[[Gambar:Cono de Arita, Salta. (Argentina).jpg|thumb|277px|Cono de Arita, Salta ([[Argentina]])]]
[[Gambar:A black and white photo of a lake in the Andes Mountains.jpeg|right|thumb|277px|Antizana, Ekuador]]
'''Pagunungan Andes''' ([[Basa Quechua]], ''anti'', "jènggèr dhuwur") iku [[pagunungan]] paling dawa ing donya singkang mbentuk rangkéyan [[dhataran dhuwur]] sadawané pasisir kulon [[Amérika Kidul]]. Pagunungan iki dawané punjul 7.000 km, ambané tekan 500 km ing sapérangan nggon (paling amba ing 18° tekan 20° LS), lan duwé kadhuwuran rata-rata watara 4.000 m. Pagunungan iki mbentang liwat pitung nagara: [[Argentina]], [[Bolivia]], [[Chili]], [[Kolombia]], [[Ekuador]], [[Peru]], lan [[Venezuela]], singkang sok karan "Nagara-Nagara Andean" (''Andean States'').
Rangkéyan pagunungan Andes mliginémligi kapérang saka loro pagunungan gedhé [[Cordillera Oriental]] lan [[Cordillera Occidental]], singkang asring dipisahaké karo [[depresi (geologi)|depresi]] antara singkang njero, ing ngendi tumuli muncul rangkéyan pagunungan minor, kayata[[Cordillera de la Costa]] ing [[Chili]]. Cordillera de la Costa awalé saka pojok kidul bawana lan terus ngalor, paralèl karo pasisir, kapecah dadi sapérangan pulo ing pérangan awalé lan sabanjuré mbentuk wates kulon lembah tengah gedhé Chili. Nuju arah lor, rangkéyan ing pasisir iki terus minangka rangkéyan pabukitan utawa bukit-bukit kapencil sadawané [[Samodra Pasifik]] nganti tekan [[Venezuela]], kanthi menthi mbentuk lembah ing pérangan kulon rangkéyan gedhé.
[[Gunung]] paling dhuwur ing Andes ya iku [[Aconcagua]] singkang dhuwuré 6.962 m dpl. Pucuk [[Chimborazo]] ing wewengkon [[Ekuador]] ya iku titik ing lumahing bumi singkang paling adoh saka pusat bumi amarga anané [[gelembung khatulistiwa]] (''equatorial bulge''). Andes ora bisa madhani [[Himalaya]] ing perkara kadhuwuran, nanging nguwihi ing babagan amba lan tikel loro luwih dawa tinimbang Himalaya.
