Kasultanan Acèh: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Rachmat04 (parembugan | pasumbang)
c busak cithakan, per Special:Diff/1146451; panggantèn kosmètik
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
éjaan, replaced: Zaman → Jaman, utaminipun → mliginipun, tentara → wadya, tahta → singgasana, Sejarah → Sajarah (3), sanes → sanès, pusat → punjer (2), pertama → kapisan, perak → pérak , militer → militèr, menawi → manawi (2)...
Larik 7:
|religion = [[Islam]]
|p1 = Lamuri
|s1 = Hindia WalandaNèderlan
|year_start = 1496
|year_end = 1903
|date_start =
|date_end =
|event_start = Penobatan sultan pertamakapisan
|event_end = [[Perang AcehAcèh#Surat perjanjian tanda menyerah|Menyerah]]
|image_flag = Flag of the Aceh Sultanate.png
|image_coat =
Larik 19:
|flag_s1 = Flag of the Netherlands.svg
|image_map = Aceh Sultanate id.svg
|image_map_caption = LuasJembar Kesultanan AcehAcèh ing masamangsa pemerintahan Sultan Iskandar Muda, 1608-1637.
|capital = Bandar AcehAcèh Darussalam (sapunika [[Banda AcehAcèh]])
|common_languages = [[Bahasa AcehAcèh|AcehAcèh]], [[Basa Melayu|Melayu]], [[Basa Arab|Arab]]
|government_type = Monarki
|title_leader = Sultan
Larik 28:
|leader2 = Muhammad Daud Syah
|year_leader2 = 1874-1903
|currency = Koin emas dan perakpérak lokal
|footnotes =
}}
'''Kesultanan AcehAcèh Darussalam''' ménika sébuah kerajaankraton Islam ingkang naté madég ing propinsi [[AcehAcèh]], [[Indonésia]]. Kesultanan AcehAcèh manggén ing lor pulau [[Sumatera]] kaliyan ibu kotakutha Kutaraja ([[Banda AcehAcèh]]) kaliyan sultan kawiwitan inggih punika [[Sultan Ali Mughayat Syah]] ingkang dipunnobatakén ing Ahad, 1 Jumadil awal 913 [[Hijriyah|H]] utawi ing tanggal [[8 September]] [[1507]]. Ing sejarahipun ingkang ndawa punika([[1496]] - [[1903]]), AcehAcèh sampun ngukir masamangsa kapengkér kaliyan begitu megah lan nakjubkan, utaminipunmliginipun amargi kemampuanipun ing ngérmébag pola lan sistem pendidikan militermilitèr, komitmen ing nentang imperialisme bangsa Éropah, sistem pemerintahan ingkang teratur lan sistematik, wujudaken pusatpunjer-pusatpunjer pengkajian ilmungèlmu pengetahuan, ngantos kabétahan ing njalin hubungangayutan diplomatik kaliyan nagara sanés.<ref name="melayu">[http://history.melayuonline.com/?a=THNWL29QTS9VenVwRnRCb20%3D= Sejarah Kerajaan Aceh ing MelayuOnline.com]</ref>
== SejarahSajarah ==
{{utama|SejarahSajarah AcehAcèh}}
 
=== Wiwitanipun ===
Kesultanan AcehAcèh madeg déning [[Sultan Ali Mughayat Syah]] ing taun [[1496]]. Ing wiwit kerajaankraton punika madeg ing wewengkon [[Kerajaan Lamuri]], lajeng nundukan lan nyatukan pinten-pinten wewengkon kerajaankraton nyakup [[Kerajaan Daya|Daya]], [[Kerajaan Pedir|Pedir]], [[Kerajaan Lidie|Lidie]], [[Kerajaan Nakur|Nakur]]. Saklajengipun ing taun 1524 wewengkon [[Kesultanan Samudera Pasai|Pasai]] sampun dados bagianpérangan saking kedaulatan Kesultanan AcehAcèh dipundereki kaliyan [[Kerajaan Aru|Aru]].
 
Ing taun [[1528]], Ali Mughayat Syah dipungantos déning putera sulung ingkang asmanipun [[Sultan Salahuddin saking AcehAcèh|Salahuddin]], ingkang lajeng berkuasa ngantos taun [[1537]]. Lajeng Salahuddin dipungantos déning [[Sultan Alauddin al-Qahhar|Sultan Alauddin Riayat Syah al-Kahar]] ingkang berkuasa nganos taun [[1568]].<ref>[http://www.indonesianhistory.info/map/sumatrac16.html Sumatra and the Malay peninsula, 16th century ]</ref>
=== Masa kejayaan ===
[[Gambar:2833217208_5cbae5f46a.jpg|thumb|125px|[[Sultan Iskandar Muda]]]]
Kesultanan AcehAcèh ngelampahi masamangsa keemasan ing masamangsa kepemimpinan [[Sultan Iskandar Muda]] ([[1607]] - [[1636]]). Ing masamangsa kepemimpinanipun, AcehAcèh sampun kaasil mukul mundur kekuatan Portugis saking selat Malaka. Kejadian punika dipunlukisaken ing [[La Grand Encyclopedie]] menawimanawi ing taun 1582, bangsa AcehAcèh sampun luas prabawa pulau-pulau Sunda (Sumatera, Jawa lan Kalimantan) sertasarta bagianpérangan lemah Ujung Melayu. Sanesipun punika AcehAcèh ugi ngelampahi gegayutan kaliyan diplomatik kaliyan sadaya bangsa ingkang nglayari Lautan Hindia. Ing taun 1586, kesultanan AcehAcèh ngelampahi penyerangan kaliyan Portugis ing Melaka kaliyan armada ingkang kaperangkapérang saking 500 buah kapal perang lan 60.000 tentarawadya laut. Serangan punika ing upaya mperluas dominasi AcehAcèh atas [[Selat Malaka]] lan ujung Melayu. menawimanawi AcehAcèh sampun kaasil ngepung Malaka saking sadaya penjuru, ananging penyerangan punika gagal amargi wonten persekongkolan antawis Portugis kaliyan [[kesultanan Pahang]].
 
Ing lapangan pembinaan kesusasteraan lan ilmungèlmu agami, AcehAcèh sampun nglahiraken pinten-pinten ulama ingkang misuhur, ingkang karangan punika dados rujukan utami ing bidangbabagan piyambak-piyambak, kadasta [[Hamzah Fansuri]] ing bukunipun [[Tabyan Fi Ma'rifati al-U Adyan]], [[Syamsuddin al-Sumatrani]] ing bukunipun [[Mi'raj al-Muhakikin al-Iman]], [[Nuruddin Al-Raniri]] ing bukunipun [[Sirat al-Mustaqim]], lan [[Abdurrauf Singkil‎|Syekh Abdul Rauf Singkili]] ing bukunipun [[Mi'raj al-Tulabb Fi Fashil]].
 
=== Kemunduran ===
[[Gambar:Banda Aceh's Grand Mosque, Indonésia.jpg|right|thumb|[[Masjid Raya Baiturrahman]], [[Banda AcehAcèh]]]]
Kemunduran Kesultanan AcehAcèh kawiwitan ngantos kemangkatan [[Sultan Iskandar Tsani]] ing taun 1641. Kemunduran AcehAcèh dipunsebabaken déning pinten-pinten faktor, ing antawisipun inggih punika nguat kekuasaan Walanda ing pulau Sumatera lan Selat Malaka, dipuntandai kaliyanjatuhe wewengkon Minangkabau, Siak, Tapanuli lan Mandailing, Deli sertasarta Bengkulu ing salebeting pangkuan penjajahan Walanda. Faktor ingkang wigati ingih punika wonten perebutan kekuasaan ing antawisipun pewaris tahtasinggasana kesultanan.
== Tradisi kesultanan ==
[[Gambar:Jirat_Soleutan_Eseukanda_Muda.JPG|thumb|200px|Makam [[Sultan Iskandar Muda]]]]
Larik 60:
* [[Meurah]]
 
=== Sanes-sanessanès ===
* Dalam
* IstanaPura Darud Donya
* Cap Sikureueng (cap sembilan)
* Meuligoe
Larik 68:
* Pasukan Gajah
 
== LihatUga puladelengen ==
* [[SejarahSajarah AcehAcèh]]
* [[Sultan AcehAcèh]]
 
== Cathetan suku ==
Larik 76:
 
=== Waosan lanjutan ===
# LOMBARD, Denys. '''''Kerajaan AcehAcèh''': ZamanJaman Sultan Iskandar Muda (1607-1636)''. [[Jakarta]]: Kepustakan Populer Gramedia, [[2006]]. ISBN 979-9100-49-6 <small>[http://www.ruangbaca.com/ruangbaca/?doky=MjAwNw==&dokm=MDE=&dokd=MDM=&dig=YXJjaGl2ZXM=&on=VUxT&uniq=NDEy ulasan di ruangbaca.com] [http://www.pdat.co.id/hg/newbooks_pdat/2006/12/04/nwb,20061204-02,id.html ulasan di pdat.co.id]</small>
# REID, Anthony. '''''Asal Usul Konflik AcehAcèh''': Dari Perebutan Pasisir Timur Sumatra hingga Akhir Kerajaan AcehAcèh Abad ke-19''. [[Jakarta]]: Yayasan Obor Indonésia, [[2005]]. ISBN 979-461-534-X
# REID, Anthony. '''''An Indonésian Frontier''': Acehnese & Other Histories of Sumatra''. [[Singapura|Singapore]]: Singapore University Press, [[2005]]. <small>[http://kompas.com/kompas-cetak/0506/18/pustaka/1823168.htm ulasan oleh Taufik Abdullah di ''Kompas'']</small>
 
Larik 89:
{{Kerajaan di Sumatera}}
 
[[Kategori:Kerajaan di Nusantara|AcehAcèh]]
[[Kategori:Kesultanan AcehAcèh| ]]
[[Kategori:Kerajaan di AcehAcèh|AcehAcèh]]