Basa Bislama: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
→‎Sujarah: rampung mriksa
Larik 23:
 
==Sujarah==
Nalika jamané [[Blackbirding]], antarané taun 1870 lan 1880, atusan èwu wong Pasifik (akèh sing saka Kapuloan [[Herbrida Anyar]] utawa saiki ingaran [[Vanuatu]]) didadèkaké batur tukon lan dipeksa nyambut gawé ing kebonpakebonan-kebonpakebonan, mligané ing [[Queensland, Australia|Queensland, Ostrali]] lan [[Fiji]].<ref>Emma Christopher, Cassandra Pybus and Marcus Buford Rediker (2007). ''Many Middle Passages: Forced Migration and the Making of the Modern World'', University of California Press, pp 188–190. ISBN 0-520-25206-3.</ref> AmargaAwit akèhwerna-wernané basa sing dipituturaké ing pakebonpakebonan-pakebonpakebonan kasebutmau, sakjenisingsawijiné [[pijin|basa pijin]] awujudmawujud saka nyampurakéaworé tetembungan Basabasa Inggris <ref>Kajaba iku, para kapitèn tukang mburu iwak paus sing uga njupuk buruh saka Afrika lan pulo-pulo Pasifik uga wis nganggo sakjenising basa Inggris Pijin. Basa Bislama saiki akèh sarujuk karo basa-basa Pijin Inggris ing Afrika Kulon {{Citation needed|date=February 2007}} (panggon batur tukon dijupuk lan ramé); uga dibisak-bisakaké yen Bislama nyabang saka basa pijin ing abad wolulas lan sangalas awit sistem dagang global sejati mulai diterapaké{{Citation needed|date=February 2007}}. Dheleng uga [[Téori Monogenetik Pijin]].</ref> karo paramasastraparamasastrané basa-basa ingenggon-enggonan tlatah ikukono.<ref>For this whole section, see: Tryon & Charpentier (2004), and Crowley (1990).</ref> PijinBasa pijin sing dipituturaké ing pakebonpakebonan-pakebonpakebonan iku dadi asalé ora mung basa Bislama, nanging uga ing [[Tok Pisin|basa Tok Pisin]] saka [[Papua Nugini]] lan [[Pijin]]basa pijin [[Kapuloan Solomon]], sanajan dudu asalé [[Basabasa Kréol Selat Torres]] ing iring lor AustraliaOstrali.
 
Basa Pijinpijin ikiiku kasebarsumrambah ingtekan kapuloanKapuloan VanuatoVanuatu awitnalika mlebukawitané abad rongpuluhka-20, nalikarikala para batur tukon sing slamet saka Blackbirding isabisa bali ingnyang tlatahtanah asalé. Basa pidginpijin sing digawa ikimulih iku nggampangaké sesambungansesambungané ora mung ningantarané para sambéwara lan cukil-cukil saka EropaÉropah, nanging uga dadiantarané basa sesambungan antaraning wargawong asli ing sajroning kapuloankono. Amarga iku, basa Bislama lair lan bédhambédani karosaka basa-basa pijin liyané ing wewengkon Pasifik.
 
Amarga Vanuatu salahminangka sawijinagara negarasing palingramé padetdh;éwé lan akèh basanésajagad ing dunyababagan basa, yaikuya iku 113 basa digunemaké déning 225.000 pendhudhuk, padunung<ref>See Crowley ([[#TC-situation|2000]]:50); François ([[#AF-diversity|2012]]:86).</ref>, Basabasa Bislama dadi [[lingua franca|''lingua franca'']] sesambungan antaraningantarané wong Vanuatu (ni-Vanuatu) lan uga karo wong njaba. KajabaSaliyané basa Bislama, rerataningrata-rata wong Vanuatu isabisa basa asliné utawa basa garwanéibuné lan ing sekolahansekolah diajarkédiwulang Basabasa Inggris utawa Prancis.
 
LumantarKawit abadmakaping-kaping abad kapungkur, Basabasa Bislama awujudngalami dadiowah-gingsir tumeka wujudé sing dipituturaké dan ditulisaké saiki. NangingMliginé ing wektu akir-akir ,iki (awit 1995), lan èdisi kaloro ing taun 2004) Basabasa Bislama andhuwéduwé kamusbausastra dhéwé<ref>See Crowley ([[#TC-dict|1995]]).</ref> lan iku dadi tuntunanpathokan kanggo panulisan basa singnglarasaké beneréjaané.
 
===Jeneng Basa===