Basa Kapampangan: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
sithik
sithik
Larik 32:
|mapsize=220px
|notice=IPA
}}'''Basa Pampanga''' utawa '''Kapampangan''' ([[Kulitanaksara alphabet|Kulitan script]]: [[Image:Kapampangan.svg|24px]]) ya iku salah siji [[basa-basabasané Filipina]]. Basa iki dipituturaédipituturaké ing propinsiPropinsi [[Pampanga]], ing bacirabacirané [[Luzon Tengah]], bagéaniring kidul propinsiPropinsi [[Tarlac]] lan lor -wétané [[Bataan]], akéh-akéhanéakéhé panyaturpanyaturé saka sukuya iku [[Wong kapampanga|Wongwong Kapampanga]]. KapampanganBasa yaKapampangan uga dingertèni ing antawissawetara kutha ing [[Bulacan]] , [[Nueva Ecija]], lan wong-déning wong [[Aeta|Aitas]] utawa AetaAéta saka propinsiPropinsi [[Zambales]]. Saliyané iku, basa iki uga diarani ''Pampango'' lan ing basa Kapampangan dhéwé diarani minangka ''Amánung Sísuan'', sing andhuwétegesé arti "'basa pasusonsuson/ngurip-ngurip"rumatan'. Ing taun 2012, basa Kapampangan dadi salah sawijining basa utamagedhé ing Filipina sing diajarkéresmi diwulang lan disinaoni kanthi resmi ing sekolah-sekolah lan univèrsitasuniversitas-univèrsitasuniversitas.<ref name="gruyter">{{cite book|author1=Ulrich Ammon |author2=Norbert Dittmar |author3=Klaus J. Mattheier |title =Sociolinguistics: an international handbook of the science of language and society|publisher =Walter de Gruyter|volume=Volume 3|year =2006|page=2018|isbn =978-3-11-018418-1|url =https://books.google.com/books?id=LMZm0w0k1c4C&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false}}</ref>
==Sejarah==
Tembung ''Kapampangan'' adedhasar saka tembung ''pampáng'' sing artiné "arus." Ing sejarahé, basa iki dipituturaké ing jaman [[PrajaTondo]], sing dipréntah déning [[Lakan]]. Ing abad 18, ana rong buku bab Kapampangan sing ditulis déning Fr. Diego Bergaño. Dhèwéké nulis buku ''Vocabulario de la lengua Pampanga''<ref name="Bergaño">Bergaño</ref> lan ''Arte de la lengua Pampanga''. Wong Kapampang uga andhuwé rong sastrawan gedhé ing abad : Rama [[Anselmo Fajardo]] amarga karyané ''Gonzalo de Córdova'' lan ''Comedia Heróica de la Conquista de Granada''. Musanip liyané, [[Juan Crisóstomo Soto]], uga misuwur amarga nulis rena-rena babakan. Dhèwèké nulis ''Alang Dios'' ing taun 1901. Sastrawan Kapampanga liyané yaiku "Crissotan" diarani kanca-kancané wong jenius lan nominator [[Hadiah Nobel]] kanggo rerukunan lan kasusastran ing taun 50an, [[Amado Yuzon]]uga mènèhi wuwuhan ing kasusastran Kapampanga.<ref>{{blockquote|Ing akèh patemon, wong Kapampangan katonané luwih tatag lan cetha sesambungan karo padha-padha [Kabalen] ‘sadhulur’ ing basa Tagalog tinimbang nganggo basané dhéwé . Kayata, akèh pandhita Katolik sing saiki nganggo basa Tagalog ing kotbahé bareng liturgi Kampampanga, sawetara iku patemon murid SMA uga nganggo basa Tagalog sanajan kabéh sing tumeka wong Kapampanga. http://www.silinternational.org/asia/philippines/ical/papers/pangilinan-Dispute%20on%20Orthography.pdf]}}</ref>