|
[[Gambar:GreaterMiddleEast2.png|350px|thumb|Kawasan TimurWétan Tengah miturut définisi umum (ijo sepuh) lan miturut définisi [[G8]] (ijo enèm).]]
'''TimurWétan Tengah''' ({{lang-id|Timur Tengah}}) punika setunggal wewengkon ingkang sacara pulitis lan budaya dados bagéyan saking bawana [[Asia]], utawi [[Afrika-Eurasia]]. Puser saking wewengkon punika inggih dharatan ing antaraning [[Laut Tengah|Laut Mediterania]] lan [[Lempongan Pèrsi]] sarta wewengkon saking [[Anatolia]], [[Jazirah Arab]] dumugi [[Ujung Sinai]]. Kadhangkala dipunsebataken ugi area punika ngliputi wewengkon saking [[Afrika Utara]] ing sisih kilèn dumugi [[Pakistan]] ing sisih wètan lan [[Kaukasus]] lan/utawi [[Asia Tengah]] ing sisih lèr. Medhia lan sapérangan [[organisasi internasional]] (kados [[PBB]]) umumipun nganggep wewengkon TimurWétan Tengah punika wewengkon [[Asia Barat Daya]] (kalebet [[Siprus]] lan [[Iran]]) dipuntambah kaliyan [[Mesir]].
Wewengkon kasebat njangkep sapérangan klompok suku lan budaya kalebet suku Iran, suku Arab, suku Yunani, suku Yahudi, suku Berber, suku Assyria, suku Kurdi lan suku Turki. Basa utaminipun inggih punika: [[basa Pèrsi]], [[basa Arab]], [[basa Ibrani]], [[basa Assyria]], [[basa Kurdi]] lan [[basa Turki]].
Kathahipun sastra kilèn ndhefinisiaken "TimurWétan Tengah" punika nagari-nagari ing [[Asia Barat Daya]], saking [[Iran]] (Pèrsi) tumuju [[Mesir]]. Mesir kaliyan ujung Sinai ingkang wonten ing [[Asia]] umumipun dipunanggep dados bagéyan saking TimurWétan Tengah, éwadéné sabagéyan ageng wewengkon nagari punika sacara geografi wonten ing [[Afrika Lor|Afrika Lèr]].
Kawit tengahing [[abad kaping 20]], TimurWétan Tengah sampun dados pusat dumadosipun prastawa-prastawa donya, lan dados wewengkon ingkang sénsitif sanget, inggih saking segi kstrategisan lokasi, pulitik, ékonomi, kabudayan lan agami. TimurWétan Tengah ndarbèni cadhangan [[minyak mentah]] ingkang ageng cacahipun lan dados panggénan kalairan lan pusat spiritual [[agami Yahudi]], [[Kristen]] lan [[Islam]].
== Wates ==
Istilah 'TimurWétan Tengah' ngarah ing wewengkon budaya, dados boten nggadhahi wates tartamtu. Dhéfinisi ingkang umum diagem inggih punika wewengkon ingkang kapérang saking: [[Bahrain]], [[Siprus]], [[Mesir]], [[Turki]], [[Iran]] (Pèrsi), [[Irak]], [[Israèl]], [[Yordania]], [[Kuwait]], [[Lebanon]], [[Oman]], [[Qatar]], [[Arab Saudi]], [[Suriah]], [[Uni Emirat Arab]], [[Yaman]], [[Tepi Barat]] lan [[Jalur Gaza]].
[[Iran]] dados wates paling wètan, kadhang ugi nglebetaken [[Afganistan]] lan [[Pakistan]] kulèn amargi caketipun (sacara suku lan agami) kaliyan klompok mayoritas saking masyarakat Iran. Ugi amargi sesambetan sejarah amargi naté dados bagéyan saking kerajaan ingkang wewengkonipun njangkep laladan-laladan kasebat. Afganistan, Tajikistan lan Pakistan kilèn nggadhahi sesambetan budaya, basa lan sejarah kaliyan Iran. Sauntara punika sesambetan antaranipun Iran kaliyan nagari-nagari Arab amargi wontenipun sesambetan agami lan caketipun sacara geografi.
Umumipun ingkang kasebat TimurWétan Tengah sacara harfiah inggih punika laladan-laladan nagari:
* [[Suriah]]
* [[Lebanon]]
* [[Israèl]]
* [[Mesir]]
[[Gambar:MiddleEast.png|thumb|275px|Péta nunjukaken nagari-nagari ingkang dipunyakini dados bagéyan saking TimurWétan Tengah]]
* [[Arab Saudi]]
* [[Yaman]]
== Erosentrisme ==
Sapérangan sampun ngritik istilah 'TimurWétan Tengah' amargi [[Erosentrisme|kaErosentrismeanipun]]. Wewengkon punika papanipun ing wètan Éropah Kilèn. Kanggé [[India]], TimurWétan Tengah papanipun ing sisih kilèn; kanggé Rusia [[Russia]] papanipun ing sisih kidul. Tembung 'Tengah' ugi sampun nyebabaken kabingungan kanggé sabagéyan tiyang. Sadèrèngipun [[Perang Dunia I]], 'Timur Dekat' dipunginaaken Inggris kanggé nunjuk ing laladan [[Balkan]] lan [[Kerajaan Ottoman]], éwadéné 'Timur Tengah' kanggé [[Iran|Pèrsi]], [[Afganistan]], lan [[Asia Tengah]], [[Turki]], lan [[Kaukasus]]. Éwadéné 'Timur Jauh' nunjuk ing nagari-nagari 'Asia Timur', kados Tiongkok, Jepang, Hong Kong, lan sanès-sanèsipun.
Kanthi ilangipun Kerajaan Ottoman ing taun 1918, 'Timur Dekat' méh ilang ing pangginaan umum, éwadéné 'Timur Tengah' dipunginaaken kanggé nunjuk ing nagari-nagari Islam. Nanging pangginaan 'Timur Dekat' tetep dipunginaaken déning sapérangan dhisiplin akadhemi, kalebet [[arkéologi]] lan [[sejarah kuno]].
Kritikan Erosentrisme ugi sesambetan kaliyan fakta bilih TimurWétan lan BaratKulon dipundhéfinisiaken ing sesambetanipun kaliyan [[garis lintang]] relatif tumrap [[Meridian Utama]] utawi [[Meridian Greenwich]]. Punika amargi standar [[kartografi]] Britania ingkang dipuntampi wiyar ing taun 1884 ing [[Konferensi Meridian Internasional]].
== Mangga ugi pirsani ==
|
