Abad Tengahan: Béda antara owahan

[[File:JuengeresMathildenkreuz.jpg|thumb|upright=1.35|[[Salib Mathilde]], ''[[crux gemmata]]'' digawe kanggo [[Mathilde, Abbess saka Essen]] (973-1011), sing kapacak berlutut ing ngarepé Virgin lan Child ing tanda pengéling-éling [[vitreous enamel|enamel]]. Gusti Yésus iku rada mengko. Mbokmenawa digawe ing [[Köln]] utawa [[Essen]], salib nuduhake sapérangan teknik abad tengahan: [[matak]] reca figuratif, [[filigree]], enamelling, permata polishing lan setelan, lan nganggo maneh saka [[Cameo (ukir)|cameo]] Klasik lan [[sesotya ukir]].]]

 

[[Mudhuné populasi]], [[counterurbanisation]], invasi, lan gerakan saka bangsa, kang wis dipunwiwiti ing [[Late Antiquity]], terus ana ing Abad Tengahan Awal. Pindahé ukuran-gedhe saka [[Masa Migrasi]], kalebu macem-macem [[Bangsa Jerman]], mangun karajan anyar ing bekasé Kakaisaran Romawi Kulon. Ing abad kapitu, [[Afrika Lor]] lan [[Wétan Tengah]]—sapisan bagéan saka [[Kakaisaran Byzantium]]—teka ing aturan saka [[Kakhalifahan Umayyah]], kakaisaran Islam, sawise panaklukan dening panerusé [[Muhammad]]. Senajan ana owah-owahan substansial ing struktur masyarakat lan politik, pisahé karo jaman klasik ora lengkap. Kakaisaran Bizantium isih-cukup gedhé slamet ing sisih wétan lan tetep daya utama. Kode hukum kakaisaran, ''[[Corpus Juris Civilis]]'' utawa "Kode Yustinianus", malih ing Italia Lor ing 1070 lan dadi digunakake admired mengko ing abad tengahan. Ing sisih kulon, akèh karajan nganggo institusi Romawi. Monasteri padha didegaké minangka kampanye kanggo [[Kristen|ngristenké]] pagan Eropah. [[Bangsa Frank]], ing [[Dinasti Carolingian]], sedhela ngadegaké [[Kakaisaran Carolingian]] ing abad ka-8lan awal abad ka-9. Iku nyakup akeh saka Eropah Kulon nanging mengko runtuh amarga tekanan perang sipil internal digabungake karo invasi èksternal—[[Viking]] saka lor, [[Hungaria]] saka wétan, lan [[Saracen]] saka kidul.