Gègèr Pacinan: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
c →‎Asil: éjaan using AWB
c éjaan using AWB
Larik 19:
[[Gambar:Chinezenmoord van stolk (3).jpg|thumb|300px|Omah-omah wong Tionghoa padha diobong]]
Sakwisé klompok buruh pabrik gula katurunan Tionghoa brontak gawa gaman sing digawé dhéwé kanggo njarah lan mbakar pabrik,{{sfn|Kumar|1997|p=32}}{{efn|Atusan wong, tuladhané, pos penjagaan cilik ing Qual, cedhak Kali Tangerang lan dijaga 15 prajurit.{{sfn|van Hoëvell|1840|p=473}}}}sing jaréné kapimpin déning Kapitan Cina Ni Hoe Kong,{{efn|Miturut cathetan sejarah, Kong slamet saka serbuan lan pambantéan. Carané ora pati dingertèni, ana sing ngomong yen dhèwèké umpetan ing ruwang bawah tanah kang ana ing omahé utawa nyamar dadi wadon banjur ing istana gubernur.{{sfn|Dharmowijono|2009|pp=302–303}} Miturut W.R. van Hoëvell, Kong ngumpulaké atusan wong sakwisé minggat saka istanana lan umpetan ana ing gréja Portugis cedhak pacinan.{{sfn|van Hoëvell|1840|p=585}} Dheweké akhiré ditangkep lan dituntut kanthidakwan mimpin pasukan pembrontak. Dheweé dipeksa nanging ora ngaku.{{sfn|Dharmowijono|2009|pp=302–303}}}} mateni 50 pasukan Walanda ing [[Jatinagara, Jakarta Timur|Meester Cornelis]] (saiki [[Jatinagara, Jakarta Timur|Jatinagara]]) lan [[Tanah Abang, Jakarta Pusat|Tanah Abang]] tanggal 7 Oktober.{{sfn|Setiono|2008|pp=111–113}}{{sfn|Dharmowijono|2009|p=302}} Kanggo nanggepi serangan iki, pemimpin Walanda ngirim 1.800 pasukan sing dikancani ''schutterij'' (milisi) lan sewelas [[batalyon]] [[wajib militer]] kanggo nglèrèni pambrontakan. Pasukan mau uga ngaleksanakaké jam malam lan mbatalaké pengetan Tionghoa sing wis dijadwalaké.{{sfn|Setiono|2008|pp=111–113}} Amarga wedi marang wong Tionghoa arep gawé perkara ing wengi iku, sing manggon ana ing pinggiran ora kena nyumet lilin lan nyerahaké kabèh gaman uga péso sing paling cilik.{{sfn|Pan|1994|p=36}} Ésuké, pasukan Walanda bisa nangkis serangan saka 10.000 wong Tionghoa, sing kapimpin déning klompok saka [[Kutha Tangerang|Tangerang]] lan [[Kutha Bekasi|Bekasi]], ing tembok kutha; {{sfn|Dharmowijono|2009|p=298}}{{sfn|Setiono|2008|p=114}} Raffles nyathet 1.789 wong keturunan Tionghoa mati ing serangan iki. {{sfn|Raffles|1830|p=235}} Kanggo nanggepi serangan iki, Valckenier nganakaké rembugan Dhéwan Hindhia maneh tanggal 9 Oktober.{{sfn|Dharmowijono|2009|p=298}}{{sfn|Setiono|2008|p=114}}
Sawetara iku kabar ngenani wong Tionghoa sing arep matèni lan mrawasa wong pribumi wiwit nyebar ing ètnis liya, uga budhak saka [[Bali]] lan [[Sulawesi]] sarta pasukan [[Suku Bugis|Bugis]] lan [[Suku Bali|Bali]].{{sfn|Dharmowijono|2009|p=297}}{{sfn|Setiono|2008|pp=114–116}} Kanggo nyegah kadadéan iku, klompok-klompok ètnis liya wiwit ngobong omah-omahé wong Tionghoa ing Kali Besar. Banjur serangan saka Walanda marang wong Tionghoa ing Batavia. PolitikusPulitikus Walanda sing anti-kolonis [[Wolter Robert van Hoëvell|W.R. van Hoëvell]] nulis yen "wong wadon sing lagi ngandhut lan nyusoni, bocah cilik, lan pria gaek melu ing serangan. Tahanan dibanté kaya domba."{{efn|Asli: "... ''Zwangere vrouwen, zoogende moeders, argelooze kinderen, bevende grijsaards worden door het zwaard geveld. Den weerloozen gevangenen wordt als schapen de keel afgesneden''").{{sfn|van Hoëvell|1840|p=485}}}}
 
Wadyabala pimpinané Letnan Hermanus van Suchtelen lan Kaptèn Jan van Oosten, serdhadhu Walanda sing slamet saka serangan ing serangan di Tanah Abang, mara menyang pacinan: Suchtelen lan widyabalané mara menyang pasar manuk, dene widyabalané van Oosten ing pos cedak kanal.{{sfn|van Hoëvell|1840|p=486}} Jam lima sore, serdadu Walanda mulai nembak meriem ing omah-omahé wong Tionghoa, saengga omah-omah padha kobong.{{sfn|Setiono|2008|p=117}}{{sfn|Hall|1981|p=357}} Wong Tionghoa padha mati nalika metu saka ngomah la nana uga sing bunuh diri. Sing bisa tekan kanal dipateni widyabala Walanda sing ngenteni ing prau cilik. {{sfn|Setiono|2008|p=117}} sawetara pasukan Walanda sing liya mondar-mandir ing omah-omah sing kobong, nggoleki lan mateni wong Tionghoa sing isih urip. {{sfn|van Hoëvell|1840|p=485}} Kadadean iku banjur nyebar ing kabeh wewengkon Batavia. {{sfn|Setiono|2008|p=117}}
Larik 66:
* {{cite journal|last = Kemasang|first = A. R. T.|title = The 1740 Massacre of Chinese in Java: Curtain Raiser for the Dutch Plantation Economy|trans_title=Pembantaian Etnis Tionghoa di Jawa pada tahun 1740: Pengangkat Tirai untuk Ekonomi Perkebunan Belanda|language=Inggris|journal = Bulletin of Concerned Asian Scholars|location = Cambridge|volume = 14|year = 1982|pages = 61–71|publisher = Committee of Concerned Asian Scholars|issn = 0007-4810|ref = harv }}
* {{cite book|last1 = Kumar|first1 = Ann|title = Java and Modern Europe : Ambiguous Encounters|trans_title=Jawa dan Erop Modern: Pertemuan Ambigu|language=Inggris|url = http://books.google.co.id/books?id=qXayo7k3oakC|year = 1997|publisher = Curzon|location = Surrey|isbn = 978-0-7007-0433-0|ref = harv }}
* {{cite journal |location = Utrecht|language = Belanda|title = Een klein aardrijkje op zichzelf, de multiculturele samenleving en de etnische literatuur|trans_title = PembahasanPembasan Kecil Mengenai Masyarkaat Multikultural dan Sastra Etnis|last1 = Paasman|first1 = A. N.|year = 1999|publisher =|journal = Literatuur|volume = 16 |pages = 324–334|ref = harv }}
* {{cite book|first = Lynn|last = Pan |year = 1994|title = Sons of the Yellow Emperor: A History of the Chinese Diaspora|trans_title=Anak Kaisar Kuning: Sejara Diaspora Etnis Tionghoa|language=Inggris|location = New York|publisher = Kodansha Globe|isbn = 978-1-56836-032-4|ref = harv }}
* {{cite book|title = Sugar and Society in China : Peasants, Technology, and the World Market|trans_title=Gula dan Masyarakat di Tiongkok: Orang Désa, Teknologi, dan Pasar Global|language=Inggris|last1 = Mazumdar|first1 = Sucheta|year = 1998|publisher = Harvard University Asia Center|location = Cambridge|isbn = 978-0-674-85408-6|url = http://books.google.co.id/books?id=qa7a68bIfPkC|accessdate =|ref = harv }}
Larik 74:
* {{cite journal|last = Ricklefs|first = Merle Calvin|authorlink = M. C. Ricklefs|title = The Crisis of 1740–1 in Java: the Javanese, Chinese, Madurese and Dutch, and the Fall of the Court of Kartasura|trans_title=Krisis 1740–1 di Jawa: Orang Jawa, Tionghoa, Madura, dan Belanda, dan Runtuhnya Kerajaan di Kartasura|language=Inggris|work = Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde|location = The Hague|volume = 139|issue = 2/3|year = 1983|pages = 268–290|url = http://www.kitlv-journals.nl/index.php/btlv/article/viewFile/2010/2771|ref = harv }}
* {{cite book|last = Ricklefs|first = Merle Calvin|authorlink = M. C. Ricklefs|title = A History of Modern Indonesia since c. 1200|trans_title=Sejarah Indonesia Modern sejak Sekitar Tahun 1200|language=Inggris url = http://books.google.co.id/books?id=0GrWCmZoEBMC|year = 2001|edition = 3rd|publisher = Stanford University Press|location = Stanford|isbn = 978-0-8047-4479-9|ref = harv }}
* {{cite book|title = Tionghoa dalam Pusaran PolitikPulitik|last1 = Setiono|first1 = Benny G.|year = 2008|publisher = TransMedia Pustaka|location = Jakarta|isbn = 978-979-96887-4-3|url = http://books.google.com/books?id=CH0p3zHladEC|accessdate =|ref = harv }}
*{{cite journal|last=Stellwagen|first=A. W.|year=1895|title=Valckenier en Van Imhoff|trans_title=Valckenier dan Van Imhoff|language=Belanda|journal=Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift|location=Amsterdam|volume=5|issue=1|pages=209–233|ref = harv }}.
* {{cite journal|last = Tan|first = Mely G.|authorlink = Mely G. Tan|contribution = Ethnic Chinese in Indonesia|transchapter=Etnis Tionghoa di Indonesia|editor1-last = Ember|editor1-first = Melvin|editor2-last= Ember|editor2-first = Carol R.|editor3-last = Skoggard|editor3-first = Ian|title = Encyclopedia of Diasporas: Immigrant and Refugee Cultures Around the World|language=Inggris|pages = 795–807|publisher = Springer Science+Business Media|location = New York|year = 2005|isbn = 978-0-387-29904-4|lastauthoramp = yes|ref = harv }}