Basa Sangsekerta: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Arupako (parembugan | pasumbang)
c éjaan, replaced: yaiku → ya iku (5) using AWB
Larik 137:
|}
 
Pocapan konsonan Sangsekerta ora béda karo basa Jawa, utamané konsonan rétroflèks {{Unicode|ṭ}} ({{IPA|[ʈ]}}) lan {{Unicode|ḍ}} ({{IPA|[ɖ]}}).<ref name="Haryati 1983-2">Haryati (1983:2)</ref> Sing kudu digatèkaké yaikuya iku menawa aspira h ing konsonan kh, gh lan sapanjuré kudu diunèkaké.<ref name="Haryati 1983-2"/> Banjur vokal nasal {{Unicode|ṅ}} lan {{Unicode|ṃ}} (''anusvāra'') pocapané mèmper 'ng'.<ref name="Haryati 1983-2"/>
 
=== Paugeran sandhi ===
Larik 167:
Banjur suwe-suwe aksara Brahmi iki dadi tulisan sing séjé-séjé lan akèh ing antarané sing dienggo nulisaké basa Sangsekerta. Kira-kira sajaman karo aksara Brahmi, aksara Kharosthi dienggo ing tlatah lor kulon India. Banjur ing watara abad kaping 4 nganti abad kaping 8 Masehi, aksara Gupta minangka turunané aksara Brahmi dadi umum dienggo. Saka abad kaping 8 Masehi, aksara Gupta nurunaké aksara Sarada. Aksara Sarada banjur diganti déning aksara Déwanagari wiwit abad kaping 11 nganti 12 mawa tahap-tahap antara kayata aksara Siddham. Ing India sisih wétan, aksara Bengali lan sawisé iku aksara Oriya dienggo. Banjur ing India sisih kidul, papané basa-basa Drawida dipituturaké, [[aksara Pallawa]] lan turunané akèh dienggo nulisaké. Aksara Pallawa iki uga sing bakal nurunake kabèh aksara Nuswantara.
 
Tulisan ing prasasti Sangsekerta kapisan saka Nuswantara, asalé saka Pulo Kalimantan lan asalé saka sakiwa tengené abad kaping 4, prasasti iki awujud ''[[yupa]]'' lan sing ngyasa yaikuya iku [[Mulawarman|Prabu Mulawarman]].
 
== Paramasastra ==
Minangka sawijining basa Indo-Éropah, basa Sangsekerta iku kagolong basa flèksi mèmper [[basa Latin]] utawa [[basa Jerman]]. Nanging béda karo basa Latin, morfologiné luwih amba. Akèh fungsi-fungsi sajroning ukara dituduhaké mawa sufiks utawa imbuhan akir (contoné panggonan, arah, asal, pasif, kapénginan, larangan lan sapanjuré). Amerga basa Sangskerta iku kagolong basa flèksi, mula urutan tetembungan sajroning ukara bisa bébas.<ref>{{citation | last=Staal|first=J.F.|authorlink=Frits Staal | title=Word Order in Sanskrit and Universal Grammar | url=http://books.google.com/?id=VqihQhNkqu4C&pg=PA28&lpg=PA28&dq=free+order | publisher=Springer Science & Business | isbn=9789027705495 | year=1967}}</ref> Senadyan mengkono urutan sing lumrah yaikuya iku urutan [[SOV (linguistik)|SOV]].<ref>{{citation | last=Gillon|first=B.S | date= March 25, 1996 | journal=Indian linguistics | issn=0378-0759 |volume=57 | title=Word order in Classical Sanskrit | url=http://cat.inist.fr/?aModele=afficheN&cpsidt=2875140 |issue=1–4 | pages=1 }}</ref>
 
=== Tembung aran ===
Larik 238:
:Artikel utama: ''[[Tembung camboran ing basa Sangsekerta]]''
 
Kompositum utawa tembung-tembung camboran ing basa Sangsekerta akèh banget ditrapaké, utamané sing magepokan karo tembung aran.<ref name = "Haryati 1983-87">Haryati Soebadio (1983:87)</ref> Ing basa Wéda tembung-tembung camboran iki isih prasaja.<ref name = "Haryati 1983-87"/> Nanging sawisé iku utamané para pujangga ''Kāvya'' olèhé nganggo dadi saya ndadra lan tetembungan kaya mengkéné iki bisa dawa banget kasilé.<ref name = "Haryati 1983-87"/> Sacara nomimal tembung majemuk iku wanguné sacara morfologis sajatiné padha waé, mesthi kabangun saka rong tembung aran.<ref name="Gonda 1966-81">Gonda (1966:81)</ref> Nanging rong tembung aran iki bisa dadi bagéyan saka kompositum liyané.<ref name="Gonda 1966-81"/> Saben tembung aran (utawa tembung sipat) ing wujud dhasaré karo unsur pungkasan waé sing didéklinasi miturut kasusé.<ref name = "Haryati 1983-87"/> Miturut Gonda ana lima wangun kompositum, yaikuya iku ''Dvandva'', ''Avyayībhāva'', ''Tatpuruṣa'', ''Karmadhāraya'' lan ''Bahuvrīhi''.<ref>Gonda (1966:82-84)</ref>. Saliyané iku isih ana ''Dvigu''.<ref name = "Monier 504">Monier-Williams (1899:504)</ref>
 
;Dvandva
Larik 254:
 
;Dvigu
Tembung camboran ''dvigu'' iku tembung camboran sing dumadi saka rong unsur: tembung wilangan lan tembung aran.<ref name = "Monier 504"/> Contoné yaikuya iku ''dvi-gu'' sing tegesé "regané rong lembu".<ref name = "Monier 504"/> ''Dvigu'' iku sajatiné kalebu tembung camboran ''tatpuruṣa''<ref name = "Monier 504"/>
 
== Cathetan suku lan réferènsi ==