Katakana: Béda antara owahan
Konten dihapus Konten ditambahkan
Digawé kanthi mertal kaca "Katakana" |
Digawé kanthi mertal kaca "Katakana" |
||
Larik 109:
* 42 silabogram ''raga'' (onsèt-inti), dumadi saka 9 wyanjana sing sabené mawa gabungan swara cacah 5, déné ana 3 gabungan (''yi'', ''ye'', ''wu'') sing ora miturut pranatan
* 1 wyanjana ''pamungkas''
Sing mangkéné ingaran kisi 5×10 (''gojūon'', 五十音, tegesé "Sèket Wuni"), katon ing tabèl candhaké, lan diwaca
Tabèl mawa 50 wuni asring diowah kanthi wuwuhan karakter tambahan, andhegan nasal ン (''n''). Karakter iki bisa muncul ing sawenèh posisi, sing kerep ing candhaké huruf-huruf ''N'' utawa, amarga tuwuh saka salah siji hentaigana ''mu'', sangisoré kolem ''u''. Karakter iki uga asring kawuwuhaké ing larik swara utawa kolem ''a''. Ing kéné karakter iki dituduhaké mawa tabèl sing ndhèwèki.
Aksara iki ngemu sandhangan sing bisa
Sing arupa titik dhobel ingaran ''dakuten'', mratandhani owahan primèr. Kerep-kerepé, ''dakuten'' ngowah wyanjana tan sinwara dadi sinwara: ''k''→''g'', ''s''→''z'', ''t''→''d'' lan ''h''→''b''. Contoné,
Saliyané iku, sawenèh karakter duwé werdi mirunggan manawa ditulis cilik ing candhaké tulisan mawa ukuran normal (deleng ngisor), nanging iki ora njalari aksara iki dadi bikameral sajati.
Tata panggon tabèl ''gojūon'' nuduhaké silabogram kana sing sistematis awit tansah diucapaké kanthi wuni wyanjana sing dicandhaki wuni swara, nanging iki dudu sing wigati. Skéma kanggo romanisasi basa Jepang sing ana saiki adhedhasar tatanan sistemis aksara iki, contoné nihon-siki チ ''ti'', utawa nganggo grafotaktik Kulonan, biyasané saka basa Inggris, tumrap pangucapan basa Jepang kanggo huruf-huruf kana, contoné Hepburn-shiki チ ''chi''. Rong cara iku nuduhaké kasunyatan manawa akèh huruf katakana sing adhedhasar wyanjana, mliginé sing pungkasané ''u'', uga bisa dianggo minangka pamungkas kanthi wuni swara ora diwunèkaké lan mula langka krungu cetha.
=== Basa Jepang ===
==== Silabari lan ortografi ====
{| style="margin-left: 1em; margin-bottom: 10px;" class="" align="right"
|
{| class="wikitable" style="vertical-align: top; padding: 2px; margin-bottom: 10px;" cellpadding="2" border="0"
|+ Katakana ing <br>
ortografi Japanese
! ''a''
! ''i''
! ''u''
! ''e''
! ''o''
|- align="center"
! title="no onset" |∅
|<big>ア</big>
|<big>イ</big>
|<big>ウ</big>
|<big>エ</big>
|<big>オ</big>
|- align="center"
!''K''
|<big>カ</big>
|<big>キ</big>
|<big>ク</big>
|<big>ケ</big>
|<big>コ</big>
|- align="center"
!''G''
|<big>ガ</big>
|<big>ギ</big>
|<big>グ</big>
|<big>ゲ</big>
|<big>ゴ</big>
|- align="center"
!''S''
|<big>サ</big>
|<big>シ</big>
|<big>ス</big>
|<big>セ</big>
|<big>ソ</big>
|- align="center"
!''Z''
|<big>ザ</big>
|<big>ジ</big>
|<big>ズ</big>
|<big>ゼ</big>
|<big>ゾ</big>
|- align="center"
!''T''
|<big>タ</big>
|<big>チ</big>
|<big>ツ</big>
|<big>テ</big>
|<big>ト</big>
|- align="center"
!''D''
|<big>ダ</big>
|<big>ヂ</big>
|<big>ヅ</big>
|<big>デ</big>
|<big>ド</big>
|- align="center"
!''N''
|<big>ナ</big>
|<big>ニ</big>
|<big>ヌ</big>
|<big>ネ</big>
|<big>ノ</big>
|- align="center"
!''H''
|<big>ハ</big>
|<big>ヒ</big>
|<big>フ</big>
|<big>ヘ</big>
|<big>ホ</big>
|- align="center"
!''B''
|<big>バ</big>
|<big>ビ</big>
|<big>ブ</big>
|<big>ベ</big>
|<big>ボ</big>
|- align="center"
!''P''
|<big>パ</big>
|<big>ピ</big>
|<big>プ</big>
|<big>ペ</big>
|<big>ポ</big>
|- align="center"
!''M''
|<big>マ</big>
|<big>ミ</big>
|<big>ム</big>
|<big>メ</big>
|<big>モ</big>
|- align="center"
!''Y''
|<big>ヤ</big>
|<big>ユ</big>
|<big>ヨ</big>
|- align="center"
!''R''
|<big>ラ</big>
|<big>リ</big>
|<big>ル</big>
|<big>レ</big>
|<big>ロ</big>
|- align="center"
!''W''
|<big>ワ</big>
|<big>ヲ</big>
|- align="center"
!''n''
|<big>ン</big>
|}
|-
| ''ora kanggo<br>
''
|-
|
{| class="wikitable" style="vertical-align: top; padding: 2px; margin-bottom: 10px;" cellpadding="2" border="0"
|+ Karakter <br>
fungsional katakana
! sokuon
|<big>ッ</big>
|-
! chōonpu
|<big>ー</big>
|-
! iteration mark
|<big>ヽ</big>
|}
|}
Saka 48 silabogram katakana sing diandharaké ing ndhuwur, mung 46 sing dianggo tumrap basa Jepang modhèren. Salah sijiné mung kanggo ing kahanan mirunggan:
* ''wi'' lan ''we'' diucapaké minangka wuni swara ing basa Jepang modhèren, mula banjur dadi ora kanggo awit digantèni déning ''i'' lan ''e''.
* ''wo'' ing wektu saiki mung kanggo mligi minangka [[Partikel ing basa Jepang|partikel]], lan adaté diucapaké padha kaya wuni swara オ ''o''. Amarga partikel, iki biyasané ditulis nganggo hiragana (を) déné wujudé ing katakana, ヲ, ora lumrah dianggo.
Vèrsi cilik saka huruf katakana ''ya'', ''yu'' utawa ''yo'' (ャ, ュ utawa ョ) bisa diwuwuhaké ing tembung katakana mawa panambang ''i''. Iki ngowah wuni swara ''i'' dadi luncuran (palatalisasi) dadi ''a'', ''u'' utawa ''o'', contoné キャ (''ki + ya'') /kja/. Wuwuhan kana ''y'' cilik iki ingaran yōon.
Vèrsi cilik saka huruf swara kana kala-kala kanggo nengeri wuni sing didawakaké (ハァ ''haa'', ネェ ''nee''), nanging ing paugeran katakana luwih asring minangka digraf wuwuhan kaya yōon sing kanggo nengeri fonem sing langka ing basa Jepang. Contoné チェ (''che'') ing チェンジ ''chenji'' ("salin"), lan ウィ (''wi'') lan ディ (''di'') ing ウィキペディア ''[[Wikipédia]]''.
Sawijining karakter sing ingaran ''sokuon'', sing wujudé sairib huruf ''tsu'' ッ cilik, nandhani manawa wuni wyanjana candhaké digèminasi (didhobel). Ing ''rōmaji'' sing mangkéné ditandhani kanthi ndhobelaké wyanjana candhaké ''sokuon''. Ing basa Jepang, iki wigati saperlu mbédakaké pangucap. Contoné, bandhingana サカ ''saka'' "pèrèng" karo サッカ ''sakka'' "juru anggit". Wyanjana sing digèminasi lumrah sajeroning alihaksara tembung-tembung silihan manca. Contoné, tembung Inggris "''bed''" (papreman) ditulis ベッド (''beddo''). ''Sokuon ''kala-kala uga muncul ing pungkasaning pitembungan minangka andhegan glotal. Ananging, karakter iki ora bisa kanggo ndhobel wyanjana wanda ''na'', ''ni'', ''nu'', ''ne'', ''no.'' Saperlu ndhobel, huruf ''n'' (ン) diwuwuh sangareping wanda-wanda iku. ''Sokuon'' uga kanggo nandhani wuni manca utawa nir-asli. Contoné jeneng Jerman Bach katulis <span class="t_nihongo_kanji"><span lang="ja">バッハ</span>
[[Category:Articles containing Japanese-language text|Category:Articles containing Japanese-language text]]</span>
[[Category:Articles containing Japanese-language text|Category:Articles containing Japanese-language text]]
(''Bahha'') lan Mach katulis <span class="t_nihongo_kanji"><span lang="ja">マッハ</span>
[[Category:Articles containing Japanese-language text|Category:Articles containing Japanese-language text]]</span>
[[Category:Articles containing Japanese-language text|Category:Articles containing Japanese-language text]]
(''Mahha'').
Ing katakana lan hiragana biyasané wuni swara asli sing didawakaké ditulis kanthi muwuhi huruf swara kana tambahan. Ananging, kanggo tembung silihan manca, ing katakana dianggo panandha swara dawa ingaran ''chōonpu'' ("panandha swara dawa"). Garis cekak iki (ー) ditulis salaras arah tulisan. Garis horizontal kanggo ''yokogaki'' (tulisan horizontal) lan garis vèrtikal kanggo ''tategaki'' (tulisan vèrtikal). Contoné, メール ''mēru'' iku ''gairaigo'' (tembung serapan) sing tegesé [[Layang èlèktronik|layangtronik]], kajupuk saka tembung Inggris ''mail''. Simbul ー ndawakaké uni ''e''. Nanging ana kajabané, kaya ta <span class="t_nihongo_kanji"><span lang="ja">ローソク</span>
[[Category:Articles containing Japanese-language text|Category:Articles containing Japanese-language text]]</span>
[[Category:Articles containing Japanese-language text|Category:Articles containing Japanese-language text]]
(''rōsoku''<span> </span>(<span class="t_nihongo_kanji" lang="ja">蝋燭</span><span class="t_nihongo_help"><sup><span style="color:#00e; font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;">?</span></sup></span>, "malam")<span></span>
[[Category:Articles containing Japanese-language text|Category:Articles containing Japanese-language text]]
) or <span class="t_nihongo_kanji"><span lang="ja">ケータイ</span>
[[Category:Articles containing Japanese-language text|Category:Articles containing Japanese-language text]]</span>
[[Category:Articles containing Japanese-language text|Category:Articles containing Japanese-language text]]
(''kētai''<span> </span>(<span class="t_nihongo_kanji" lang="ja">携帯</span><span class="t_nihongo_help"><sup><span style="color:#00e; font:bold 80% sans-serif; text-decoration:none; padding:0 .1em;">?</span></sup></span>, "tilpun mubil")<span></span>
[[Category:Articles containing Japanese-language text|Category:Articles containing Japanese-language text]]
). Tembung-tembung sing ditulis nganggo katakana iku uga migunakaké tandha dawa.
Tandha ulang baku ing katakana katulis ヽ lan tandha swara katulis ヾ.
<references group="n" />
| |||