Basa Bislama: Béda antara owahan

Punjul 95% tetembungané basa Bislama asalé saka basa Inggris, déné liyané saka basa Prancis, sarta saka rena-rena basa asli Vanuatu, mligané tetembungan sing magepokan karo wit-witan lan sato kéwan.<ref>SeeWacanen Charpentier (1979).</ref> Sanajan pangaruhé sithik, pangaruhé basa enggon-enggonan kawistara ing babagan paramasastra. Mangkana, basa Bislama iku basa sing tetembungané asli Inggris tur paramasastrané asli basa-basa Oséania. <ref>SeeWacanen Camden (1979).</ref>

Nalika jamané [[Blackbirding]], antarané taun 1870 lan 1880, atusan èwu wong Pasifik (akèh sing saka Kapuloan [[Herbrida Anyar]] utawa saiki ingaran [[Vanuatu]]) didadèkaké batur tukon lan dipeksa nyambut gawé ing pakebonan-pakebonan, mligané ing [[Queensland, Australia|Queensland, Ostrali]] lan [[Fiji]].<ref>Emma Christopher, Cassandra Pybus and Marcus Buford Rediker (2007). ''Many Middle Passages: Forced Migration and the Making of the Modern World'', University of California Press, pp 188–190. ISBN 0-520-25206-3.</ref> Awit werna-wernané basa sing dipituturaké ing pakebonan-pakebonan mau, sawijiné [[pijin|basa pijin]] mawujud saka aworé tetembungan basa Inggris<ref>Kajaba iku, para kapitèn tukang mburu iwak paus sing uga njupuk buruh saka Afrika lan pulo-pulo Pasifik uga wis nganggo sakjenising basa Inggris Pijin. Basa Bislama saiki akèh sarujuk karo basa-basa Pijin Inggris ing Afrika Kulon {{Citation needed|date=February 2007}} (panggon batur tukon dijupuk lan ramé); uga dibisak-bisakaké yen Bislama nyabang saka basa pijin ing abad wolulas lan sangalas awit sistem dagang global sejati mulai diterapaké{{Citation needed|date=February 2007}}. Dheleng uga [[Téori Monogenetik Pijin]].</ref> karo paramasastrané basa-basa enggon-enggonan kono.<ref>ForNgenani thispérangan whole sectioniki, seewacanen: Tryon & Charpentier (2004), andlan Crowley (1990).</ref> Basa pijin sing dipituturaké ing pakebonan-pakebonan iku dadi asalé ora mung basa Bislama, nanging uga [[Tok Pisin|basa Tok Pisin]] saka [[Papua Nugini]] lan basa pijin [[Kapuloan Solomon]], sanajan dudu asalé [[basa Kréol Selat Torres]] ing iring lor Ostrali.

Amarga Vanuatu minangka nagara sing ramé dhéwé sajagad ing babagan basa, ya iku 113 basa digunemaké déning 225.000 padunung<ref>SeeWacanen Crowley ([[#TC-situation|2000]]:50); François ([[#AF-diversity|2012]]:86).</ref>, basa Bislama dadi [[lingua franca|''lingua franca'']] antarané wong Vanuatu (ni-Vanuatu) lan wong njaba. Saliyané basa Bislama, rata-rata wong Vanuatu bisa basa asliné utawa basa ibuné lan ing sekolah diwulang basa Inggris utawa Prancis.

Kawit makaping-kaping abad kapungkur, basa Bislama ngalami owah-gingsir tumeka wujudé sing dipituturaké dan ditulisaké saiki. Mliginé ing wektu akir-akir iki (awit 1995), basa Bislama duwé bausastra dhéwé<ref>SeeWacanen Crowley ([[#TC-dict|1995]]).</ref> lan iku dadi pathokan kanggo nglarasaké éjaané.

Tembung Bislama (utawa ''Bichelamar'' ing basa Prancis) asalé saka tembung ''Beach-la-Mar'' ing kawitané abad ka-19, sing dijupuk saka tembung rékan Prancis ''biche de mer'' utawa ''bêche de mer'', tegesé [[Holothuroidea|tripang]], sing mula-bukané saka tembung Portugis ''bicho do mar''.<ref>"[https://www.ahdictionary.com/word/search.html?q=B%C3%AACHE-DE-MER bêche-de-mer]", [[American Heritage Dictionary]], 2000</ref> Ing kawitané taun 1840-an, tripang dipanèn lan digaringaké bareng karo usumé panèn kayu cendhana. Jeneng ''biche-la-mar'' lan basa Inggris Cendhana digayutaké raket karo basa pijin sing dipituturaké para buruh nyang sabarakané lan nyang bendarané.<ref>SeeWacanen Crowley (1990).</ref>