Évolusi: Béda antara owahan
Konten dihapus Konten ditambahkan
→Sosial Kontrovérsi Évolusi: éjaan, replaced: sekitar → sakiwa-tengené |
→Garis Besar: ganti isi, replaced: ananging → nanging |
||
Larik 26:
Évolusi njelasaké sajarah makluk urip, [[kéwan]], [[tetanduran]], [[jamur]] (fungi), [[mikroba]]. Bukti panyengkuyungé akèh banget lan asalé saka manéka warna cabang biologi: hiérarki [[taksonomi]] kaya kang katemokaké ''Linnaeu''s lan para ''panerusé'', fosil-fosil kang nunjukaké manawa kauripan ing mangsa biyèn béda wanguné karo kauripan mangsa saiki, nganti bukti génétika kang nunjukaké pepadhan antarané manéka warna makluk urip. Saiki évolusi bisa dikandhakaké wis dadi téyori sentral ing biologi modhérn—ora luput manawa ahli génétika [[Theodosius Dobzhansky]] ngendika, ''"Nothing in biology makes sense except in the light of evolution"''.
Cucuk manuk finch (sakjinis manuk manyar) dadi topik pamikiran [[Darwin]] kang ndhasari évolusi téoriné (priksani gambar)<ref>Bryson, B: "A Short History of Nearly Everything", Transworld, London, 2003.</ref>. Nalika manggon ing kapuloan [[Galapagos]], péranganing ekspedhisi [[HMS Beagle]], Darwin mriksani manawa cucuk manuk finch béda-béda, gumantung saka pulo ngendi asalé. Iki salah sawijining conto kepriyé manuk finch nyesuèkaké dhiri karo kondhisi pulo kang béda-béda. Contoné, ing pulo sijiné, cucuk manuk finch kuwat lan cendhak lan cocog kanggo mecah kulit kacang sing atos. Ing pulo liyané, cucuk manuk finch luwih dawa sithik lan luwih tipis, cocog kanggo ngisep jinis panganan kang ana ing pulo iku. Perkara iki njalari Darwin mikir sawijining kamungkinan manawa manuk finch ora kaciptaaké mangkono waé,
[[Wektu]] iku faktor wigati ing évolusi. Prosès évolusi merlokaké wektu kang suwé banget. Miturut Darwin, ana loro mekanismé kang ndhasari évolusi. Angka siji, prosès évolusi nggawa spésies kang ana duwé interaksi karo kondhisi ékologiné. Contoné, amarga asil évolusi, sapérangan manuk duwé cucuk kang mung bisa dinggo ngisep madu kembang. Sakwéné kembang iku isih sumadya, manuk iku bakal urip. Nanging, manawa kembang iku, amarga ana sebabé, cures, manuk iku kamungkinan gedhé bakal cures uga. Mékanisme kang angka loro ya iku kalairan spésies anyar saka asil variasi ing spésies kang ana. Iki dumadi manawa sawijining grup mahluk urip dadi kapisah lan ing pungkasané duwé gaya urip kang béda banget. Conto klasik ya iku manuk finch ing dhuwur. Asal mulané, nénék moyang manuk saka manéka warna pulo ing Galapagos iku asalé saka dharatan [[Amérika Kidul]]. Amarga mencar ing manéka warna pulo, manuk iku pungkasané ngembangaké gaya urip kang béda-béda. Wéktu (ngliwati akèh génerasi manuk) lan perjuangan kanggo urip (survival) iku rong perkara kang dibutuhaké kanggo nglairaké génerasi anyar manuk finch. Wektu kang luwih dawa manèh lan ngliwati prosès sing padha, miturut Darwin bakal bisa njelasaké évolusi saka ''kabèh'' mahluk urip ing muka bumi kang asalé saka siji "common ancestor".
| |||