Switserlan: Béda antara owahan
Konten dihapus Konten ditambahkan
c yen -> yèn using AWB |
c kabeh -> kabèh using AWB |
||
Larik 128:
===Nagara federal===
Restorasi kekuasaan menyang patrisiat mung sawetara. Sawise huru-hara kang bola-bali kedaden kayadene Züriputsch nalika taun [[1839]], ndadekake perang sedulur ing antarane kanton Katolik lan kanton-kanton liyane ing taun [[1847]] (''Sonderbundskrieg''). Perang iku kelakon suwene sesasi, lan korbane kurang saka 100 wong. Sonderbundskrieg ora ana apa-apane yèn dibandhingake karo perang lan kerusuhan ing Éropah liyane ing [[abad kaping-19]]. Sonderbundskrieg marakake dampak psikologi kang gedhe marang masyarakat Swiss. Perang iku ndadekake
Ing taun [[1891]], konstitusi iku direvisi kanthi unsur kuat marang dhémokrasi langsung, kang isih unik nganti tekan saiki. Wiwit iku, perbaikan [[pulitik]], ékonomi, lan sosial kang isih kelakon wis menehi pratandha ing sajarah Swiss.
Larik 137:
Sasuwene [[Perang Donya II]], rencana serangan disiapake déning Jerman,<ref>{{en}}''Let's Swallow Switzerland'' déning Klaus Urner (Lexington Books, 2002).</ref> nanging Swiss ora tau diserang. Swiss bisa tetem mardhika liwat gabungan pencegahan militer, konsesi ékonomi menyang Jerman, lan nasib apik amarga prastawa kang luwih gedhe sasuwene perang ngenteni misi iku. Percobaan déning Parté Nazi Swiss sing cilik kareben ana [[Anschluss]] déning Jerman, gagal total. Pers Swiss ngkritik yèn Reich Kaping Telu, asring gawé mangkel pimpinane. Nalika dipandhegani Jenderal Henri Guisan, mobilisasi massal angkatan militan ditumindakake. Strategi militer Swiss owah saka salah siji pertahanan statis ing winatesan kanggo nglindhungi jantung ékonomi dadi strategi pergeseran jangka dawa kaorganisasi lan panarikan marang kedudukan kang kuwat lan terbekali kanthi apik ing dhuwur Pegunungan Alpen kang dikenal kanthi sesebutan Réduit. Swiss dadi markas penting kanggo mata-mata pihak kekarone sasuwene konflik lan asring dadi penengah komunikasi antarane Blok Poros lan [[Sekutu]].
Dol tinuku Swiss diblokir déning Sekutu lan Blok Poros. Kerja sama ékonomi lan tambahan utangan marang Reich Kaping Telu akeh maceme miturut invasi kang dirasakake, lan anane mitra dagang liyane. Konsesi puncake seminggu sawise jaringan KA penting ngliwati Perancis Vichy diperparah ing taun [[1942]], marakake Swiss dikupengi déning Sekutu. Sadawane dalan perang, Swiss nahan luwih saka 300.000 pengungsi, 104.000 pasukan asing, diinternir miturut Hak lan Kuwajiban Blok Netral kang digarisi ngisore ing Konvensi den Haag. 60.000 pengungsi iku penduduk sipil kang slamet saka penyiksaan [[Nazi]]. Saka
== Kanton ==
|