Bètléhem: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
c mbenakaké éjaan using AWB
c mbenakaké éjaan using AWB
Larik 1:
[[Gambar:Nativity Church.jpg|thumb|right|350px|Greja Kalahiran, sawijining wangunan wigati ing Betlehem]]
 
'''Betlehem''' ([[basa Arab|Arab]] '''بيت لحم'' '''Bayt Laḥm'' "omah daging"; [[basa Ibrani|Ibrani Standar]] '''בית לחם''' "omah roti", '''Bet léḥem''' / '''Bet láḥem'''; [[basa Ibrani Tiberias|Ibrani Tiberias]] '''Bêṯ léḥem''' / ''' Bêṯ lāḥem''') ([[basa Yunani|Yunani]]: '''Βηθλεέμ''') ([[basa Latin|Latin]]: '''Bethleem''') kuwiiku sawijining [[kutha]] [[Palestina]] ing [[Gisik Kulon]] lan minangka pusat budaya Palestina lan industri pariwisata. Pedunungé watara 29.019 jiwa ([[2005]]).<ref name="wg">{{cite web|url=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&dat=32&geo=-176&srt=npan&col=aohdq&pt=c&va=&geo=438177521|title=World Gazetteer|archiveurl=http://archive.is/zGMqr|archivedate=2013-01-05}}</ref>
 
Kutha iki duwé teges wigati tumrap umat [[Kristen]] amarga dipercaya minangka panggonan kalairan [[Yesus saka Nazaret]]. [[Kuburan Rahel]] kang wigati jroning [[Judaisme|agama Yahudi]] dumunung ing pinggiran kutha iki. Betlehem uga minangka panggonan kanggoné komunitas [[Kristen Palestina]] paling gedhé ing Timur Tengah. Kutha iki dumunung watara 10&nbsp;km kidulé kutha [[Yerusalem]], kanthi elevasi udakara 765m (2.510 kaki) saka lumahing segara. [[Kutha raya]] Betlehem uga nyakup kutha cilik [[Beit Jala]] lan [[Beit Sahour]].
 
[[Greja Kalahiran]], diwangun déning [[Konstantin Agung]] (330), ngadeg ing tengahing kutha Betlehem, sadhuwuré gua kang jroning basa Inggris diarani ''Holy Crypt'', lan kang miturut tradisi Kristen minangka panggonan Yesus dilahiraké. Iki minangka greja Kristen paling tuwa ing donya. Cedhak saka kono dumunung sawijining gua liya, kang miturut critacarita [[Hieronimus]], bapak Latin, ngentèkaké mangsa telung puluh taun uripé nerjemahké Alkitab saka basa Yunani menyang [[basa Latin]] (delengen [[Vulgata]]).
 
Ing Betlehem ana [[Universitas Betlehem]] [http://www.bethlehem.edu], sawijining lembaga pendhidhikan gedhé [[Katulik Roma]] kang diadegaké kanthi arahan [[Takhta Suci|Vatikan]].
Larik 11:
== Sajarah ==
=== Alkitab ===
Kutha iki dumunung ing "daerah perbukitan" saka [[Kerajaan Yehuda|Yehuda]], kang wiwitané dijenengké ''[[Efrata]]'' (Kejadian 35:16, 19; 48:7; Rut 4:11). Daerah iki uga diarani ''Betlehem Efrata'' (Mikha 5:2), ''Betlehem-Yehuda'' (1 Samuel 17:12), lan "kutha [[Daud]]" (Lukas 2:4). Kutha iki pisanan dicathet jroning Kitab Suci minangka panggonan [[Rahel]] séda lan disarèkaké "ing dalan", persis sa-loré kutha iku (Kejadian 48:7). Lembah ing sisih wètan yakuwiyaiku panggonan kadadéyan critacarita [[Rut]] wong [[Moab]]. Iki arupa ladang-ladang panggonan panèn gandum, lan dalan kang ditempuh nalika dhèwèké lan [[Naomi]] bali menyang kutha.
 
==== Kuthaa Daud ====
kang paling wigati, Betlehem kuwiiku papan panggonan kalahiran [[Daud]], raja kaloro Israèl. Kutha iki uga minangka papan dhèwèké diurapi dadi raja déning [[Samuel]] (1 Samuel 16:4-13). Saka sumur Betlehem iki telu saka pahlawanné nggawa banyu kanthi wani ngorbanaké nyawa, nalika Daud ana jroning guwa [[Adulam]] (2 Samuel 23:13-17).
<!--
====Panggonan kalahiran Yesus ====
Larik 23:
Kota ini hancur pada masa [[pemberontakan Bar Kokhba]] (132-135 M) dan orang-orang Romawi membangun sebuah tempat suci untuk [[Adonis]] di tempat kelahiran Yesus. Baru pada tahun 326 gereja Kristen pertama dibangun, ketika [[Helena dari Konstantinopel|Helena]], ibunda kaisar Kristen pertama, [[Konstantin I (kaisar)|Konstantin]], mengunjungi Betlehem.
 
Pada masa [[pemberontakan Samaria]] pada 529, Betlehem dirampok, dan tembok-tembok kota serta Gereja Kelahiran dihancurkan, namun semuanya itu segera dibangun kembali berdasarkan perintah Kaisar [[Yustinianus I|Yustinianus]]. Pada 614, [[Persia]] menyerbu Palestina dan merebut Betlehem. Kisah yang diceritakandicaritakan dalam sumber-sumber yang belakangan mengatakan bahwa mereka membatalkan rencana menghancurkan Gereja Kelahiran ketika mereka melihat gambar [[Tiga orang Majus|orang majus]] yang dilukiskan mengenakan pakaian Persia dalam salah satu mosaik di Gereja itu.
 
===Pemerintahan Arab dan Perang Salib ===