'''Budaya''' iku maknanetegesé kabèh pemikiranpamikir [[manungsa]] sing sifatesipaté [[abstrak]] sing diwujudake dadi pola tingkah laku ing masyarakatmasarakat lan [[kasil Budaya]] sing sifatesipaté [[fisik]]. Dadi budaya iku nduwé bagianpérangan utawa unsur sing tahap-tahape ya iku: pikiran utawi gagasan utawi ide, rasa lan niatniyat. KabehKabèh gabungan bagianpérangan utawa unsur-unsur iku mung ana ing manungsa.
[[Gambar:Initiation_ritual_of_boys_in_Malawi.jpg|right|thumb|200px|sawijining upacara ing Malawi]]
Tembung budaya iku asaleasalé saka [[basa Sansekerta]] ya iku "buddayah" sing asaleasalé saka tembung "budhi" utawa [[akal]]. Akal iku dadi salah siji perangkat utama manungsa kanggo njalaninglakoni urip lan ora ana makhlukmakluk liya sing nduwé akal.
Miturut Prof. [[Koentjaraningrat]], kabudayan iku gabungan kabèh [[sistem]], [[gagasan]], tindakan lan kasil karya manungsa ing masyarakatmasarakat sing isabisa diperkolehdipakolèhaké liwat sinau.
== Kabudayan ==
Kabudayaan iku kasil saka gabungan unsur-unsur [[pikiran]], [[rasa]] lan [[niatniyat]] sing diwujudke manungsa kanggo njalaninglakoni urip.
Budaya kelompok masyarakatmasarakat lumrah dadi ukuran dhuwur cendheke [[peradaban]].
== Bagian/unsur budaya ==
Saka pikiran, rasa utawa perasaan lan niatniyat utawa karsa iku manungsa ngembangakengembangaké kabudayan sing umumeumumé nduwé sifatsipat-sifatsipat sing padha. BidangBabagan-bidangbabagan kasil pengembangan kabudayan iku antaraneantarané ing bidangbabagan-bidangbabagan:
* [[Agama]] (rohani): SejatineSajatiné manungsa iku ngerasangrasa lemah, ora mampu lan iki nyebabakenyebabaké manungsa nggoleknggolèk sing luwih mampu, sing nguasai. Saka kenekéné lair kebutuhan sing sifatesipaté religius, nggoleknggolèk sing sejatisajati, [[dewadéwa]] lan liyaneliyané sing numbuhakenuwuhaké sistem kepercayaan antaraneantarané [[animisme]], [[dinamisme]] uga [[manisme]] lan uga upacara/ritual kepercayaane.
* [[Sosial]]: MenungsaManungsa uga ora isabisa urip dhewekandhèwèkan, iki dadi numbuhakenuwuhaké hubungangayutan [[sedulur]], tetangga utawa komunitas sing luwih gedhé misaleupamané [[nagara]].
* [[Elmu]] lan [[teknologi]]: MenungsaManungsa uga butuh paham apa-apa sing ana ing sekelilingesakiteré umpamaneupamané yèn mbengi ana [[lintang]] ning yèn awan ana [[srengéngé]], iki ngelairkenglairaké sistem pengetahuan liwat pengamatan, uji coba lan sinau. Kanggo pemahaman luwih lanjut, manungsa dadi butuh perangkat-perangkat sing dibangun nganggo tekniktèhnik-tekniktèhnik tinentu.
* [[Basa]]: Komunikasi antar manungsa numbuhakenuwuhaké sistem basa (lisanlésan lan uga tulisan) uga kalebu ing kenekéné [[basa isyarat]].
* [[Seni]]: Kasil sekosaka pemikiranpamikir manungsa kang arupa adat utawa wujud tarian, sastra, seni rupa, lan liyaneliyané.
* lan liyaneliyané
== Wujud budaya ==
SejatineSajatiné, wujud kabudayaan iku lair saka 3 unsur budaya ya iku:
* Pikiran/gagasan: WujudeWujudé esih [[abstrak]] ana ing pikiran manungsa ning uga bisa ditulisakeditulisaké. Iki biasabiyasa diarani wujud budaya awal sing isabisa dijabarake dadi ide, nilai-nilai, aturan-aturan lan liyaneliyané.
* Tingkah laku: WujudeWujudé wis nyata lan dadi kabiasan ing masyarakatmasarakat.
* Kasil budaya sing nduwé wujud fisik ([[artefak]]): WujudeWujudé uga wis nyata lan nduwé sifatsipat fisik.
== Uga delengen ==
|