Temulawak: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Tanpa ringkesan besutan
Tanpa ringkesan besutan
Larik 22:
 
 
'''Temu lawak''' (''Curcuma xanthorhiza'' L.) (en:''Java Turmeric'')<ref name="internet1">[http://www.bppt.go.id/index.php?option=com_content&view=article&id=741:lindungi-temulawak-indonesia&catid=56:bioteknologi-dan-farmasi Temu lawak ikon herbal Indonesia]</ref> kuwi tanduran obat-obatan sing kagolong jroning suku [[pala kapendhem]] (''temu-temuan'') ([[Zingiberaceae]]). Tanduran iki asalé saka [[Indonésia]], mliginé Pulo [[Jawa]].
 
Ing Jawa, tanduran iki diarani '''temulawak''', ing [[Sunda]] diarani '''koneng gede''', déné ing [[Madura]] diarani '''temu labak'''.
Larik 30:
== Morfologi ==
 
Temulawak kalebu tanduran Terne sing nduwèni gagang semu dhapuran, habitusé bisa nganti 2-2,5 mèter, saben dhapuran ana 3-9 anakan lan saben tanduran nduwèni 2-9 ron. <ref name="internet2"> [http://diperta.jabarprov.go.id/index.php/subMenu/1090 Budidaya Temulawak]</ref>
 
* Oyod
 
[[Oyod]] temulawak kang padatan diarani rimpang kawangun kanthi sampurna lan pangé kuat, wernané ijo peteng. Rimpang induk bisa nduwèni 3-4 rimpang.<ref name="internet3">[http://agricenter.jogjaprov.go.id/index.php?action=generic_content.main&id_gc=136 Temulawak (Curcuma xanthorrhiza)]</ref> Werna kulit rimpang [[coklat]] rada [[abang]] utawa [[kuning]] tuwa, déné werna dagingé [[oranye]] tuwa utawa kuning.<ref name="internet3"/> Rimpang temulawak kawangun ing jero lemah, jeroné udakara 16 cm. Padatan, saben dhapuran nduwèni 6 rimpang tuwa lan 5 rimpang enom.<ref name="internet3"/> Khasiat rimpang temulawak yaiku kanggo antiradang, nambah prodhuksi [[ASI]], anti racun [[empedhu]], ngudhunaké [[kolésterol]], [[diurètik]], tonikum, lan ngilangaké nyeri ing [[sendhi]].<ref name="internet3"/>
 
* Gagang
 
Temulawak kalebu jinis tanduran hèrba sing gagangé semu lan dhuwuré bisa nganti 2-2,5 mèter, wernané [[ijo]] utawa coklat peteng.<ref name="internet3"/> Godhongé padha nutupi nganti kawangun gagang.<ref name="internet3"/> Temulawak bisa urip apik ing dhaérah dhataran cendhèk nganti dhuwur 750 mèter sadhuwuré permukaan segara.<ref name="internet3"/>
 
* Godhong
 
Saben gagang nduwèni [[godhong]] sing cacahé 2-9 kanthi bentuk bunder ndawa kaya godhong [[gedhang]], wernané ijo utawa coklat rada [[ungu]], dawané 31-84 cm lan ambané 10-18 cm.<ref name="internet3"/>
 
* Kembang
 
Temulawak nduwèni [[kembang]] sing bentuké nggrombol, cendhak lan amba, wernané [[putih]] utawa kuning tuwa lan bongkot kembangé wernané ungu.<ref name="internet3"/> Kembang majemuk bentuké ''bulir'', bunder dawa, dawané 9-23 cm, ambané 4-6 cm. Kembang thukul kanthi cara giliran saka kantong-kantong godhong pengayom sing gedhé lan manéka werna ukurané uga wernané.<ref name="internet3"/> Mahkota kembang wernané abang, bentuké [[tabung]] (silinder) kanthi dawa 4,5 cm, mekrok ing wayah ésuk lan alum nalika soré.<ref name="internet3"/>
 
== Fisiologi ==
 
Temulawak wis dimangertèni ngandhut senyawa kimia sing nduwèni aktivitas fisiologis, yaiku kurkuminoid lan [[lenga atsiri]].<ref name="internet3"/> Kurkuminoid mènèhi werna [[kuning]] ing rimpang kang sipaté anti-[[baktèri]], anti-[[kanker]], anti-[[tumor]], lan anti-radang, ngandhut anti-oksidan lan hypokolesteromik.<ref name="internet3"/> Déné lenga atsiri nduwèni rasa lan ambu sing khas. Isi lenga atsiri ing rimpang temulawak 3-12%. <ref name="internet3"/>
 
Miturut eksplorasi, rimpang temulawak ngandhut akèh zat kimiawi sing mènèhi èfèk positif kanggo [[organ]] manungsa kayata [[empedhu]], [[ati]], lan [[pankréas]].<ref name="internet3"/> Prabawané kanggo empedu yaiku bisa nyegah kawanguné [[watu]] lan kolesistisis.<ref name="internet3"/> Ing ati, zat temulawak ngrangsang [[sèl]] ati nggawé empedhu, nyegah [[hepatitis]], lan lara ati, ngéwangi ngudhunaké kadar SGOT lan SGPT uga kanggo anti-hepatotoksik.<ref name="internet3"/> Kejaba iku, temulawak uga bisa ngrangsang fungsi penkréas, nambah seléra mangan, ngrangsang mlakuné sistem [[hormon]] metabolisme lan fisiologi awak. <ref>[http://agricenter.jogjaprov.go.id/index.php?action name=generic_content.main&id_gc=136 Temulawak (Curcuma xanthorrhiza)]<"internet3"/ref>
 
== Komponèn Rimpang Temulawak ==