Masjid Menara Kudus

Masjid Menara Kudus (asring kasebat ing tlatah saubengipun karan, masjid Al Aqsa lan Masjid Al Manar) inggih punika masjid ingkang dipunyasa denéng Sunan Kudus ing taun 1549 Masehi utawi taun 956 Hijriah kaliyan nginakake watu Baitul Maqdis saking tlatah Palestina lan migunani kanggé salah satunggalipun watu ingkang awal lan panggènipun ing dhusun Kauman, kacamatan Kuta, kabupatèn Kudus, Jawa Tengah. Masjid punika wujudnipun unik lan nyentrik, saha ngadahi menara ingkang wujudipun memper (mirib) kaliyan bagunan candhi. Masjid Menara Kudus punika dipunpaduaken budaya Islam kaliyan budaya Hindhu.

Masjid Menara Kudus
Kaanan Masjid Menara Kudus saka ngarèpan


Sejarahé Menara Kudus minangka icon kanggo pariwisata ing Kabupatèn Kudus, Kawasan Menara Kudus minangka salah sawijing situs cagar budaya kang dilindungi pamaréntah (UU pasal 15 dan 26 tentang Benda Cagar Budaya), amarga ing sajeroning kawasan mau ana Situs Masjid lan Makam Sunan Kudus. Sunan Kudus (Jafar Shodiq) yaiku salah sawijing sunan ing pulau jawa kang karan Walisongo (Sembilan Wali), piyambakipun (Sunan Kudus) nyebar ajaran agama Islam ing tanah Jawa mligi ing Kudus lan netep. dhèwèké uga pangedegé Menara Kudus kang diyasa ing jamantransisi antarané jaman Majapahit nuju Islam (taun 965 H utawa1549).

Sunan Kudus duwèni cara kang wicaksana sajeroning dakwahé. Kaya ta, dhèwèké bisa ngadaptasi lan pribumisasi ajaran Islam ing tengahé bebyaran kang wis duwèni budaya mapan kaliyan mayoritas beragama Hindhu lan Buda. ampuran budaya Hindhu lan Buda sajeroning dakwah kang dilakokaké Sunan Kudus, salah sawijiné bisa didelok ing masjid Menara Kudus iki. Bbagan iki bisa diweruhi saka enkripsi (sandi) ing watu kang amabné 30 cm lan panjang 46 cm kang ana ing mihrab masjid kang diserat ing basa Arab.[1]

Arsitektural Masjid Menara Kudus iki terdiri saka 5 lawang sisih tengen, lan 5 lawang sisih kiwa. Jendelané kabèh ana 4 cacahé. Lawng kang gedhé besar terdiri saka 5 cacahé, lan cagak kang gedhé ing sajeroning masjid kang asalé saka kayu jati ana 8 cacahé. Nanging masjid iki ora padah asliné, lebih gedhé saka awalé amarga ing taun 1918-an wis direnovasi. Ing jeroné ana kolam masjid, kolam kang dhapuré "padasan" mau yaiku tilas jaman purba lan didadéké minangka panggonan wudhu. Ing sajeroning masjid ana 2 cacahé bendera, kang ana ing tengen lan kiwa panggonan khatib maca khutbah. Ing serambi ngarep masjid ana lawang gapura, kang biyasa karan masarakat "Lawang kembar". Ing komplek Masjid uga ana pancuran kanggo wudhu kang jumlahé wolu. Ing duwuré pancuran iku ana arca. Jumlahé wolung pancuran, ngadaptasi keyakinan Buda, yaiku ‘Delapan Jalan Kebenaran’ utawa Asta Sanghika Marga. [sunting]Menara


Menara Masjid Menara Kudus iku dhuwuré sakiwa-tengené 18 mèter lan Ing pérangan dhasarnya ukuran 10 x 10 m, Ing sekelilingé dihias kaliyan piringan-piringan kang gambaré kang jumlahé ana 32. 20 antarané warna biru lan lukisané masjid, manungsa kaliyan unta lan wit kurma. 12 buah lainé warnané abang putih kagambar kembang. Sajeroning menara ana ondo kang digawé saka kayu jati kang dinuga digawé ing taun 1895 M. Ing bangunanné jelasa ana gayutan antarané, amarga yasan Menara Kudus iku terdiri dari 3 babagan: (1) Kaki (2) Badan lan (3) Puncak yasan. Uga dihiasi seni hias, utawa artefix (rerenggan kang wujud bukit).[2] sikil lan awak menara diyasa lan diukir kaliyan tradisi Jawa-Hindhu, uga motifnya. Ciri liané bisa dideleng ing material watu bata kang dipasang tanpa semen. Teknik konstruksi tradhisional Jawa uga bisa dideleng ing pérangan kepala menara kang dhapuré yasan model kayu jati kaliyan patang soko guru kang nopang rong tumpuk payon tajuk. Ing pérangan puncak payon tajuk ana mustoko (kepala) kaya ta ing puncak payon tumpang yasan utama masjid-masjid tradhisional ing Jawa kang jelas merujuk ing elemen arsitèktur Jawa-Hindhu.