran sikil. Para panunggang jaran padha lomba entèk-entèkan tanpa pelana utawa sanggurdi. Para atlet sing mencolot gawa pemberat sing diayunké kanggo nambah surungan maju. [[Ulah raga]] sing paling abot ya iku [[Pancratium|pankration]], [[ulah raga]] nggabungaké [[gulat]] lan [[tinju]] gaya tradhisional.<ref>{{cite web|title=Olympic Games|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/428005/Olympic-Games/59589/The-ancient-Olympic-Games|publisher=Encyclopædia Britannica|format=registration required|accessdate=29 April 2009}}</ref> Para atlet olèh nyépak utawa nekak lawané, sing ora diéntukaké ya iku mencèt mata, nyokot, lan nyeklèkake driji. ''Fairplay'' bener-bener digatèkaké para atlet. salah sijining artefak purba ngetokaké adegan tinju antarané rong atlet. Sing menang tinju ya iku pihak sing bisa ngampleng sirah lawané. Pihak sing kalah kudu ngacungaké driji tanda ngaku kalah.<ref>Spivey (2004), hal. 229–230</ref>
 
OlimpiadeGim Olympiadé kuna mung éntuk ditonton lan dimeloni para priya. Amarga para atlet kudu tandhing nganggo awak ora nganggo busana, kajaba kanggo kesempatan mirunggan, kaya lomba keréta jaran. Dèwèké nanggo busana manéko warna kanggo nudhuhaké status sosial sing nduwé keréta lan [[jaran]]. Kanggo wong [[Yunani]] ora nganggo busana dadi cara paling pas kanggo [[ulah raga]]. Dèwèké bungah manawa duwèni awak sing atletis.<ref name="Burkert">Burkert (1983), hal. 95</ref> Sing menang tetandhingan éntuk mahkota godong, kaya godong zaitun alasan sing ngganteni medhali. Kadang-kadang sing juara diarak mlebu [[kutha]] lumantar siji bolongan/trowongan sing digawé mirunggan ing tembok [[kutha]]. Dewèké dielu-elu ing dalan [[kutha]] lan disambut kanthi wacanan [[gurit]].<ref>Swadling (1999), hal. 90–93</ref> Bebungah liyané kanggo ulah ragawan sing berprestasi arupa bébas saka pajeg lan éntuk mangan gratis. Salah sijining kutha uga diwènèhi bonus duit sing cacahé gedhé. Malah ing [[kutha]] sing dinggo panggon pemenang digawèkaké patung sing dewèké. Akèh patung watu lan perunggu isih sisa tekan saiki lan iku dadi bebungah sing paling langgeng duwéné sing juara. Salah siji pérangan cabang atletik sing isih tetep kaloka tekan saiki ya iku [[maraton]], ya iku perlombaan mlayu sing adohe kira-kira 42&nbsp;km.<ref>Olympic Museum, "The Olympic Games in Antiquity", hal. 2</ref>
 
OlimpiadeGim Olympiadé tekan nduwurané ing [[abad]] kaping 6 lan kaping 5 SM, ananging sabanjuré kanthi alon-alon ngalami kunduran bebarengan kalahé Yunani karo [[Romawi]]. ora ana konsensus sing nyatakné kanthi resmi babagan rampungé OlimpiadeGim Olympiadé, ananging téyori sing paling umum dicekel saiki ya iku ing taun 393 M, pas [[Kaisar Romawi]], [[Theodosius]] nyatakné manawa kabèh budaya praktek-praktek kuna Yunani kudu diilangi.<ref>However, Theodosius' decree contains no specific reference to Olympia (Crowther (2007), hal. 54).</ref> Sabanjure, ing taun 426 M, [[Theodosius II]] mrintahaké ngrusak kabèh kuil Yunani. Sawisé kui, OlimpiadeGim Olympiadé ora diènèkaké manèh tekan pungkasan abad 19.<ref>Crowther (2007), hal. 54</ref>
 
== OlimpiadeGim Olympiadé modhèren ==
=== Pelopor ===
[[Gambar:Brookes 1876.jpg|thumb|250px|left|Dr. William Penny Brookes.]]
Tetandhingan kapisan sing pelaksanaané padha karo OlimpiadeGim Olympiadé kuna ya iku ''L'Olympiade de la République'', salah sijining festival ulah raga nasional sing diènèkaké ing [[taun]] 1796 tekan 1798 saksuwené mangsa [[Revolusi Prancis]].<ref name=frencholympics>{{cite web |url= http://www.lepotentiel.com/afficher_supplement.php?id_article=68524&id_supplement=8&id_edition=4405 |title= Histoire et évolution des Jeux olympiques |work= Potentiel |year= 2005|language=French |accessdate=31 January 2009}}</ref> Ing pelaksanané, kegiyatan iki ngadopsi sapérangan aturan-aturan sing mlaku ing OlimpiadeGim Olympiadé kuna. Kegiyatan iki uga nandani ditrepaké [[sistem metrik]] ing cabang-cabang ulah raga.<ref name=frencholympics/>
 
Ing [[taun]] 1850 siji Kelas OlimpiadeGim Olympiadé diadekake déning Dr. William Penny Brookes ing [[Much Wenlock]], [[Shropshire]], [[Inggris]]. Sabanjure, ing [[taun]] 1859, Dr. Brookes ngganti jeneng Kelas OlimpiadeGim Olympiadé dadi OlimpiadeGim Olympiadé Wenlock. Kegiyatan mau tetep dienekake tekan dina iki.<ref>Young (2004), hal. 144</ref> Tanggal 15 November 1860, Dr. Brookes membéntuk Perkumpulan OlimpiadeGim Olympiadé Wenlock.<ref name=Young>Young (1996)</ref>{{rp|28}}.
 
== Cathetan suku ==