Basa Bislama: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Tanpa ringkesan besutan
Tanpa ringkesan besutan
Larik 23:
Luwih saka 95% tetembungan ing Basa Bislama diturunaké déning Basa Inggris; sawetara liyané dumadi saka tembung-tembung Prancis, lan tetembungan saka rena-rena basa ing Vanuatu dhéwé, mligané tetembungan sing kapener karo tetembungan tetandhuran lan sato kèwan.<ref>See Charpentier (1979).</ref> Sanajan pangaruh basa enggon-enggon sithik tenan ing perkara tetembungan, ananging pangaruh basa enggon-enggon katon ing perkara paramasastra. Mangkana, Bislama iku basa sing tetembungané Inggris lan paramasastrané basa-basa Oséania. <ref>See Camden (1979).</ref>
 
==SejarahSujarah==
 
Ing wanci sing diarani jaman [[Blackbirding]], antaraning taun 1870 lan 1880an, atusan èwu wong Pasifik (akeh sing saka kapuloan [[Herbrida Anyar]] (saiki [[Vanuatu]])) dadi batur tukon lan dipaksa nyambut gawé ing pakebon-pakebon, mligané ing [[Queensland, Australia]] lan[[Fiji]].<ref>Emma Christopher, Cassandra Pybus and Marcus Buford Rediker (2007). ''Many Middle Passages: Forced Migration and the Making of the Modern World'', University of California Press, pp 188–190. ISBN 0-520-25206-3.</ref> Amarga akèh basa dipituturaké ing pakebon-pakebon kasebut, sakjenising [[pijin]] awujud saka nyampuraké tetembungan Basa Inggris <ref> Kajaba iku, para kapitèn tukang mburu iwak paus sing uga njupuk buruh saka Afrika lan pulo-pulo Pasifik uga wis nganggo sakjenising basa Inggris Pijin. Basa Bislama saiki akèh sarujuk karo basa-basa Pijin Inggris ing Afrika Kulon {{Citation needed|date=February 2007}} (panggon batur tukon dijupuk lan ramé); uga dibisak-bisakaké yen Bislama nyabang saka basa pijin ing abad wolulas lan sangalas awit sistem dagang global sejati mulai diterapaké{{Citation needed|date=February 2007}}. Dheleng uga [[Téori Monogenetik Pijin]].</ref> karo paramasastra basa-basa ing tlatah iku.<ref>For this whole section, see: Tryon & Charpentier (2004), and Crowley (1990).</ref> Pijin sing dipituturaké ing pakebon-pakebon iku ora mung Bislama, nanging uga ing [[Tok Pisin]] [[Papua Nugini]] lan [[Pijin]] [[Kapuloan Solomon]], sanajan dudu [[Basa Kréol Selat Torres]] ing lor Australia.
 
Basa Pijin iki kasebar ing kapuloan Vanuato awit mlebu abad rongpuluh, nalika para batur tukon sing slamet saka Blackbirding isa bali ing tlatah asalé. Basa pidgin sing digawa iki nggampangaké sesambungan ora mung ning para sambéwara lan cukil-cukil saka Eropa, nanging uga dadi basa sesambungan antaraning warga asli ing sajroning kapuloan. Amarga iku Bislama lair lan bédha karo basa-basa pijin liyané ing Pasifik.
 
Amarga Vanuatu salah sawiji negara paling padet lan akèh basané ing dunya, yaiku 113 basa déning 225.000 pendhudhuk, <ref>See Crowley ([[#TC-situation|2000]]:50); François ([[#AF-diversity|2012]]:86).</ref> Basa Bislama dadi [[lingua franca]] sesambungan antaraning wong Vanuatu (ni-Vanuatu) lan uga karo wong njaba. Kajaba Bislama, rerataning wong Vanuatu isa basa asliné utawa basa garwané lan ing sekolahan diajarké Basa Inggris utawa Prancis.