Évolusi: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
c →‎Tokoh Évolusi: pengaruh, pangaruh -> prabawa using AWB
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
c entuk -> éntuk using AWB
Larik 9:
[[Gregor Mendel]] iku pendeta lan ilmuwan saka [[Ceko]], kang nyinaoni èlmu keturunan. Kanthi ngobservasi utawi nliti kacang polong pirang-pirang taun suwené, Mendel njupuk kesimpulan manawa ana sawijining [[patron]] ning keturunan. Asil penyelidikan [[Mendel]] dadi dhasar èlmu [[genetika]].
 
[[Charles Darwin]] iku naturalis [[Inggris]] kang mèlu ekplorasi kapal ''HMS Beagle'' kanggo nggawé péta pelabuhan donya ing taun [[1831]]. Sakwéné perjalanan iku Darwin nliti kéwan werna-werna lan tetanduran kang ditemoni. Darwin ana ing [[Kapuloan Galapagos]] kurang luwih 2 sasi lan nglakoni macem-macem pangamatan tumrap macem-macem kéwan kang ana ing kapuloan terpencil iku. Seka pangamatan iki, lan uga macem-macem pangamatan terusané kang dilakoni sakjroné puluhan taun tumrap koléksi kéwan lan tetanduran kang dientukidiéntuki iku Darwin nggawé embrio téori évolusi. Ing taun [[1859]], Darwin nerbitaké ''"On the Origin of Species by means of Natural Selection"'', kang nyajèkaké bukti-bukti kang nunjukaké manawa kauripan wis ngalami évolusi sakjrone sajarahé lan manawa mékanisme kang njalari dumadiné évolusi iku [[seleksi alam]].
 
[[Alfred Russel Wallace]] iku naturalis [[Inggris]] kang sugeng samangsa Darwin. [[Wallace]] sacara kapisah uga mikiraké téori évolusi idhentik kaliyan Darwin. Darwin lan [[Wallace]] cekap suwé koréspondhensi sacara ilmiah. Wallace malah akèh ngirim spesies-spesies panemon anyar saka [[Asia]] tinuju Darwin supaya ditliti. Wallace téori bab évolusi, miturut dhèwèké, iku asil pamikiran kang tumeka sacara spontan. Ing pihak liya, téori évolusi Darwin iku asil pamikiran sacara métodis kan suwéné mataun-taun. Ironisé, Darwin dadi misuwur banget tinimbang Wallace dhéwé. Nanging, Wallace iku pambela Darwin lan téoriné ing mangsa kontrovérsial sawisé buku "[[The Origin of Species]]" katerbitaké.
Larik 40:
 
==Sosial Kontrovérsi Évolusi==
Kawit saka publikasi buku Darwin "[[The Origin of Species]], évolusi éntuk akèh kritik lan dadi téma kang kontrovérsial. Nanging, kontrovérsi iki umumé sekitar implikasi saka téori évolusi ing bidhang [[filsafat]], [[sosial]], lan [[agama]]. Ing komunitas [[ilmuwan]], téori évolusi wis ditampa sacara wiyar lan ora ngentukingéntuki tantangan. Kaya kang wis dipredhiksi déning Darwin, implikasi kang paling kontrovérsial ya iku [[évolusi menungsa]]. Khususé, akèh kang ora nrima manawa samudaya jinis makhluk urip, kalebet menungsa, asalé saka prosès alam kang orang merlokaké campur tangan déwa-déwa, kalebet Tuhan.
Aliran kang asring kaanggep berlawanan karo téori évolusi ya iku panciptan ([[ciptaanisme]] utawa ''creationism'' ing [[basa Inggris]]) kang percaya manawa makhluk urip lan samudaya jinisé kaciptaaké déning Tuhan, sacara kapisah (ora ana pepadhan leluhur, utawa manawa sakjinis makhluk urip ora diturunaké saka jinis makhluk urip liya). Ciptaanisme pisanan muncul ing kalangan Kristen literalis kang ora isa nampa évolusi amarga dianggep bertentangan karo narasi kisah panciptan pitung dina ing [[Kitab Purwaning Dumadi]] ing [[Prajanjian Lawas]], nanging samburiné muncul uga ing kalangan Islam (meski saknyatané ing [[al-Qur'an]] ora ana narasi panciptan spesifik kaya ing [[Purwaning Dumadi]]). Panyebab panolakan sabagéyan kalangan beragama kasebut mungkin amarga anggepan manawa évolusi ngilangaké 'peran Tuhan' ing panciptan, utawa malah manawa évolusi nyokong atéisme, senajan évolusi sebagai sains ora isa nyampuri perkara tindakan ilahi, kang ana ing ranah kaimanan, tegesé ana ing njaba sains.