Basa Kapampangan: Béda antara owahan
Konten dihapus Konten ditambahkan
→Gegebengan: sithik |
|||
Larik 34:
}}'''Basa Pampanga''' utawa '''Kapampangan''' (aksara Kulitan: [[Image:Kapampangan.svg|24px]]) ya iku salah siji basané Filipina. Basa iki dipituturaké ing Propinsi [[Pampanga]], ing bacirané [[Luzon Tengah]], iring kidul Propinsi [[Tarlac]] lan lor-wétané [[Bataan]], akéh-akéhé panyaturé ya iku [[Wong kapampanga|wong Kapampanga]]. Basa Kapampangan uga dingertèni ing sawetara kutha ing [[Bulacan]], [[Nueva Ecija]], lan déning wong [[Aeta|Aitas]] utawa Aéta saka Propinsi [[Zambales]]. Saliyané iku, basa iki uga diarani ''Pampango'' lan ing basa Kapampangan dhéwé diarani ''Amánung Sísuan'', sing tegesé 'basa suson/rumatan'. Ing taun 2012, basa Kapampangan dadi salah sawijining basa gedhé ing Filipina sing resmi diwulang lan disinaoni ing sekolah-sekolah lan universitas-universitas.<ref name="gruyter">{{cite book|author1=Ulrich Ammon |author2=Norbert Dittmar |author3=Klaus J. Mattheier |title =Sociolinguistics: an international handbook of the science of language and society|publisher =Walter de Gruyter|volume=Volume 3|year =2006|page=2018|isbn =978-3-11-018418-1|url =https://books.google.com/books?id=LMZm0w0k1c4C&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false}}</ref>
==Sejarah==
Tembung ''Kapampangan'' adhedhasar saka tembung ''pampáng'' sing artiné "arus". Ing sejarahé, basa iki dipituturaké ing jaman [[PrajaTondo|Praja Tondo]], sing dipréntah déning [[Lakan]]. Ing abad 18, ana rong buku bab Kapampangan sing ditulis déning Fr. Diego Bergaño. Dhèwéké nulis buku ''Vocabulario de la lengua Pampanga''<ref name="Bergaño">Bergaño</ref> lan ''Arte de la lengua Pampanga''. Wong Kapampangan uga nduwé rong sastrawan gedhé ing abad ka-19. Rama [[Anselmo Fajardo]] kondhang amarga karyané ''Gonzalo de Córdova'' lan ''Comedia Heróica de la Conquista de Granada''. Musanip liyané, [[Juan Crisóstomo Soto]] uga misuwur amarga nulis rena-rena babagan. Salah sijiné, dhèwèké nulis ''Alang Dios'' ing taun 1901. Sastrawan Kapampangan liyané ya iku [[Amado Yuzon]]uga, sing diarani sujana sastra lan uga calon panampa [[Hadiah Nobel|Bebungah Nobèl]] kanggo katentreman lan kasusastran ing taun 1950-an awit sumbangsihé ing kasusastran
==Gegebengan==
Kapampangan iku salah sawijiné basa Luzon Tengah sajeroning kulawarga basa [[Basa-basa Austronesia|Austronésia]]. Basa liyané sing cedhak karo basa Kapampangan ya iku [[Basa-basa Sambal|kulawarga basa Sambal]] ing Propinsi [[Zambales]] lan [[basa Bolinao]] sing panyaturé ana ing kutha [[Bolinao, Pangasinan|Bolinao]] lan [[Anda, Pangasinan|Anda]] ing Propinsi [[Pangasinan]]. Saliyané iku, basa Kapampangan isik saduluran uga karo [[basa Jawa]], [[Basa Malagasi|Malagasi]], [[Basa Tagalog|Tagalog]], [[Basa Indonésia|Indonésia]], lan sapanunggalé.
| |||