Basa: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
c mbenakaké éjaan using AWB
Arupako (parembugan | pasumbang)
c clean up, replaced: yaiku → ya iku (10) using AWB
Larik 1:
'''Basa''' iku sawijining sistém simbul-simbul lan paugerané kanggo nggunakaké sistém iki. Basa uga bisa ngrujuk ing panggunan sistém kaya mengkéné utawa panyinaonané minangka sawijining fénoména.Lan piranthi kanggo sesrawungan ing antaraning manungsa siji lan sijine. Panemu liya ana sing mratelake yen bisa, ateges piranti sing awujud swara, tanda utawa tulisan kan andhedhasar pikiran lan kekarepan lan. Tegese basa kang kaya dhuwur mau, yaikuya iku tegese basa sing kaprah, dingerteni dening umum.
 
== Warna-warnané basa ==
=== Manut wujudé ana warna telu yaikuya iku: ===
* Basa Lisan, yaikuya iku sawijining wangun komunikasi [[manungsa]] sing migunakaké {{ulang|tembung}} sing diturunaké saka ''kosakata'' sing akèh (kurang luwih 10.000) bebarengan karo manéka [[jeneng]] sing dipocapaké liwat utawa migunakaké organ [[cangkem]]. Tembung-tembung sing dipocapaké kasambung dadi untaian frasa lan [[ukara]] sing diklompokaké sacara sintaktis.
* Basa Tulisan, yaikuya iku sawijining wangun komunikasi [[manungsa]] sing migunakaké {{ulang|tembung}} sing diturunaké saka ''kosakata'' sing akèh (kurang luwih 10.000) bebarengan karo manéka [[jeneng]] sing ditulis ing [[médhia]] kayadéné [[dluwang]], [[blabak]], [[komputer]] lan médhia liyané.
* Basa Isarat, yaikuya iku wangun basa sing ngutamakaké [[komunikasi manual]], basa awak, lan obahing [[lambé]], dudu [[swara]], kanggo [[komunikasi]]. Kaum [[tunarungu]] iku klompok utama sing migunakaké basa iki, biasané kanthi kombinasi karo [[tangan]], orièntasi lan obahing tangan, [[lengen]], lan [[awak]], sarta èksprèsi praupan kanggo ngungkapaké [[pikiran]].
 
== Unsur dhasar basa ==
* [[Fonèm]]
yaikuya iku unsur paling cilik saka [[uni]] [[pocapan]] sing bisa kanggo mbédakaké tegese tembung. Fonèm iku awujud swara. Contoné tembung ''ulèr'' lan ''ulès'' nduwèni teges sing béda amarga prabédan ing fonem /r/ lan /s/. Uler kang ateges kewan, nanging ules tegese salah sijine jenis kain. Saben basa nduwèni jumlah lan jenis fonèm sing béda-béda. Upamané basa [[Jepang]] ora kenal fonèm /la/ saéngga tembung sing migunakaké fonèm /la/ diganti nganggo fonèm /ra/.
Babagan [[fonèm]] isa disinauni ing [[fonetik]] lan [[fonologi]].
* [[Morfèm]]
yaikuya iku [[unsur]] paling cilik saka pandhapukan tembung lan disesuaikake karo aturan sawijining basa. Ing basa Indonesia morfem bisa awujud imbuhan. Contoné tembung praduga nduwèni loro morfèm yaikuya iku /pra/ lan /duga/. Tembung ''duga'' minangka tembung dhasar kanthi tambahan morfèm /pra/ nyebabaké owah-owahan makna ing tembung ''duga''.
* [[Sintaksis]]
yaikuya iku penggabungan [[tembung]] dadi [[ukara]] adhedhasar aturan sistematis sing ana ing basa tinamtu. Jroning basa Indonesia ana aturan SPO utawa [[subjèk]]-[[prédikat]]-[[objèk]]. Aturan iki béda ing basa liya, upamané ing basa Walanda lan Jerman aturan gawé ukara yaikuya iku tembung kriya tansah dadi tembung kaloro ing saben ukara. Bab iki béda karo basa [[Inggris]] sing ngolèhaké tembung kriya dipasang ora ing urutan kaloro jroning ukara.
* [[Semantik]]
nyinaoni makna lan makna saka sawiji basa sing dibentuk sajroning [[ukara]].