Basa krama: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Tanpa ringkesan besutan
Tanpa ringkesan besutan
Larik 5:
 
=== Lawasan ===
Basa krama kang lawas kapérang telu: mudha krama, kramantara, lan wredha krama.{{sfn|Suwadji|2013|p=11}}{{sfn|Harjawiyana|Supriya|2001|pp=18}}<ref name{{sfn|Prajapustaka|1925|pp=":0" />5-6}} Mungguh urutané ana rupa-rupa gumantung pustaka kang kapirid.
 
==== Wredha krama ====
Basa wrédha krama iku basa krama kang dianggo wong tuwa (wredha) marang wong enom. Tembung-tembung kang kaanggo iku kabèh krama, nanging panambang kang kaanggo iku ngoko: ''dak-'', ''ko-'', ''di-'', ''-ku'', ''-mu'', ''-(n)é'', ''-(k)aké''.{{sfn|Suwadji|2013|p=11}}<ref name{{sfn|Prajapustaka|1925|pp=":0" />5-6}} Ing isor iki conto ukara ing basa wredha krama.
 
<blockquote>Pun anak punapa ajeng nedha ulam ménda? '''Di'''saté raos'''é''' éca, pun Monah saged ambakar'''aké'''.<ref name=":0">{{Cite booksfn|url=https://www.sastra.org/katalog/judul?ti_id=165|title=Kawruh Basa|last=Prajapustaka|first=Mas Ngabèi|publisher=N. V. Mardi Mulya|year=1925|isbn=|location=Ngayogyakarta|pagespp=5-6}}</ref></blockquote>
 
Conto ing dhuwur nganggo tembung krama, déné ater-ater lan panambangé nganggo ngoko.
 
==== Kramantara ====
Basa kramantara iku basa krama kang dianggo wong-wong kang tatarané (kalungguhané, pangkaté, sekolahé, utawa umuré) padha. Tembung-tembung kang kaanggo iku kabèh krama, samono uga ater-ater lan panembang kang kaanggo: ''dipun-'', ''-(n)ipun'', lan ''-(k)aken''.{{sfn|Suwadji|2013|p=11}}<ref name{{sfn|Prajapustaka|1925|pp=":0" />5-6}} Basa kramantara mèmper basa wredha krama, mung béda ing panganggoning ater-ater lan panambang. Manut owah-owahan kang anyar, basa kramantara owah arané dadi basa krama lugu. Ing isor iki conto ukara ing basa kramantara.
 
<blockquote>Kang sarira punapa ajeng nedha ulam ménda? Dipunsaté raosipun éca, pun Monah saged ambakaraken.<ref name{{sfn|Prajapustaka|1925|pp=":0" />5-6}}</blockquote>
 
Conto ing dhuwur mung nganggo tembung krama.
 
==== Mudha krama (krama lugu) ====
Basa mudha krama uga kaaran basa krama lugu iku basa krama kang dianggo wong enom (mudha) marang wong tuwa. Tembung-tembung kang kaanggo iku krama kanthi campuran krama inggil lan krama andhap. Ater-ater utawa panambang kang kaanggo uga krama.{{sfn|Suwadji|2013|p=11}}<ref name{{sfn|Prajapustaka|1925|pp=":0" />5-6}} Sanajan uga kaaran krama lugu, basa mudha krama séjé basa krama lugu anyar. Basa krama lugu anyar mapaki basa kramantara, déné basa krama lugu iki mapaki basa krama alus. Ing isor iki conto ukara ing basa mudha krama.
 
<blockquote>'''Panjenengan sampéyan''' ''punapa'' '''karsa''' '''dhahar''' ''ulam'' ''ménda''?<ref name{{sfn|Prajapustaka|1925|pp=":0" />5-6}}</blockquote>
 
Conto ing dhuwur nganggo tembung krama lan krama inggil (''panjenengan sampéyan'', ''karsa'', lan ''dhahar'')
Larik 51:
== Rujukan ==
* {{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/48559051|title=Marsudi Unggah-Ungguh Basa Jawa|last=Harjawiyana|first=Haryana|last2=Supriya|first2=Th.|date=|publisher=Penerbit Kanisius|year=2001|isbn=9792100512|location=Yogyakarta|oclc=48559051|ref=harv|}}
* {{Cite book|url=https://www.sastra.org/katalog/judul?ti_id=165|title=Kawruh Basa|last=Prajapustaka|first=Mas Ngabèi|publisher=N. V. Mardi Mulya|year=1925|isbn=|location=Ngayogyakarta|ref|harv}}
* {{Cite book|url=https://www.sastra.org/katalog/judul?ti_id=75|title=Serat Bausastra: Jarwa Kawi|last=Sasradiningrat|first=Bendara Kangjeng Radèn Adipati|last2=Wirapustaka|first2=Ngabèi|publisher=Sie Dhian Hö|year=1903|isbn=|location=Surakarta|ref=harv}}
* {{Cite book|url=https://drive.google.com/file/d/0B6riJVUqDtAXTktia2FISnhCd0E/view|title=Ngoko Krama|last=Suwadji|first=|publisher=Balai Bahasa Provinsi Daerah Istimewa Yogyakarta|year=2013|isbn=9786027777620|edition=|location=Yogyakarta|ref=harv|oclc=890814963}}