Switserlan: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
c entuk -> éntuk using AWB
Tanpa ringkesan besutan
Larik 79:
}}
 
'''KonfederasiKonfèdherasi SwissSwitserlan''' utawa jroning basa [[Latin]] '''Confoederatio Helvetica''', ya iku [[nagara]] [[federal|fèdheral]] ing [[Éropah Tengah]] kang wewatesan karo [[Jerman]], [[Prancis]], [[Italia|Itali]], [[Liechtenstein]] lan [[Austria|Ostenrik]]. SwissSwitserlan iku nagara kang sebagéyan gedhé wewengkoné dumadi saka Pegunungan [[Alpen]]. SwissSwitserlan dikenal minangka [[nagara netral|nagara nétral]] nanging teteppanggah nduwèniduwé kerjasamatembayatan internasional kang kuat.
 
SwissSwitserlan kaperang dadi 26 [[Kanton ing Swiss|kanton]], sing nem kanton dianggap minangka "separo kanton" amarga kawiwitan saka pisahé telung kanton, lan dhampaké mung ana sakwakil ing Dewan Nagara. Kutha krajankarajan nagara iki [[Bern]]. Kutha-kutha wigati liyané ya iku [[Zurich]], kutha paling gedhé ing SwissSwitserlan (kang dinobataké minangka kutha kang duwé kualitas urip paling apik ing donya nalika taun
[[2006]]<ref>http://www.citymayors.com/features/quality_survey.html</ref> lan 2007<ref>http://www.mercerhr.com/knowledgecenter/reportsummary.jhtml/dynamic/idContent/1128060#top50all</ref>.), lan [[Jenewa]], kang dadi lokasi werna-werna badan internasional kayatakaya ta [[PBB]], [[WHO]], [[ILO]], lan [[UNHCR]].
 
SwissSwitserlan winatesan karo [[Jerman]], [[Perancis|Prancis]], [[Italia|Itali]], [[Austria|Ostenrik]] lan krajankarajan cilik [[Liechtenstein]]. Warga SwissSwitserlan nururaké akèh basa lan ana papat basa resmi, ya iku [[basa Jerman]], [[basa Perancis|PerancisPrancis]], [[basa Italia|ItaliaItali]], lan [[basa Romansh]] kang kurang misuwur.
 
SwissSwitserlan duwéni akèh sajarah minangka nagara kang nétral tanpa ndeleng perang utawa ''dhamai'' (lan ora tau melumèlu perang marang pamaréntah asing wiwit taun [[1815]]). Mulané, SwissSwitserlan didadékaké pamangku gati [[organisasi internasional]] apa waé kayatakaya ta [[PBB]], kang sanajan markas gedhéné mapan ing kutha [[New York City]], nanging akèh ngedegaké kantor ing SwissSwitserlan.
 
Jeneng SwissSwitserlan ing [[basa Latin]] Confoederatio Helvetica kang tegesé KonfederasiKonfèdherasi [[Helvetii|Helvetika]], dipilih kanggo ngéndhani pamilihan salah siji saka papat [[basa]] resmi SwissSwitserlan ([[basa Jerman]], [[Basa Prancis|Prancis]], [[Basa Italia|ItaliaItali]], lan [[Basa Romansh|Romansh]]). [[TLD nagara]]né, .ch, uga dijupuk saka jeneng iki. SwissSwitserlan nandhai [[1 Agustus]] [[1291]] minangka dina kamardhikané, kang wiwitané dadi nagara gabungan, banjur dadi [[persekuthuan]] wiwit taun [[1848]]. 1 Agustus didadekaké dina prèi kanggo [[bank]] lan [[kantor pos]] sarta kantor administrasi umum uga ditutup.
 
Sistem pamrintahané pancèn nuduhaké keanékaragaman wargané. Minangka nagara fèderal, dhémokrasiné asipat "langsung", nanging diwakili déning Majelis Fèdheral. Parlemen iki milih pitung wong kanggo dadi "pamrintah". Pitu wong iku menteri, mandhegani dhepartemen, lan salah sijiné dadi prèsidhén suwéné setaun ganténan. Prèsidhén digilir saben tauné.
 
== Geografi ==
Warga SwissSwitserlan kang cacahé watara 7,4 yuta jiwa manggon ing papan panggonan sing ambané 41.285 [[Kilometer|km]]² saéngga kapadetan nagara mau 184 jiwa per km². Sacara umum, nagara SwissSwitserlan kapérang dadi telung tlatah, ya iku [[Alpen|Pegunungan Alpen SwissSwitserlan]], [[Plato Swiss|Plato Switserlan]], lan [[Pegunungan Jura]].
 
==Sajarah==
===Sajarah Awal===
Suku pisanan kang ana ing SwissSwitserlan ya iku anggota [[budaya Hallstatt]] lan [[La Tène]]. Budaya La Tene ana lan ngrembaka suwene [[Abad Wesi]] kang pungkasan saka kira-kira taun [[450 SM]], kaya-kaya éntuk prabawa saka peradaban [[Yunani]] lan [[Etruska]]. Salah siji klompok suku paling penting ing SwissSwitserlan ya iku [[Helvetii]]. Ing taun [[15 SM]], [[Tiberius I]], kang arep nyalon dadi Kaisar Romawi kaping pindho, lan sedulure Drusus, bisa kasil naklukake [[Alpen|Pegunungan Alpen]], nggabungake kelorone marang Kekaisaran Romawi. Laladan kang dipanggoni suku Helvetii – banjur dijenengi Confoederatio Helvetica. Confoederatio Helvetica ing pisanan dadi bagian Propinsi Gallia Belgica Romawi banjur dipindhah [[Germania Superior]]. Dene bagian wetan SwissSwitserlan modern digabungake menyang Propinsi Raetia.
 
Ing [[Abad Pertengahan Awal]], saka [[abad kaping 4]], panambahan dawa arah kulon SwissSwitserlan modern dadi laladan [[Raja Burgundia]]. Suku Alemani mapan ing dataran dhuwur SwissSwitserlan ing [[abad kaping 5]] lan [[lembah]] [[Alpen]] nalika [[abad kaping 8]], mbéntuk Alemania. SwissSwitserlan modern banjur kaperang dadi Kerajaan Alemannia lan Burgundia. Sakabehing laladan iku dadi bagian [[Kekaisaran Frankia]] ing [[abad kaping-6]], nyusul kamenangan Chlodwig I saka Alemanni ing Tolbiac nalika taun [[504]], banjur bangsa Frankia ndominasi Burgundia.
 
Saka taun [[561]], Raja Guntram saka [[Merovingia]], putune Chlodwig I, marisi Kerajan Burgundia Frankia, kang ambane saka kulon adohe meh tekan [[Kali Rhein]]. Ing sisih wetane, suku Alamanni diprintah sangisore kadipaten nominal ing Frankia, amarga bangsa Frankia ngisi kalodhangan akibat mudhune pencapaian Bizantium Romawi menyang kulon. Saka masa iki, bangsa Frankia lagi miwiti mbéntuk watak tritunggal kang bakal nyirikake sisa sajarahe. Laladan iki banjur kaperang dadi Neustria ing sisih kulon (mung diarani minangka Frankia nalika semana; jeneng Neustria ora tinulis ing tulisan nganti 80 taun sabanjure), Austrasia di sisih wetan segara lan Burgundia.
 
Sasuwene abad kaping-6 lan wiwitan [[abad kaping-7]], kawasan SwissSwitserlan ana ing sangisore hegemoni Frankia, karo bangsa Frankia kang asring ana perselisihan perkara suksesi ing sub-kerajaan Frankia (kang raja-rajane isih nduwèniduwé gegayutan saseduluran). Nalika taun [[632]], Chlothar II mati, sakabehing wewengkon Frankia didadekake siji nanging mung sedhela ing ngisore [[Dagobert I]], kang dianggep raja kang pungkasane Merovingia kang bisa nglakoni tugas krajaan. Nalika dipandhegani Dagobert I, [[Austrasia]] ngagitasi pamaréntahane dhéwé kanggo piranti ngadhepi prabawa [[Neustria]], kang ndominasi mahkamah krajaan. Dagobert dipeksa déning aristokrat Austrasia kang kuwat kanggo ngangkat anake kang isih bayi, Sigibert III, supaya dadi raja ngisorane Austrasia nalika taun [[633]]. Kakurangan pamaréntahan anyar iku dadi nyata, lan mandhegani nagara-nagara kang ditundukake déning bangsa Frankia kang wis mikirake untung-rugi pemberontakan. Sawise Sigibert III dikalahake militere déning Radulf, Raja [[Thüringen]] ing taun [[640]], suku Alemani uga mberontak marang kakuasaan Frankia. Masa kamardhikan Allemani sabanjure nganti tekan pertengahan abad kaping 8.
 
Wali Istana diangkat déning Raja Frankia minangka pejabat pengadilan wiwit awal [[abad kaping 7]] supaya dadi penengah antarane raja lan rakyat. Nanging, sedane Dagobert I ing taun [[639]], kanthi pewaris mahkota kang isih balita ing Neustria (Chlodwig II—yuswane 2 taun) lan Austrasia (Sigibert III—yuswane watara 4 taun), para pejabat iku éntuk kekuasaan kang luwih gedhe. Ing pungsakasane, mungkasi kekuasaan penguasa Merovingia, lan ngebut tahta Frankia. Langkah pisanan kang dilakoni Wali Istana Austrasia, Grimoald I, ngeyakinake Sigibert III kang ora duwé anak supaya ngadopsi puterane dhéwé Childebert si Anak Pungut minangka pewaris tahta.
Larik 109:
Nalika iku ing istana Neustria, Wali Istana Erchinoald, lan penggantine, Ebroin, uga nambah kekuasaannya ing sakmburine Chlodwig II, lan penggantine Chlothar III. Ebroin nggabungake dadi siji manèh Kerajan Frankia kanthi ngalahake lan ngusir Childebert (lan Grimoald) saka [[Austrasia]] ing taun [[661]].
 
Jejulukan kang asring dienggo nagara SwissSwitserlan ing basa PerancisPrancis ({{lang|fr|''Confédération suisse''}}), basa ItaliaItali ({{lang|it|''Confederazione Svizzera''}}), lan basa Romansh ({{lang|rm|''Confederaziun svizra''}}) diterjemahake minangka "KonfederasiKonfèdherasi SwissSwitserlan"). ''Schweizerische [[Eidgenossenschaft]]'' iku istilah basa Jermane kang ana ing dhokumen resmi. Jeneng Latine "Confœderatio Helvetica" (KonfederasiKonfèdherasi Helvwtia) lan TLD nagarae "ch" kanggo internet lan plat montor gegayutan karo [[Helvetii]], [[suku Keltik]] kuno kang ora tau mapan ing [[Alpen|pegunungan Alpen]].
 
===KonfederasiKonfèdherasi SwissSwitserlan Kuno===
KonfederasiKonfèdherasi SwissSwitserlan Kuno iku persekuthuan antarane komunitas-komunitas lembah Alpen tengah. KonfederasiKonfèdherasi iku masilitasi pengelolaan kepentingan umum (perdagangan bebas) lan lnjamin keamanan jalur perdagangan gunung kang penting. [[Piagam Federal]] [[1291]] kang disetujui déning [[komune abad Pertengahan|komune pedésaan]] [[Kanton Uri|Uri]], [[Kanton Schwytz|Schwyz]], lan [[Unterwalden]] dianggap minangka dhokumen nalika ngedegake konfederasi; sanajan persekuthuan kang meh padha kayane wis ana ing pirang-pirang dasawarsa sadurunge.<ref name="schwabe">Schwabe & Co.: ''Geschichte der Schweiz und der Schweizer'', Schwabe & Co 1986/2004. ISBN 3-7965-2067-7 {{de}}</ref>
 
Saka taun [[1353]], telung [[kanton]] kang asli wisdigabungake karo [[Kanton Glaris|Glarus]] lan [[Kanton Zug|Zug]] lan nagara-nagara kutha [[Kanton Luzern|Luzern]], [[Zurigo]] lan [[Kanton Bern|Bern]] kanggo nggawé "KonfederasiKonfèdherasi Kuno" saka 8 nagara kang ana nganti tekan pungkasane [[abad kaping 15]]. Ekspansi iku ndadekake peningkatan kekuasaan lan kemakmuran federasi iku. Saka taun [[1460]], konfederasi iku ngatur sabageyan akèh wewengkon kidul lan kulone [[Rhein]] nganti tekan [[Alpen|Pegunungan Alpen]] lan [[Pegunungan Jura|Jura]], khususe sawise menang saka Wangsa Habsburg ([[Pertempuran Sempach]] lan Näfels), déning Charles ''sang Pemberani'' saka Burgundia sasuwene taun [[1470-an]], lan kasilan serdadu sewaan SwissSwitserlan. Menange SwissSwitserlan ing [[Perang Swabia]] marang [[Liga Swabia]] [[Kaisar Romawi Suci|Kaisar]] [[Maximilian I, Kaisar Romawi Suci|Maximilian I]] ing taun [[1499]] nganti tekan kamardhikan ''de facto'' saka [[Kekaisaran Romawi Suci]].
 
KonfederasiKonfèdherasi SwissSwitserlan Kuno wiséntuk reputasi minangka pilih tandhing marang perang-perang kang pisanan mau, nanging ekspansi federasi ngalami kamunduran ing taun [[1515]] amarga kalahe SwissSwitserlan ing Pertempuran Marignano, kang mungkasi jaman "heroik" ing sajarah SwissSwitserlan. Kasile Reformasi Zwingli ing pirang-pirang kanton ndadekake perang antar-kanton ing taun [[1529]] lan [[1531]] (Kappeler Kriege). Durung ana 100 taun sabanjure, ing taun [[1648]], ing [[Prejanjèn Westfalen]], nagara [[Éropah]] ngakoni kamardhikane SwissSwitserlan saka Kekaisaran Romawi Suci lan [[nagara netral|kanetralanekanétralane]] (ancien régime).
 
Sasuwene jaman modern ing sajarah SwissSwitserlan, otoritarianisme kang lagi ngrembaka ing kaluwarga patrisiat lan krisis keuangan nalika Perang Tiga Puluh Tahun, marakake perang petani SwissSwitserlan taun [[1653]]. Kanthi latar wuri perjuangan iki, konflik antarane kanton [[Katolik]] lan [[Protestan]] sansaya ndadi, ndadekake kekerasan ing Pertempuran Villmergen nalika taun [[1656]] lan [[1712]].
 
===Era Napoleon===
Nalika taun [[1798]], pasukan [[Revolusi Prancis]] bisa naklukake SwissSwitserlan lan ngedegake konstitusi anyar kang seragam, kang munjeri pamaréntahan negri lan mbusak kanton. [[Rezim]] anyar iku dijenengi Républik Helvetia, ora kondhang banget. Negeri iki diatur déning pasukan penyerang asing lan ngurusak tradhisi kang wis ana pirang-pirang abad kepungkur, ndadekake SwissSwitserlan ora luwih nagara satelite PerancisPrancis. Penindasan PerancisPrancis nalika Pemberontakan Nidwalden ing sasi [[September]] [[1798]] iku tuladha anane penindasan déning [[Angkatan Dharat Perancis|Angkatan Dharat Prancis]] lan perlawanan penduduk marang mapane Angkatan Dharat PerancisPrancis iku.
 
Nalika perang antarane PerancisPrancis lan saingane, angkatan Rusia lan [[Monarki Habsburg|Habsburg]] nyerang SwissSwitserlan. Nalika taun [[1803]], Napoleon ngatur pertemuan pulitikus SwissSwitserlan saka rong pihak ing [[Paris]]. Asile ya iku UU Mediasi kang akèh mbenerake otonomi SwissSwitserlan lan nepungake konfederasi 19 kanton. Sawise iku, akèh pulitik SwissSwitserlan kang bakal nyeimbangake tradhisi kanton marang pamrintahane dhéwé kanthi keperluan pamrintahan pusat.
 
Ing taun [[1815]], [[Kongres Wina]] tenanan mulihake kamardhikane SwissSwitserlan lan nagara Éropah sarujuk ngakoni kenetralankenétralan SwissSwitserlan sacara teteppanggah. Perjanjian iku nandhakake nalika SwissSwitserlan perang kang pungkasan ing konflik internasional. Perjanjian iku uga bisa ndadekake SwissSwitserlan menambah wewengkone, kanthi mlebune [[Kanton Valais]], [[Kanton Neuchâtel|Neuchâtel]], lan [[Kanton Jenéwa|Jenéwa]] – iki kang pungkasane nagara SwissSwitserlan nambah wewengkon.
 
===Nagara federalfèdheral===
Restorasi kekuasaan menyang patrisiat mung sawetara. Sawise huru-hara kang bola-bali kedaden kayadene Züriputsch nalika taun [[1839]], ndadekake perang sedulur ing antarane kanton Katolik lan kanton-kanton liyane ing taun [[1847]] (''Sonderbundskrieg''). Perang iku kelakon suwene sesasi, lan korbane kurang saka 100 wong. Sonderbundskrieg ora ana apa-apane yèn dibandhingake karo perang lan kerusuhan ing Éropah liyane ing [[abad kaping-19]]. Sonderbundskrieg marakake dampak psikologi kang gedhé marang masyarakat SwissSwitserlan. Perang iku ndadekake kabèh warga SwissSwitserlan gerti perlune persatuan lan kekuatan marang tangga-tangga nagarane ing Éropah. Warga SwissSwitserlan sakabehing tingkatan masyarakat, embuh Katolik, Protestan, aliran liberal utawa konservatif, sadhar yèn kanton-kanton iku bakal akèh nguntungake yèn kepentingan [[ékonomi]] lan keagamaane digabungake dadi siji. Saka warga kang ndukung kekuatan kanton (Sonderbund Kantone), majelis nasional diperang dadi majelis dhuwur (Dewan Nagara SwissSwitserlan) lan majelis ngisor (Dewan Nasional SwissSwitserlan). Kamangka, kepentingan federasionalis uga dipritungake. SwissSwitserlan ngadopsi konstitusi federalfèdheral lan ''penggunaan'' [[referendum]] (kuwajiban saben amandemen konstitusi) ing taun [[1848]]. Konstitusi iku nyawisi kekuasaan pusat kanggo pamaréntahane dhéwé nalika ucul saka kanton. Nalika taun [[1850]], franc SwissSwitserlan dadi [[mata uang]] tunggal SwissSwitserlan. Konstitusi iku diamandemen ing taun [[1874]] kanggo ngadhepi sansaya tambahe [[penduduk]] lan [[Révolusi Industri]]. Konstitusi iku nepungake referendum fakultatif kanggo [[hukum]] ing tingkat federalfèdheral. Konstitusi iku uga nemtokake tanggung jawab federalfèdheral kanggo pertahanan, dol tinuku, lan perkara hukum.
 
Ing taun [[1891]], konstitusi iku direvisi kanthi unsur kuat marang dhémokrasi langsung, kang isih unik nganti tekan saiki. Wiwit iku, perbaikan [[pulitik]], ékonomi, lan sosial kang isih kelakon wis menehi pratandha ing sajarah SwissSwitserlan.
 
===Sejarah modern===
SwissSwitserlan ora diserang sasuwene keloron Perang Dunia. Sasuwene [[Perang Donya I]], SwissSwitserlan dadi panggonan uripe Vladimir Illych Ulyanov ([[Lenin]]) lan isih manggon ing kana nganti tekan taun [[1917]].<ref>Deleng [[Vladimir Lenin]]</ref> KenetralanKenétralan SwissSwitserlan asring ditakonake saka anane [[prastawa Grimm-Hoffmann]] ing taun [[1917]], nanging mung sedhela. Ing taun [[1920]], SwissSwitserlan gabung karo [[Liga bangsa-bangsa|LBB]], lan [[Dewan Éropah]] ing taun [[1963]].
 
Sasuwene [[Perang Donya II]], rencana serangan disiapake déning Jerman,<ref>{{en}}''Let's Swallow Switzerland'' déning Klaus Urner (Lexington Books, 2002).</ref> nanging SwissSwitserlan ora tau diserang. SwissSwitserlan bisa tetem mardhika liwat gabungan pencegahan militer, konsesi ékonomi menyang Jerman, lan nasib apik amarga prastawa kang luwih gedhé sasuwene perang ngenteni misi iku. Percobaan déning Parté Nazi SwissSwitserlan sing cilik kareben ana [[Anschluss]] déning Jerman, gagal total. Pers SwissSwitserlan ngkritik yèn Reich Kaping Telu, asring gawé mangkel pimpinane. Nalika dipandhegani Jenderal Henri Guisan, mobilisasi massal angkatan militan ditumindakake. Strategi militer SwissSwitserlan owah saka salah siji pertahanan statis ing winatesan kanggo nglindhungi jantung ékonomi dadi strategi pergeseran jangka dawa kaorganisasi lan panarikan marang kedudukan kang kuwat lan terbekali kanthi apik ing dhuwur Pegunungan Alpen kang dikenal kanthi sesebutan Réduit. SwissSwitserlan dadi markas penting kanggo mata-mata pihak kekarone sasuwene konflik lan asring dadi penengah komunikasi antarane Blok Poros lan [[Sekutu]].
 
Dol tinuku SwissSwitserlan diblokir déning Sekutu lan Blok Poros. Kerja sama ékonomi lan tambahan utangan marang Reich Kaping Telu akèh maceme miturut invasi kang dirasakake, lan anane mitra dagang liyane. Konsesi puncake seminggu sawise jaringan KA penting ngliwati PerancisPrancis Vichy diperparah ing taun [[1942]], marakake SwissSwitserlan dikupengi déning Sekutu. Sadawane dalan perang, SwissSwitserlan nahan luwih saka 300.000 pengungsi, 104.000 pasukan asing, diinternir miturut Hak lan Kuwajiban Blok Netral kang digarisi ngisore ing Konvensi den Haag. 60.000 pengungsi iku penduduk sipil kang slamet saka penyiksaan [[Nazi]]. Saka kabèh iku, 26.000-27.000 iku wong [[Yahudi]]. Nanging, kebijakan imigrasi lan suaka kang ketat kayadene hubungan keuangan karo Jerman Nazi malah ndadekake kontroversi.<ref>{{en}}[http://www.uek.ch/en/ The Bergier Commission Final Report], halaman 117.</ref> Nalika perang, Angkatan Udara SwissSwitserlan nggunakake montor mabur ing rong pihak, nembaki 11 montor mabur [[Luftwaffe]] kang ngganggu nganti tiba ing wulan [[Mei]] lan [[Juni]] [[1940]], uga pengganggu liyane sawise owahe kebijakan disusul ancaman saka Jerman; luwih saka 100 montor mabur pengebom Sekutu lan awake diinternir nalika perang. Antarane taun [[1944]]-[[1945]], pengebom Sekutu ngebom ngawur ing kutha Schaffhausen (mateni 40 jiwa), Stein am Rhein, Vals, Rafz (18 jiwa mati), lan kang paling ora misuwur, ing tanggal [[4 Maret]] [[1945]] [[Basilea]] lan [[Zürich]] dibom.
 
== Kanton ==
KonfederasiKonfèdherasi SwissSwitserlan kabagi jroning 26 kanton, ya iku:
{| border=0 cellpadding=0 cellspacing=0
|- valign=top
Larik 175:
 
==Basa==
[[gambar:Swiss languages.png|300px|thumb|left|Basa ing SwissSwitserlan: {{br}}<font color=orange>[[Basa Jerman Standar Swiss|Jerman Standar SwissSwitserlan]] lan [[basa Jerman Swiss|Jerman SwissSwitserlan]]</font> (63,7%), {{br}}<font color=purple>[[basa Perancis|PerancisPrancis]], [[basa Franche-Comte|Franche-Comte]] lan [[basa Arpitan|Arpitan]]</font> (19,2%), {{br}}<font color=green>[[basa Italia|ItaliaItali]] lan [[basa Lombardia|Lombardia]]</font> (7,6%), {{br}}<font color=red>[[basa Romansh|Romansh]]</font> (0,6%)]]
Basa kang ana ing nagara SwissSwitserlan:
* [[Basa Jerman]]
* [[Basa Perancis|Basa Prancis]]
* [[Basa Italia|Basa Itali]]
* [[Basa Romansh]]
* [[Basa Jerman Swiss|Basa Jerman Switserlan]]
* [[Basa Francoprovençal]]
* [[Basa Franche-Comté]]
Larik 187:
 
== Demografi ==
SwissSwitserlan dumunung ing antarané werna-werna [[Budaya|kabudayan]] [[Éropah]] kang sabanjuré mengaruhi nagara iki. Ana telu [[basa resmi]] nasional ya iku [[basa Jerman]], [[Basa Prancis|Prancis]], lan [[Basa Italia|ItaliaItali]]; sarta siji basa resmi lokal, [[basa Romansh]]. Pamaréntah federalfèdheral wajib migunakaké katelu basa resmi mau lan ing parlemen disediaké penterjemah. Saben pelajar SwissSwitserlan kudu nyinaoni salah siji basa resmi liyané, saéngga akèh padunungé kang bisa wicara rong basa ([[bilingual]]). Amarga akèhé padunung lan pekerja manca (watara 20%), [[basa Inggris]] uga akèh dipigunakaké.
 
[[Agama]] kang paling akèh dianut ing SwissSwitserlan ya iku [[Katulik Roma]] kang dianut déning 43% populasi. Ana uga penganut agama [[Protestan]] watara 35% lan [[imigrasi]] nggawa mlebu agama [[Islam]] (4%) lan [[Ortodoks Timur]] 2%.
 
==Pulitik==
SwissSwitserlan iku kalebu nagara republik federalfèdheral.
 
===Legislatif===
Larik 199:
 
===Eksekutif===
SwissSwitserlan dadi nagara federalfèdheral wiwit taun [[1948]]. SwissSwitserlan nganut sistem dhémokrasi langsung, lan pamaréntahane kaperang dadi 7 anggota kang dipilih déning Federal Assembly. Pitu wong kasebut uga mandhegani departemen utama. Statuse bisa uga diarani menteri. Pitu wong kasebut gantian dadi presiden. Jabatan minangka presidhène, saben wong suwene setaun.
 
Nagara SwissSwitserlan ambane 41.400 Km2 dipimpin kanthi kolektif déning presidium kang kaperang saka pitu wong. Ketua presidium kang digilir iku mangku jabatan presidhèn. Kanthi sistem federalfèdheral, nagara federalefèdherale diarani canton. Ana 26 kanton kang ana ing SwissSwitserlan. Ana 17 canton ya iku canton SwissSwitserlan-Jerman (basa Jerman), 4 canton SwissSwitserlan-Romande (basa PerancisPrancis), 1 canton basa Itali (Ticino), 3 canton bilingual PerancisPrancis-Jerman, lan 1 canton (Graubünden) trilingual Jerman, ItaliaItali lan Rumantsch. Kaya mangkono kang ndadekake SwissSwitserlan nduwèniduwé papat basa.
 
Canton-canton iki nduwèniduwé otonomi kang amba kaya dene sistem nagara federalfèdheral. Canton-canton iki nggawé aturan laladan dhewe. Masalah internasional, kehakiman, pertahanan, keuangan nagara dicekel déning pamaréntahan pusat. Dene anggota parlemen (Federal assembly) asale saka utusan canton. Canton-canton iki kang bakale nemtokake pitung menteri utama kang bakal dadi presidhèn kanthi gantian. Presidhèn minangka kepala nagara uga ngrangkep minangka kepala pamaréntahan (Perdana Menteri).
 
== Delengen uga ==
* [[Dhaptar tokoh Swiss|Dhaptar tokoh Switserlan]]
* [[Dhaptar nagara]]
* [[Transportasi ril ing Swiss|Transportasi ril ing Switserlan]]
 
== Réferènsi ==