|
[[Gambar:Egypt.Giza.Sphinx.01.jpg|thumb|[[Piramida Khafre]] ([[dinasti kapapat Mesir]]) lan [[Sphinx Agung Giza]] (± 2500 SM utawa luwih tuwa)]]
{{Daftar_Dinasti_Mesir_Kuno}}
'''Mesir Kuna''' ya iku [[peradaban]]kabudayan kuna ing bagéanbang lor-wétan bawana [[Afrika|Aprikah]]. PeradabanKabudayan iki kapusattelengé nyrambah saka pertengahanmadyaning tekan hiliriliring [[Kali Nil]], sing kajayanémangsa kurangjayané luwihudakara [[abad kapingangka 2 SM]], ing mangsa sing disebut minangka periode [[KerajaanKraton Anyar]]. Laladané nyakupnyrambah wewengkon [[DeltaDélta Nil]] ing bang lor, tekan [[Jebel Barkal]] ing [[Katarak Nil|Katarak Kapapat Nil]]. Ing sapérangan zaman tinentu, peradaban Mesir saya wiyar tekan bagéan kidul [[Levant]], [[Ara-ara Wétan]], pesisirpasisir [[LautSegara Merah]]Abang, [[SemenajungUjung Sinai]], sarta [[Ara-ara Kulon]] (kapusat ing sapérangan [[oasis]]).
Peradaban Mesir Kuno tuwuh kurang luwih telu setengah abad. Diwiwiti kanthi [[unifikasi]] awal klompok-klompok sing ana ing [[Lembah Nil]] sekitar [[3150 SM]], peradaban iki sacara tradhisional dianggep ''berakhir'' sekitar [[31 SM]], nalika [[Kekaisaran Romawi]] awal naklukaké lan nyerep wewengkon [[Mesir Ptolemi]] minangka bagéan propinsi Romawi. Éwadéné perkara iki dudu pendudukan asing sepisanan dhateng Mesir, periode kakuwaosan Romawi nimbulaké sawijining perubahan pulitik lan agama sacara ''bertahap'' ing Lembah Nil, sing sacara efektif nandhani berakhiré tuwuhing peradaban independen Mesir.
Peradaban Mesir Kuno didhasari déning kontrol kaseimbangan sing becik antarané sumber daya alam lan manungsa, ditandhani utamané déning:
* [[irigasi]] ''teratur'' ing Lembah Nil;
* eksploitasi mineral saka lembah lan wewengkon ara-ara ing sekitaré;
* tuwuhing awal sistem [[tulisan]] lan [[literatur]] independen;
* organisasi proyèk koléktif;
* perdagangan kaliyan wewengkon Afrika wétan lan tengah sarta [[Mediterania]] wétan; sarta
* aktivitas [[militer]] sing nedahaké karakteristik kuwat hegemoni kerajaan lan dominasi wewengkon dhateng kabudayan tangga ing sapérangan periode sing béda.
Panglolan kagiyatan-kagiyatan iki dilakokaké déning èlit sosial, pulitik, lan ékonomi sing antuk konsénsus sosial liwat sistem sing rumit didhasari kapercayan [[agama]] sangisoré sosok panguwasa setengah déwa (''semi-divine''), sing biasané lanang, liwat sawijining suksési [[dinasti]] panguwasa sing dikenal déning donya wiyar minangka kapercayan [[politeisme]].
== Pirsanana uga ==
| 