Anggrèk: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Magioladitis (parembugan | pasumbang)
c →‎Pranala njaba: All info is kept in Wikidata, removed: {{Link FA|de}} (2) using AWB (10903)
c éjaan using AWB
Larik 21:
}}
 
'''Suku anggrèk-anggrèkan''' utawa '''Orchidaceae''' iku sawijining [[familia|suku]] [[tetanduran ngembang]] kanthi anggota jinis paling akèh. Jinis-jinisé kasebar wiyar saka dhaérah tropika teles tekan wilayahwewengkon sirkumpolar, senadyan sebagéyan gedhé anggotané ditemokaké ing dhaérah tropika. Akèh-akèhé anggota suku iki urip minangka [[epifit]], utamané sing asalé saka dhaérah tropika. Anggrèk ing dhaérah iklim sedheng biasané utip ing lemah lan mbentuk umbi minangka cara adaptasi marang [[usum adhem]]. Organ-organé sing umumé kandel lan "ndaging" (sukulen) marakaké tahan ngadhepi tekanan sumadyaning [[banyu]]. Anggrèk epifit bisa urip saka embun lan udhara lembab.
 
Anggota penting sing dikenal manungsa yaiku anggrèk hias sarta [[panili]].
Larik 33:
Watang anggrèk ros-rosan. Anggrèk sing urip ing lemah ("anggrèk lemah") watangé cendhak lan umumé mèmper [[umbi]]. Sauntara iku, anggrèk epifit watangétuwuh apik, asring saya kandel lan kareksa lapisan lilin kanggo nyegah panguapan sing kakèhen. Tuwuhing watang bisa asifat "saya dawa" (monopodial) utawa "saya amba" (simpodial), gumantung genusé.
 
Godhong anggrèk biasané oval dawa kanthi balung godhong uga dawa, khas godhong [[monokotil]]. Godhongé bisa uga saya kandel lan nduwèni fungsi minangka panyimpen banyu.
 
Kembang anggrèk wanguné khas lan dadi panyiri sing mbédakaké saka anggota suku liya. Kembang-kembang anggrèk kasusun majemuk, mijil saka gagang kembang sing dawa, mijil saka kelèk godhong. Kembangé simetri bilateral. Helaian [[Kelopak kembang]] (sepal) biasané warnané mèmper karo [[mahkota kembang]] (saéngga disebut [[tepal]]). Sak helai mahkota kembang kamodifikasi mbentuk kaya "ilat" sing ngreksa sawijining struktur aksesoris sing nggawa [[benang sari]] lan [[putik]]. Benang sari nduwèni gagang cendhak banget kanthi loro [[kepala sari]] wangun cakram cilik (disebut "pollinia") lan kareksa déning struktur cilik sing kudu dibukak déning [[srangga]] panyerbuk (utawa manungsa kanggo [[panili]]) lan nggawa serbuk sari nuju cangkem putik. Tanpa direwangi organisme panyerbuk, ora bakal dumadi panyerbukan.
 
[[Woh]] anggrèk wanguné kapsul sing wernané ijo, yèn wis tuwa lan mateng dadi garing lan kabukak ing pinggir. [[Wiji]]né cilik banget tur enthèng, saéngga gampang kagawa angin. Wiji anggrek ora nduwé jaringan panyimpen cadangan pangan; malah [[embrio]]né durung mateng sampurna. Wiji bakal thukul yèn tiba ing medium sing selaras lan terus tuwuh nganti mateng.
 
== Pamanfaatan ==
 
Anggrèk dikenal minangka tetanduran hias populèr sing dijupuk kembangé. Kembang anggrèk éndah banget lan variasiné mèh ora winates. Anggrèk biasa didol minangka tetanduran pot utawa minangka [[kembang potong]]. Indonésia nduwèni akèh jinis anggrèk, utamané anggrèk epifit sing urip ing [[wit|wit-witan]] alas saka Sumatra tekan Papua. [[Anggrèk bulan]] iku kembang pesona bangsa Indonésia. Anggrèk uga dadi kembang nasional [[Singapura]] lan [[Thailand]].
 
Anggrèk asring dipigunaaké minangka simbol saka rasa [[tresna]], kaméwahan, lan kaéndahan sakwéné maabad-abad. Bangsa [[Yunani]] migunaaké anggrèk minangka simbol kajantanan, sauntara bangsa [[Tiongkok]] ing jaman biyèn percaya yèn anggrèk iku tetanduran sing ngetokaké ganda arum saka awaké Kaisar Tiongkok.
Larik 47:
Ing pertengahan zaman, anggrèk nduwèni peran wigati ing pangembangan tèknik pangobatan migunaaké tetanduran. Panggunaané uga mawiyar nganti dadi bahan ramu-ramuan lan malah naté dipracaya minangka bahan baku utama panggawéyan ramuan ramuan katresnan ing mangsa tartamtu. Nalika anggrèk mijil ing impèning wong, iki dipracaya minangka simbol representasi saka kabutuhan sing jero marang kalembutan, romantisme, lan kasetyan ing sawijining hubungan. Akiré, ing wiwitaning abad kaping 18, kegiyatan ngolèksi anggrèk wiwit dadi kagiyatan sing akèh dilakoni ing saindenging donya, utamané amarga kaéndahan tetanduran iki.
 
Panili (''Vanilla planifolia'') uga arupa anggota suku anggrèk-anggrèkan. Tetanduran iki dimanfaataké wohé. Kanggo ngasilaké woh, panili kudu "dikawinké" déning [[manungsa]], amarga [[srangga]] ora bisa urip ing sanjabaning dhaérah asalé, senadyan saiki usaha-usaha nuju pamanfaatan srangga wiwit dilakoni.
 
=== Jinis-jenis anggrèk hias ===
Larik 57:
* ''[[Grammatophylum]]'', anggotané kalebu [[anggrèk Papua raseksa]]
* ''[[Oncidium]]'', kalebu uga ing njeroné anggrèk "golden shower"
* ''[[Phalaenopsis]]]'', kapopulèrané nyeraki ''Dendrobium''. Anggrèk bulan iku salah siji jinisé
* ''[[Spathyphyllum]]'', anggrèk lemah
* ''[[Vanda]]'', biasané minangka kembang potong