Tetanduran paku: Béda antara owahan
Konten dihapus Konten ditambahkan
pambuka |
+morfologi lan klasifikasi |
||
Larik 16:
[[Polypodiopsida]]<br />
}}
{{commons|Ferns|Tetanduran paku}}▼
'''Tetanduran paku''' (utawa '''paku-pakuan''', '''Pteridophyta''' utawa '''Filicophyta'''), iku sawijining [[divisio]] tetanduran sing wis duwé sistem pambuluh sejati (kormus) nanging ora ngasilaké [[wiji]] kanggo réprodhuksiné. Alih-alih wiji, klompok tetanduran iki isih migunakaké [[spora]] minangka alat tangkar-tumangkar [[generatif]]é, padha karo [[tetanduran lumut|lumut]] lan [[fungi]].
Tetanduran paku kasebar ing saindhenging bagéyan donya, kejaba dhaérah salju langgeng lan dhaérah garing (gurun). Total spesies sing dikawruhi mèh 10.000 (diprakirakaké 3000 ing antarané tuwuh ing [[Indonésia]]), sebagéyan gedhé tuwuh ing dhaérah tropika teles sing lembab. Tetanduran iki cenderung ora tahan karo kahanan banyu sing winates, mungel mèlu prilaku moyangé ing jaman Karbon, sing uga ditepungi minangka wektu kaemasan tetanduran paku amarga ngrajani alas-alas ing bumi. Serasah alas tetanduran ing jaman iki sing dadi fosil saiki ditambang wong minangka [[batu bara]].
== Morfologi ==
Wanguné tetanduran paku manéka warna, ana sing arupa [[wit]] ([[paku wit]], biasané ora ana cawangé), [[epifit]], ngambang ing banyu, [[hidrofit]], nanging biasané arupa [[terna]] mawa [[rizoma]] sing nggremet ing [[lemah]] utawa [[humus]] lan [[ental]] ([[basa Inggris]] ''frond'') sing nyangga [[godhong]] kanthi manéka ukuran (nganti 6 m). Ental sing isih enom mesthi nggulung (kaya gagang biola) lan dadi sawijining ciri khas tetanduran paku. Godhong pakis mèh mesthi [[godhong majemuk|godhongé majemuk]]. Asring ditemoni tetanduran paku ndhominasi vègetasi sawijining papan saéngga mbentuk belukar sing wiyar lan ngesuk tetanduran liyané.
== Klasifikasi ==
Sacara tradhisional, [[Pteridophyta]] nyakup kabèh [[kormofita]] duwé spora, kejaba [[lumut ati]], [[lumut tandhuk]], lan [[tetanduran lumut]]. Saliyané paku sejati ([[kelas (biologi)|kelas]] Filicinae), klebu uga [[paku buntut jaran]] (Equisetinae), [[rane]] lan [[paku kawat]] (Lycopodiinae), ''[[Psilotum]]'' (Psilotinae), sarta ''[[Isoetes]]'' (Isoetinae). Tekan saiki èlmu sing nyinaoni klompok-klompok iki disebut '''pteridologi''' lan ahliné disebut '''pteridolog'''.
Smith et al. (2006)<ref>[http://www.pryerlab.net/publication/fichier749.pdf ]Smith AR, Pryer KM, Schuettpelz E, Korall P, Schneider H, Wolf PG 2006. A classification for extant ferns. Taxon 55:705-731.</ref> ngajokaké révisi sing cukup kuwat adhedhasar data [[morfologi tetanduran|morfologi]] lan [[biologi molekular|molekular]]. Adhedasar klasifikasi paling anyar iki, [[Lycophyta]] ([[rane]], [[paku kawat]], lan ''Isoetes'') arupa tetanduran mawa pembuluh sing pisanan kapisah saka liyané, éwadéné paku-pakuan sarta tetanduran wiji ana ing klompok liya. sabanjuré katon yèn kabèh kormofita duwé spora sing kasisa kagabung sajroning saklompok gedhé, sing patut ditelakaké minangka anggota divisio tetanduran paku (Pteridophyta). Saka asil révisi iki uga katon yèn sapérangan paku-pakuan sing biyèn dianggep minangka paku primitif (kayata ''Psilotum'') nyatané luwih cerak kekerabatané karo [[paku tunjuk langit]] (''Helminthostachys''), sauntara [[paku buntut jaran]] (''Equisetum''') padha ceraké karo paku sejati marang ''Marattia''.
Kanthi mangkono, adhedhasar klasifikasi anyar iki, tetanduran paku bisa diklompokaké mangkéné:
Divisio: '''[[Lycophyta]]'''<br/>
mawa siji kelas: [[Lycopsida]].
Divisio: '''Pteridophyta'''<br/>
mawa patang kelas [[filogeni|monofiletik]]:
*[[Psilotopsida]], nyakup [[Ophioglossales]].
*[[Equisetopsida]]
*[[Marattiopsida]]
*[[Polypodiopsida]] (=Pteridopsida, Filicopsida)
Divisi pungkasan iki nyakup kabèh tetanduran sing biasa ditepungi minangka '''paku sejati'''.
Ing ngisor iki klasifikasi lengkap miturut Smith ''et al.'' (2006):
:[[Kelas (biologi)|Kelas]] [[Psilotopsida]]
::[[Ordo|Bangsa]] [[Ophioglossales]]
:::[[Famili|Suku]] [[Ophioglossaceae]] (klebu [[Botrychiaceae]], [[Helminthostachyaceae]])
::Bangsa [[Psilotales]]
:::Suku [[Psilotaceae]] (klebu [[Tmesipteridaceae]])
:Kelas [[Equisetopsida]] [=Sphenopsida]
::Bangsa [[Equisetales]]
:::Suku [[Equisetaceae]]
:Kelas [[Marattiopsida]]
::Bangsa [[Marattiales]]
:::Suku [[Marattiaceae]] (klebu [[Angiopteridaceae]], [[Christenseniaceae]], [[Danaeaceae]], [[Kaulfussiaceae]])
:Kelas [[Polypodiopsida]] [=Filicopsida, Pteridopsida]
::Bangsa [[Osmundales]]
:::Suku [[Osmundaceae]]
::Bangsa [[Hymenophyllales]]
:::Suku [[Hymenophyllaceae]] (klebu [[Trichomanaceae]])
::Bangsa [[Gleicheniales]]
:::Suku [[Gleicheniaceae]] (klebu [[Dicranopteridaceae]], [[Stromatopteridaceae]])
:::Suku [[Dipteridaceae]] (klebu [[Cheiropleuriaceae]])
:::Suku [[Matoniaceae]]
::Bangsa [[Schizaeales]]
:::Suku [[Lygodiaceae]]
:::Suku [[Anemiaceae]] (klebu [[Mohriaceae]])
:::Suku [[Schizaeaceae]]
::Bangsa [[Salviniales]]
:::Suku [[Marsileaceae]] (klebu [[Pilulariaceae]])
:::Suku [[Salviniaceae]] (klebu [[Azollaceae]])
::Bangsa [[Cyatheales]]
:::Suku [[Thyrsopteridaceae]]
:::Suku [[Loxomataceae]]
:::Suku [[Culcitaceae]]
:::Suku [[Plagiogyriaceae]]
:::Suku [[Cibotiaceae]]
:::Suku [[Cyatheaceae]] (klebu [[Alsophilaceae]], [[Hymenophyllopsidaceae]])
:::Suku [[Dicksoniaceae]] (klebu [[Lophosoriaceae]])
:::Suku [[Metaxyaceae]]
::Bangsa [[Polypodiales]]
:::Suku [[Lindsaeaceae]] (klebu [[Cystodiaceae]], [[Lonchitidaceae]])
:::Suku [[Saccolomataceae]]
:::Suku [[Dennstaedtiaceae]] (klebu [[Hypolepidaceae]], [[Monachosoraceae]], [[Pteridiaceae]])
:::Suku [[Pteridaceae]] (klebu [[Acrostichaceae]], [[Actiniopteridaceae]], [[Adiantaceae]], [[Anopteraceae]], [[Antrophyaceae]], [[Ceratopteridaceae]], [[Cheilanthaceae]], [[Cryptogrammaceae]], [[Hemionitidaceae]], [[Negripteridaceae]], [[Parkeriaceae]], [[Platyzomataceae]], [[Sinopteridaceae]], [[Taenitidaceae]], [[Vittariaceae]])
:::Suku [[Aspleniaceae]]
:::Suku [[Thelypteridaceae]]
:::Suku [[Woodsiaceae]] (klebu [[Athyriaceae]], [[Cystopteridaceae]])
:::Suku [[Blechnaceae]] (klebu [[Stenochlaenaceae]])
:::Suku [[Onocleaceae]]
:::Suku [[Dryopteridaceae]] (klebu [[Aspidiaceae]], [[Bolbitidaceae]], [[Elaphoglossaceae]], [[Hypodematiaceae]], [[Peranemataceae]])
:::Suku [[Lomariopsidaceae]] (klebu [[Nephrolepidaceae]]
:::Suku [[Tectariaceae]]
:::Suku [[Oleandraceae]]
:::Suku [[Davalliaceae]]
:::Suku [[Polypodiaceae]] (klebu [[Drynariaceae]], [[Grammitidaceae]], [[Gymnogrammitidaceae]], [[Loxogrammaceae]], [[Platyceriaceae]], [[Pleurisoriopsidaceae]])
== Pirsanana uga ==
Baris 26 ⟶ 101:
== Cathetan sikil ==
{{reflist}}
== Pranala njaba ==
▲{{commons|Ferns|Tetanduran paku}}
[[Kategori:Tetanduran paku| ]]
| |||