Révisi kala 6 Fèbruari 2018 10.08 besut Kunirasem (parembugan \| pasumbang) 5.606 suntingan c →‎top: clean up, replaced: protein → protéin using AWB Tenger: #WikiMrebawani ← Besutan sadurungé		Révisi kala 6 Maret 2018 08.42 besut wurungaké Top4Bot (parembugan \| pasumbang) Bot 352.737 suntingan ganti isi, replaced: sing → kang (14) Besutan sawisé →
Larik 15: \|trinomial=''Gallus gallus domesticus''\|author=[[Carolus Linnaeus\|Linnaeus]]\|date = [[1758]] }} '''Pitik ingon''' (''Gallus gallus domesticus'') iku [[unggas]] kang biyasa diingu wong ~~sing~~kang dimanfaataké kanggo kaperluan urip wong ~~sing~~kang ngingu. Pitik ingon (sabanjuré disingkat "pitik" waé) arupa keturunan langsung saka salah siji subspesies [[pitik alas]] ~~sing~~kang ditepungi minangka [[pitik alas abang]] (''Gallus gallus'') utawa pitik [[bangkiwa]] (''bankiva fowl''). Kawin silang antarané pitik wis ngasilaké atusan [[galur]] unggul utawa galur murni kanthi manéka fungsi; ~~sing~~kang paling umum ya iku pitik [[potong]] (kanggo dipotong) lan pitik pangendhog (kanggo dijupuk endhogé). Pitik biyasa bisa uga dikawin silang karo kerabat ceraké, [[pitik alas ijo]], ~~sing~~kang ngasilaké [[hibrida mandhul]] ~~sing~~kang jagoné ditepungi minangka [[pitik bekisar]]. Kanthi populasi punjul 24 milyar ing taun 2003, ''Firefly's Bird Encyclopaedia'' nélakaké ana luwih akèh pitik ing donya iki tinimbang manuk liyané. Pitik nyedhiakaké loro kaperlon pokok dièt manungsa minangka sumber [[protéin]]: [[daging pitik]] lan [[endhog]]. == Biologi lan Habitat == Pitik dipercaya para ahli asalé saka [[domestikasi]] pitik [[alas abang]] (pitik bangkiwa, ''Gallus gallus'') ~~sing~~kang urip ing [[India]]. Sanajan mangkono, pangujian molekular nuduhaké kamungelan sumbangan plasma nutfah saka ''G. sonneratii'', amarga pitik alas abang ora duwé sipat kulit warna kuning ~~sing~~kang dadi salah siji ciri pitik ingon. Pitik nuduhaké pabédan morfologi ing antarané rong tipe [[kelamin]] (dimorfisme sèksual). Pitik lanang (''jago'', ''rooster'') luwih atraktif, kanthi ukuran luwih gedhé, duwé [[jalu]] dawa, duwé [[jengger]] luwih gedhé, lan [[wulu]] buntuté dawa "njuntai". Pitik wadon (''babon'', ''hen'') rada cilik ukurané, jalu cendhak utawa mèh ora katon, duwé jengger cilik, lan wulu buntut cendhak. Minangka kéwan ingon, pitik bisa mèlu ing ngendi waé manungsa nggawa. Kéwan iki adaptif banget lan bisa dinyatakaké bisa urip ing sembarang papan, asal sumadiya pangan kanggo pitik mau. Amarga akèh pitik ingon wis kèlangan kakuwatane kanggo mabur ~~sing~~kang apik, pitik luwih akèh ngentèkaké wektu ing lemah utawa sok-sok ing wit. Pitik ukurané cilik sok-sok dipangan déning unggas pamangsa, kaya ta [[garudha]]. [[Gambar:Chicken eggs.jpg\|jmpl\|Endhog pitik.]] [[Gambar:Rooster crowing.jpg\|jmpl\|Pitik jago ~~sing~~kang lagi kluruk ésuk-ésuk]] == Macem-macemé == Larik 40: * [[pitik hias]] utawa pitik klangenan (''pet''), kanggo diumbar ing kebon/taman utawa dingu sajeroning kurungan amarga èdining panampilan utawa suwarané (contoné pitik katé lan [[pitik pelung]]; pitik bekisar bisa uga digolongaké ing kéné sanajan dudu pitik ingon sajati); * [[pitik adon]], kanggo didadèkaké dolanan [[adu pitik]]. Istilah ''ayam sayur'' dipigunakaké kanggo pitik kampung utawa pitik adon ~~sing~~kang kerep kalah, lan ora diselèksi mirunggan minangka pitik pedaging. ;Miturut ras Ana sapérangan [[ras lokal]] pitik amarga kegiyatan [[domestikasi]] lan selèksi kanggo sipat/panampilan tinentu, kaya déné * [[pitik pelung]], ras lokal lan unggul saka Priangan ([[Kabupatèn Cianjur]]) ~~sing~~kang kluruké kas (dawa lan nadané unik), kalebu pitik hias; * [[pitik Kedu\|pitik Kedu cemani]], ras lokal lan mulya saka tlatah Kedu kanthi ciri kas warna itheng thuntheng nganti moncong lan dagingé, kalebu pitik pedaging lan pitik hias; * [[pitik Nunukan]], ras lokal lan mulya saka Nunukan, Kalimantan Wétan, kanthi wangun badan tegap lan ukuran gedhé, keturunan pitik adon, kalebu pitik pedaging lan hias; Ana uga sapérangan istilah kanggu menyebut panampilan fenotipe tinentu, nanging sipat iku ora mlebu sajeroning ras tinentu, kaya déné * ''pitik walik'', pitik kanthi wulu ~~sing~~kang ora nutupi badan nanging njegrak; * ''pitik Bali'', pitik mawa gulu tanpa wulu lan jambul ing endhasé, saiki wiwit ditangkaraké murni. [[Gambar:Bantam Rooster.jpg\|jmpl\|Pitik "bantam", sawijining [[ras murni]] setengah katé asil selèksi]] * ''pitik katé'', istilah umum kanggo pitik kanthi ukuran cilik (proporsi dawané sikil karo ukuran badan luwih cilik tinimbang pitik "normal"), ana manéka ras lokal lan ras murni selèksi ~~sing~~kang kalebu kategori iki == Pirsani uga ==

Pitik: Béda antara owahan