Emilio Aguinaldo
Emilio Aguinaldo y Famy (22 Maret 1869-6 Pèbruari 1964) iku mantri militèr, juru pulitik, lan mantri révolusi Pilipina kang dikepyakaké dadi Présidhèn Pilipina Kapisan (1899–1901) lan dadi présidhèn ing républik konstitusional kapisan ing bawana Asiah. Dhèwèké pandhégané wadya Pilipina kang nglawan Spanyol kala Révolusi Pilipina (1896–1897) lan kala Perang Spanyol-Amérika (1898), sarta kang nglawan Amérikah Sarékat kala Perang Pilipina-Amérika (1899–1901). Emilio dicekel wadya Amérika ing Palanan, Isabéla tanggal 23 Maret 1901 kang sakala mungkasi kalungguhan prèsidhèné.
| Emilio Aguinaldo | |
|---|---|
.jpg) Potrèt Aguinaldo, u. 1919 | |
| Présidhèn Pilipina Kapisan Présidhèn ing Républik Kapisan Présidhèn ing Pamaréntah Agung Présidhèn ing Républik Biak-na-Bato Dhiktator ing Pamaréntah Dhiktator Présidhèn ing Pamaréntah Révolusionèr | |
| Linggih 23 Januari 1899[a] – 23 Maret 1901[b] | |
| Mahamantri |
|
| Wakil Présidhèn | Mariano Trias (1897) |
| Kang sawisé | Wurung, Resminé Manuel Quezon, Présidhèn Pasaraharjan Pilipina |
| Rerincèn dhiri | |
| Lair | 22 Maret 1869 Kawit, Cavité, Pakaptènan Umum ing Pilipina |
| Pati | 6 Fèbruari 1964 (umur 94) Kutha Quezon, Pilipina |
| Pakuburan | Sanggar Aguinaldo, Kawit, Cavité |
| Parté pulitik | Katipunan Parté Sosialis Nasional |
| Sisihan |
|
| Anak |
|
| Almamater | Colegio de San Juan de Letran |
| Profési | Juru pulitik Mantri militèr |
| Agama | Gréja Mardika Pilipina sadurungé Katulik Rum |
| Pangaji |  Lésiyun Palakrama ing Pilipina  Salib Jasa Quézon |
| Jasa militèr | |
| Jejuluk | "Kapitan Miong" "Heneral Miong" |
| Kasetyan |  Républik Pilipina Kapisan Républik Biak-na-Bato Katipunan (Magdalo) |
| Cawang | .svg){kind=small} Wadya Révolusionèr Pilipina |
| Taun leladi | 1894–1901 |
| Pangkat | Mantri/Marsekal Lapangan / Generalissimo |
| Perang | Révolusi Pilipina Perang Spanyol-Amérika Perang Pilipina-Amérika |
Taun 1935, Emilio kalah saka Manuel Quezon nalika maju présidhèn Pasaraharjan Pilipina. Sawisé Jepang nginvasi Pilipina taun 1941, dhèwèké tembayan karo lelurah anyar lan malah gawé seruan sarana radhio murih wadya Amérika lan Pilipina nyerah ing Bataan. Nalika wadya Amérika teka manèh, dhèwèké dicekel jalaran dadi juru gèdhèg anthuk, nanging banjur kamardika awit amnèsti umum.
Cathetan
besut- ↑ 23 Januar 1899 iku tanggal Aguinaldo jumeneng Présidhèn ing Républik Pilipina Kapisan dhedhasar Undhang-undhang Malolos. Sadurungé, dhèwèké lungguh Présidhèn ing Pamaréntah Révolusionèr kawit 22 Maret 1897 nganti 1 Nopèmber 1897, Présidhèn ing Républik Biak-na-Bato kawit 2 Nopèmber 1897 nganti 15 Dhésèmber 1897, Pangarep ing Pamaréntah Dhiktator kawit 24 Mèi 1898 nganti 22 Juni 1898, lan Présidhèn ing Pamaréntah Révolusi liyané kawit 23 Juni 1898 nganti 22 Januari 1897.[1]
- ↑ 23 March 1901 iku tanggal Aguinaldo dirangkad wadya Switserlan.[2]
Tegesing tembung-tembung
besut| Cara Jawa | Cara Indonésia | Cara Inggris |
|---|---|---|
| mantri militèr | kepala militèr | military leader |
| juru pulitik | pulitikus | politician |
| dikepyakaké | diresmikan | officially recognized |
| bawana | benua | continent |
| Asiah | Asia | Asia |
| pandhéga | pemimpin | leader |
| wadya | bala | forces, army |
| sakala | seketika | immediately |
| kalungguhan | kalungguhan | position |
| Pasaraharjan | Persemakmuran | Commonwealth |
| tembayan | bekerja sama | cooperate |
| lelurah | kepala papréntahan | ruler |
| juru gèdhèg anthuk | kolaborator | collaborator |
| dirangkad | diculik | abducted |
| Switserlan | Switserlan | Switzerland, Switserlan |
| lésyiun | legiun | legion |
| palakrama | kehormatan | honour |
Rujukan
besut- ↑ "Emilio Aguinaldo". Presidential Museum and Library. Diarsip saka sing asli ing 2012-11-04. Dibukak ing 2016-05-17.
- ↑ "First Philippine President Emilio F. Aguinaldo 46th Death Anniversary". Manila Bulletin Publishing Corporation. February 5, 2011.