Évolusi: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
c →‎Garis Besar: éjaan using AWB
Arupako (parembugan | pasumbang)
c éjaan, replaced: yaiku → ya iku (4) using AWB
Larik 28:
Cucuk manuk finch (sakjenis manuk manyar) dadi topik pamikiran [[Darwin]] kang ndhasari évolusi téoriné (priksani gambar)<ref>Bryson, B: "A Short History of Nearly Everything", Transworld, London, 2003.</ref>. Nalika manggon ing kapuloan [[Galapagos]], bagéyan saka ekspedhisi [[HMS Beagle]], Darwin mriksani menawa cucuk manuk finch béda-béda, gumantung saka pulo ngendi asalé. Iki salah sawijining conto kepriyé manuk finch nyesuèkaké dhiri karo kondhisi pulo kang béda-béda. Contoné, ing pulo sijiné, cucuk manuk finch kuat lan cendhak lan cocok kanggo mecah kulit kacang sing atos. Ing pulo liyané, cucuk manuk finch luwih dawa sithik lan luwih tipis, cocok kanggo ngisep jenis panganan kang ana ing pulo iku. Perkara iki njalari Darwin mikir sawijining kamungkinan menawa manuk finch ora kaciptaaké mangkono waé, ananging ngliwati prosès adhaptasi.
 
[[Wektu]] iku faktor penting ing évolusi. Prosès évolusi merlokaké wektu kang suwé banget. Miturut Darwin, ana loro mekanismé kang ndhasari évolusi. Angka siji, prosès évolusi nggawa spesies kang ana nduwéni interaksi karo kondhisi ékologiné. Contoné, amarga asil évolusi, sapérangan manuk nduweni cucuk kang mung isa dinggo ngisep madu kembang. Sakwéné kembang iku isih sumadya, manuk iku bakal urip. Nanging, menawa kembang iku, amarga ana sebabé, punah, manuk iku kamungkinan gedhé bakal punah uga. Mékanisme kang angka loro yaikuya iku kalairan spesies anyar saka asil variasi ing spesies kang ana. Iki dumadi menawa sawijining grup mahluk urip dadi kapisah lan ing pungkasané nduwéni gaya urip kang béda banget. Conto klasik yaikuya iku manuk finch ing dhuwur. Asal mulané, nénék moyang manuk saka manéka warna pulo ing Galapagos iku asalé saka dharatan [[Amérika Kidul]]. Amarga mencar ing manéka warna pulo, manuk iku pungkasané ngembangaké gaya urip kang béda-béda. Wéktu (ngliwati akèh génerasi manuk) lan perjuangan kanggo urip (survival) iku rong perkara kang dibutuhaké kanggo nglairaké génerasi anyar manuk finch. Wektu kang luwih dawa manèh lan ngliwati prosès sing padha, miturut Darwin bakal isa njelasaké évolusi saka ''kabèh'' mahluk urip ing muka bumi kang asalé saka siji "common ancestor".
 
== Sapérangan Salah Paham bab Evolusi ==
Larik 40:
 
==Sosial Kontrovérsi Évolusi==
Kawit saka publikasi buku Darwin "[[The Origin of Species]], évolusi éntuk akèh kritik lan dadi téma kang kontrovérsial. Nanging, kontrovérsi iki umumé sekitar implikasi saka téori évolusi ing bidhang [[filsafat]], [[sosial]], lan [[agama]]. Ing komunitas [[ilmuwan]], téori évolusi wis ditampa sacara wiyar lan ora ngentuki tantangan. Kaya kang wis dipredhiksi déning Darwin, implikasi kang paling kontrovérsial yaikuya iku [[évolusi menungsa]]. Khususé, akèh kang ora nrima menawa samudaya jenis makhluk urip, kalebet menungsa, asalé saka prosès alam kang orang merlokaké campur tangan déwa-déwa, kalebet Tuhan.
Aliran kang asring kaanggep berlawanan karo téori évolusi yaikuya iku panciptan ([[ciptaanisme]] utawa ''creationism'' ing [[basa Inggris]]) kang percaya menawa makhluk urip lan samudaya jenisé kaciptaaké déning Tuhan, sacara kapisah (ora ana pepadhan leluhur, utawa menawa sakjenis makhluk urip ora diturunaké saka jenis makhluk urip liya). Ciptaanisme pisanan muncul ing kalangan Kristen literalis kang ora isa nampa évolusi amarga dianggep bertentangan karo narasi kisah panciptan pitung dina ing [[Kitab Kejadian]] ing [[Prajanjian Lawas]], nanging samburiné muncul uga ing kalangan Islam (meski saknyatané ing [[al-Qur'an]] ora ana narasi panciptan spesifik kaya ing [[Kejadian]]). Panyebab panolakan sabagéyan kalangan beragama kasebut mungkin amarga anggepan menawa évolusi ngilangaké 'peran Tuhan' ing panciptan, utawa malah menawa évolusi nyokong atéisme, senajan évolusi sebagai sains ora isa nyampuri perkara tindakan ilahi, kang ana ing ranah kaimanan, tegesé ana ing njaba sains.
 
==Pranala nJaba==