Pakubuwana IV: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Arupako (parembugan | pasumbang)
c →‎Kapustakan: éjaan, replaced: Indonesia → Indonésia using AWB
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
c éjaan using AWB
Larik 1:
'''Sri Susuhunan PakubuwanaPakubawana IV''' (lair: [[Surakarta]], [[1768]] – seda : [[Surakarta]], [[1820]]) iku raja katelu [[Kasunanan Surakarta]] sing marentah taun [[1788]] – [[1820]]. PakubuwanaPakubawana IV dijuluki '''Sunan Bagus''', amarga munggah kedhaton ing yuswa anom lan pasuryané bagus.
 
== Awal pamaréntahan ==
Asma asliné ya iku '''Radèn Mas Subadya''', putra [[PakubuwanaPakubawana III]] sing lair saka garwa [[padmi]] katurunan [[sultan]] [[Demak]]. Panjenengané dilairaké tanggal [[2]] [[September]] [[1768]] lan ''naik takhta'' tanggal [[29]] [[September]] [[1788]], ing yuswa 20 taun.
 
PakubuwanaPakubawana IV iku raja [[Surakarta]] sing dhuwur gegayuhan lan kuwanèné, béda karo ramané sing misuwur ringkih lan kurang pracéka. Panjenengané kapéncut marang paham [[Kejawèn]] lan ngangkat para tokoh golongan kasebut jroning pamaréntahan. Bab iki ora disarujuki déning para pejabat [[Islam]] sing wis mapan ing kraton.
 
Para tokoh Kejawèn kasebut ndhukung PakubuwanaPakubawana IV supaya uwal saka [[VOC]] lan ndadèkaké [[Surakarta]] minangka negeri paling utama ing [[Jawa]], ngalahaké [[Yogyakarta]].
 
== Prastawa Pakepung ==
Kahanan [[Surakarta]] tansaya adreng. Para pejabat sing kasisih ngupaya ngajak [[VOC]] ngadhepi raja. PakubuwanaPakubawana IV dhéwé benci marang [[VOC]] utamané saka sikap residhèn [[Surakarta]] sing jenengé [[W.A. Palm]] sing korup.
 
Residhèn [[Surakarta]] pengganti Palm sing jenengé Andries Hartsinck kabukti nganakaké patemon wadi karo PakubuwanaPakubawana IV. [[VOC]] wiwit kuwatir lan nduga [[Hartsinck]] dimanfaataké déning PakubuwanaPakubawana IV minangka alat perusak saka njero.
 
[[VOC]] wusanané kekancan karo [[HamengkubuwanaHamengkubawana I]] lan [[MangkunegaraMangkunagara I]] kanggo ngadhepi PakubuwanaPakubawana IV. Ing wulan [[November]] [[1790]] bebarengan ngepung [[Kraton Surakarta]]. Sakanjero kraton dhéwé, para pejabat senior sing kasisih mèlu nekan PakubuwanaPakubawana IV supaya nyingkiraké para penasihat rohaniné. Prastawa iki diarani Pakepung.
 
PakubuwanaPakubawana IV wusanané ngaku kalah tanggal [[26]] [[November]] [[1790]] kanthi nyerahaké para penasihaté sing duwé paham [[Kejawen]] supaya dibuwang déning [[VOC]].
<!--
== Sikap terhadap Yogyakarta ==
Atas prakarsa [[VOC]], maka PakubuwanaPakubawana IV, [[HamengkubuwanaHamengkubawana I]] dan [[MangkunegaraMangkunagara I]] bersama menandatangani perjanjian yang menegaskan bahwa kedaulatan [[Surakarta]], [[Yogyakarta]], dan [[MangkunegaranMangkunagaran]] adalah setara dan mereka dilarang untuk saling menaklukkan.
 
Meskipun demikian, PakubuwanaPakubawana IV tetap saja menyimpan ambisi untuk mengembalikan [[Mataram]]-[[Yogyakarta]] ke dalam pangkuan [[Surakarta]]. Sejak tahun [[1800]] tidak ada lagi [[VOC]] karena dibubarkan pemerintah negeri [[Belanda]]. Sebagai gantinya, dibentuk pemerintahan [[Hindia Belanda]] yang juga dipimpin seorang gubernur jenderal.
 
[[Herman Daendels]] gubernur jenderal [[Hindia Belanda]] sejak [[1808]] menerapkan aturan yang semakin merendahkan kedaulatan istana. Dalam hal ini PakubuwanaPakubawana IV seolah-olah menerima kebijakan itu karena ia berharap [[Belanda]] mau membantunya merebut [[Yogyakarta]].
 
PakubuwanaPakubawana IV juga pandai bersandiwara di hadapan [[Thomas Raffles]], wakil pemerintah [[Inggris]] yang telah menggeser pemerintahan [[Hindia Belanda]] tahun [[1811]]. Sementara itu [[HamengkubuwanaHamengkubawana II]] (pengganti [[HamengkubuwanaHamengkubawana I]] terkesan kurang ramah terhadap bangsa asing.
 
PakubuwanaPakubawana IV memanfaatkan kesempatan itu. Ia saling berkirim surat dengan [[HamengkubuwanaHamengkubawana II]] yang berisi hasutan supaya [[Yogyakarta]] segera memberontak terhadap penjajahan [[Inggris]]. Harapannya, [[Yogyakarta]] akan hancur di tangan [[Inggris]].
 
Pihak [[Inggris]] lebih dulu mengambil tindakan. Pada bulan [[Juni]] [[1812]] istana [[Yogyakarta]] berhasil diduduki dengan bantuan [[MangkunegaraMangkunagara II]]. [[HamengkubuwanaHamengkubawana II]] sendiri ditangkap dan dibuang ke [[Penang]].
 
== Persekutuan dengan Orang-Orang Sepoy ==
Surat-menyurat antara PakubuwanaPakubawana IV dan [[HamengkubuwanaHamengkubawana II]] terbongkar. Pihak [[Inggris]] tidak menurunkan PakubuwanaPakubawana IV dari takhta tapi merebut beberapa wilayahwewengkon [[Surakarta]].
 
PakubuwanaPakubawana IV belum juga jera. Pada tahun [[1814]] ia bersekutu dengan kaum Sepoy dari [[India]], yaitu tentara yang dibawa [[Inggris]] untuk bertugas di [[Jawa]]. Tentara Sepoy ini diajak PakubuwanaPakubawana IV untuk memberontak terhadap [[Inggris]], serta menaklukkan [[Yogyakarta]] yang saat itu dipimpin [[HamengkubuwanaHamengkubawana III]].
 
Persekutuan ini kandas tahun [[1815]]. Sebanyak 70 orang Sepoy yang terlibat pemberontakan diadili pihak [[Inggris]]. Sejumlah 17 orang di antaranya dihukum mati, sedangkan sisanya dipulangkan ke [[India]] sebagai tawanan. [[Thomas Raffles]] juga membuang seorang pangeran [[Surakarta]] yang dianggap sebagai penghasut PakubuwanaPakubawana IV.
 
== Akhir Pemerintahan ==
PakubuwanaPakubawana IV masih menjadi raja [[Surakarta]] tanpa diturunkan [[Inggris]]. Sebaliknya, ia mengalami pergantian pemerintah penjajah, dari [[Inggris]] kembali kepada [[Belanda]] tahun [[1816]].
 
PakubuwanaPakubawana IV meninggal dunia tanggal [[2]] [[Oktober]] [[1820]]. Ia digantikan putranya yang bergelar [[PakubuwanaPakubawana V]].
 
Selain dikenal sebagai ahli politik yang cerdik, PakubuwanaPakubawana IV juga terkenal dalam bidang sastra, khususnya yang bersifat rohani. Ia diyakini mengarang naskah Serat Wulangreh yang berisi ajaran-ajaran luhur untuk memperbaiki moral kaum [[bangsawan]] [[Jawa]].
 
Pujangga besar [[Ranggawarsita]] mengaku semasa muda ia pernah belajar beberapa ilmu kesaktian kepada PakubuwanaPakubawana IV. [[Ranggawarsita]] sendiri merupakan cucu angkat Pangeran Buminoto, adik PakubuwanaPakubawana IV.
-->
== Cathetan ==
Saliyané [[PakubuwanaPakubawana V]], ana loro manèh putra PakubuwanaPakubawana IV sing dadi raja [[Surakarta]], ya iku [[PakubuwanaPakubawana VII]] lan [[PakubuwanaPakubawana VIII]].
 
== Kapustakan ==
Larik 59:
 
{{kotak mulai}}
{{kotak suksesi|jabatan=[[Dhaptar Raja Jawa#Kasunanan Surakarta|Raja Kasunanan Surakarta]]|taun=1788–1820|pendahulu=[[PakubuwanaPakubawana III]]|pengganti=[[PakubuwanaPakubawana V]]}}
{{kotak selesai}}
 
{{DEFAULTSORT:PakubuwanaPakubawana 04}}
[[Kategori:Sunan Surakarta]]