Sepur: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
JackieBot (parembugan | pasumbang)
c r2.7.2) (Bot: Nyingkiraké cr:Ishkuteutapan
Tanpa ringkesan besutan
Larik 1:
[[Gambar:Gambir_Station_Platform.jpg|thumb|250px|Sepur ing [[Stasiun Gambir]].]]
'''Sepur''' utawa '''kréta api'''<ref>Miturut bausastrané Poerwadarminta.</ref> utawa '''kréta latu''' (krama) iku sawijiningsawijine sarana [[transportasi]] arupa [[tetumpakan]] kanthi tenaga gerak, sing ngglindhing ana ing sadhuwuring [[ril sepur|ril]]. Sepur minangka [[alat transportasi massal]] iku umumé dumadi saka [[lokomotif]] lan rangkéan [[gerbong]]. Rangkéan gerbong kasebut ukurané rilatif amba saéngga bisa ngamot penumpang utawa barang sing akèh. Amarga sipaté minangka angkutan massal kasebut, sawetara negaranagara ngupaya mupangataké sacara maksimal minangka alat transportasi utama angkutan dharat, kanggo ing sajroning kutha, antarkutha, utawa antarnegara.
 
== Sajarah ==
Sajarah sepur kayadéné sajarah alat transportasi umumé sing diwiwiti kanthi panemuan rodha. Wiwitané ditepungi kréta jaran sing mung dumadi saka siji kréta (rangkéan), banjur digawé kréta jaran sing narik luwih saka siji rangkéan sarta lumaku ing jalur tinamtutartamtu sing kagawé saka wesi ([[ril sepur]]) lan dijenengaké [[sepur]]. Iki dipigunakaké mligi ing dhaérah pertambangan, papan anané lori sing dirangké lan ditarik nganggo jaran.
 
Sawisé [[James Watt]] nemokaké [[mesin uap]], [[Nicolas Cugnot]] gawé kendharaan roda telu kanthi bahan bakar uap. Wong-wong nyebut kendharaan iku minangka jaran wesi. Banjur [[Richard Trevithick]] gawé mesin lokomotif sing dirangké nganggo kréta lan dituduhaédituduhaké marang masarakat umum. [[George Stephenson]] nyampurnakaké lokomotif sing menang ing lomba balap lokomotif lan dipigunakaké ing jalur Liverpool - Manchester. Wektu iku lokomotif uap sing dipigunakaké mawa konstruksi walang. Panyampurnan banjur dianakaké supaya ngasilaké lokomotif uap sing luwih èfèktif, kanthi daya gedhé, lan bisa narik kréta luwih akèh.
 
Panemon listrik déning [[Michael Faraday]] agawé sawetara panemon alat listrik sing diiloni panemon motor listrik. Motor listrik banjur dipigunakaké kanggo gawé trèm listrik sing dadi cikal bakal sepur listrik. Banjur [[Rudolf Diesel]] munculaké sepur mawa [[mesin diesel]] sing luwih nduwèni tenaga lan luwih èfisièn tinimbang lokomotif uap. Sairing karo perkembanganngrembakane tèknologi listrik lan magnèt sing luwih maju, banjur digawé [[Maglev|sepur magnèt]] sing nduwèni kacepetan sadhuwuré kacepetan sepur biasa. [[Jepang]] jroning dékadé 1960-an ngoperasèkaké [[Shinkansen|KA Super Ekspress Shinkanzen]] kanthi rute [[Tokyo]]-[[Osaka]] sing wusanané dikembangaké manèh saéngga nggayuh amèh kabèh tlatah Jepang. Prancis banjur ngoperasèkaké sepur kanthi jeneng [[TGV]].
 
== Jinis-jinis sepur ==
Larik 20:
[[Gambar:Keretaindonesia_lackofdicipline.jpg|thumb|300px|Sepur konvensional ing [[Stasiun Jakarta Kota]]]]
 
Sepur ril konvensional iku sepur sing umum ditemoni. Migunakaké ril sing dumadi saka loro watang wesi sing ditata ing sadhuwuringsadhuwuré bantalan. Ing dhaérah tinamtu kanthi béda èlevasi sing curam, dipigunakaké ril mawa gerigi sing dipasang ing tengah tengah ril kasebut sarta migunakaké lokomotif khusus sing duwé rodha gigi.
 
==== Sepur monoril ====
Larik 27:
=== Miturut papan lintasané ===
==== Sepur ing lumahing bumi (''surface'') ====
Sepur sing lintasané ing lumahing bumi iki mlaku ing lumahing lemah. Umumé jinis sepur iki sing kerep ditemoni ing sadéngah enggonpapan.
Biaya pembangunané paling murah dibandhing karo sing mlaku ing sangisoring lemah utawa jinis sing layang. Ing [[Indonésia]], jinis lintasan dhuwur lemah iki dibangun sadurungé [[Perang Donya II]].
 
==== Sepur layang (''elevated'') ====
Sepur layang mlaku ing dhuwur, bab iki diangkah kanggo ngindhari persilangan sebidangsabidang, supaya ora perlu ana lawang perlintasan sepur. Biaya sing diperlokaké watara kaping teluné biaya mbangun sepur biasa jroning jarak sing padha.
==== Sepur ngisor lemah (subway) ====
Sepur ngisor lemah iku sepur sing lumaku ing sangisoring lemah (subway). Sepur jenis iki dibangun kanthi mbangun terowongan-terowongan ing ngisor lemah minangka jalur sepur. Umumé dipigunakaké ing kutha kutha gedhé (metropolitan) kaya [[New York]], [[Tokyo]], [[Paris]], [[London]], [[Seoul]] lan [[Moskwa]]. SajabanéSaliyane ikukuwi uga dipigunakaké jroning skala luwih cilik ing dhaérah [[tambang]].
Biaya sing diwetokaké larang banget, amarga kerep nembus 20m ing sangisoring lemah, kali - bangunan utawa dalan, yaiku watara kaping ptiunépituné sepur biasa.
 
=== Miturut panganggonan ===