|
'''Naskah''' serat suluk Kaga Kridha Sopana awujud [[tembang]] [[macapat]] kang isiné piwulang lair batin sing ''relevan'' banget karo urip ''zaman'' saiki, luwih-luwih kudu didadèkaké cekelan urip saben [[manungsa]] ing gegayutané karo Gusti, karo manungsa liyané sarta [[donya]] lan sak isiné.<ref name="buku1">{{id}}[Darsana, dkk. 2006. ''Serat Suluk Kaga Kridha Sopana''. Semarang: Pamaréntah Propinsi Jateng Museum Ronggowarsito];</ref>. Babagan iki bisa dideleng ing pambuka. Pada kaping pisan lan kaping pindho ing pambuka ya iku pupuh pangkur. Pokok-pokok isi sing dijlèntrèhaké karo panganggit, ing naskah iki kapérang saka maneka warna piwulangan agama, sing latar belakangé islam ya iku yakinané saben umaté sarta dadi [[pedoman]] urip ing bebrayan, supaya bisa tentrem lan seneng.
Yakin maring Gusti ya iku modhal utama saben manungsa kanggo katentreman ing sajroning [[ati]], tanpa anané keimanan ing ati sing kuwat mula urip ora bakal duwèni katentreman. Kabutuhan jasmani lan rohani kudu pas amarga yèn ora pas mula urip mesthi kurang sampurna.<ref name="buku1">{{id}}[Darsana, dkk. 2006. ''Serat Suluk Kaga Kridha Sopana''. Semarang: Pamaréntah Propinsi Jateng Museum Ronggowarsito];</ref>.
Susastra Serat Suluk Kaga Kridha Sopana nganggokaké kéwan sing dadi bahan saka lak carita. Anané paraga kéwan kang dicaritakaké ora mung dadi pambandhing manungsa nanging uga ngandhut piwulangan [[moralitas]]. Ana macem-macem kéwan, ya iku manuk Bango, Walang Kadhak, Cangak, Kadhal. Saka macem-macem kéwan kasebut, mainké sipat kang béda siji lan sijiné, sing salajengé duwèni [[kualitas moral]] lan ''kacendherungan'' tartamtu kaya sing diekspresikaké ing omongan lan tumindak.<ref name="internet2">{{id}}[http://lib.unnes.ac.id/10242/1/11079a.pdfo];</ref>.
Saka simbol lak-lak [[kéwan]] mau susastra bakal luwih nengsemaké lan nyenengaké kanggo diwaca. Saengga kekarepan susastra bisa dijlèntrèhaké kanthi ''tersirat'' utawa ''tersurat''. Bagéan uripé lak bisa dijupuk nilai-nilai kahuripané, kanthi tata krama lan moral ing pamaos. Serat Suluk Kaga Kridha Sopana diteliti simbolé amarga ana babagan kang nengsemaké, kabèh jeneng lak migunakaké jeneng kéwan. Iki jelas bagéan simbol. Babagan iki ora ''nutup kamungkinan'' ana akèh simbol liya kang ngumpet ing sajroning serat. sanadyan simbol iku dhéwé ora ucul saka makna.<ref name="internet2">{{id}}http://lib.unnes.ac.id/10242/1/11079a.pdfo];</ref>.
Jeneng kéwan sing dilambangké ya iku, Bango disimbolké dadi lambang kelairan [[bayi]], ing [[filosofi]] [[Jawa]] [[werna]] [[putih]]é Bango nglambangaké ''kesucian''. Kesucian iki bisa diartikaké duwèni ati kang ikhlas supaya bisa tekan ing manunggal kanthi cara nglakoni kabèh préntahing Gusti lan ngedohi saka sakabehing larangané Gusti. Bango nglakoni sarékat mung nurut maring aturan ing urip, sarékat mung kanggo kabutuhan urip.
Cangak dai simbol sosialisasi antarané manungsa ing basa Jawa asring diartikaké tepung ramé. Sipat sosial sing diduwèni Cangak gawé dhèwèkké cedak maring Gusti. Anané sipat iku dhèwèkké ngakèhi mertaubat amal kabecikan dadi Cangak iku tokoh sing ngamot babagan karekatané makhluk karo sapadané, makhluk maring Gusti. Cangak nglakoni tarekat wus tekan ing urusan laku ing donya.<ref name="internet2">{{id}}http://lib.unnes.ac.id/10242/1/11079a.pdfo];</ref>.
Walang Kadhak dilambangaké kaya kasenengan utawa Walang Kadhak uga digunakaké pemeréntah kanggo simbol kapedulian sosial. Ing filosofi Jawa, Walang Kadhak ing sajroning Serat Suluk Kaga Kridha Sopana nduwèni sipat kang akèh tumindaké, obahé paling akèh ing antarané loro manuk sing liyané. Obah sing dilakokaké Walang Kadhak bisa dilambangaké nganggo obahan sing nyoba nyedakaké dhiri mring Gusti. Dhèwèkké ngupayakaké tumuju ing kasampurnaan kanthi cara obah utawa donga terus, nyebut asmané Gusti lan tresno maring Gusti. Walang Kadhak iki dadi tokoh sing ngupayakaké dadi manunggal ing ''tataran'' cara hakekat kanthi nyatu karo alam.
Kadal iku arupi lambang saka pucuk evolusi manungsa, ing filosofi Jawa. Sisik Kadal sing mengkilat nglambangake yèn dhewekke mesthi mancarke sinar saka awakke. Amarga ana kilatan ing awakke mau gawé kesan yèn dhewekke [[makhluk]] kang suci, resik saka maksiat. Sipat menenge kadal nglambangake yèn dhewekke iku kéwan kang grapyak krao alam lan makhluk liyane sakiwa tengenne. Ing paribaan jawa, pari luwih isine luwih nunduk, kayadene kadal, dhewekke ora tau nyombongake kapiinteranne ing ngarepe makhluk liyane. dadi, iso diarani yèn kadal iku arupi paraga sing wes tekan manunggaling Gusti. Dhewekke mlebu ing hubungan makhluk karo Gusti, hubungan makhluk karo makhluk liya uga panggonan uripe.
== Cathetan sikil ==
{{Reflist}}
| 