Monumèn Nasional: Béda antara owahan

'''Monumèn Nasional''' utawa dicekak dadi '''Monas''' iku tugu ing punjer kutha [[Jakarta]] ing Lapangan Merdéka. Tugu iki nglambangaké perjuangan kamardhikan Républik Indonésia. Monas dhuwuré 132 mèter lan wiwit dibangundiyasa ing taun [[1961]]. Pambangunan Monas diprakarsani déning PresidenPrésidhèn Soekarno. Monas lagi rampung lan dibukak kanggo umum ing taun [[1975]]. Pucuking Monas iku ana reca sing nglambangaké geni lan dilapisi déning emas tipis. Monas lan [[musèum]] iku bukak saben dina saka tabuh 08.00 - 15.00 WIB, kejabakajaba dina [[Senèn]] pungkasan sajroningsajeroning saben sasi.

Sawisé pusatpunjer pamaréntahan Republik [[Indonèsia]] bali menyang [[Jakarta]] sawisé sadurungé manggon ing [[Yogyakarta]] ing taun [[1950]] disusul ''pengakuan kedaulatan'' Republik IndonésiaIndonesia déning pamaréntah [[Walanda]] ing taun [[1949]], [[PresidenPrésidhèn Sukarno]] mulai mikiraké pambangunan monumèn nasional kang arep padha karo [[Menara Eiffel]] ing lapangan sangarepé [[IstanaPura Merdeka]]. Pambangunan tugu Monas duwé ancas kanggo ngenang lan nglestarikaké perjuangan bangsa Indonésia nalika jaman révolusi kamardhikan taun [[1945]], supaya bisa mènèhi inspirasi lan semangat patriotisme génerasi saiki lan suk mbèn.

Ing tanggal [[17 Agustus]] [[1954]] komité nasional dibentuk lan sayembara perancangan monumèn nasional diwiwiti ing taun [[1955]]. Ana 51 karya kang mlebu, nanging mung 1 karya kang digawé déning [[Frederich Silaban]] kang mathuk karo kriteria kang ditemtokaké komité, antarané nggambaraké karakter bangsa Indonésia lan bisa awèt nganti pirang-pirang abad. Sayembara kapindho dianakaké ing taun [[1960]] nanging ora siji-sijia saka 136 peserta kang mathuk karo kriteria. Ketua juri banjur njaluk Silaban supaya nguduhaké rancangané marang Sukarno. Nanging Sukarno kurang seneng karo rancangan iku lan kepingin monumèn iku awujud lingga yoni. Silaban banjur dijaluk supaya ngrancang monumèn kanthi téma iku, nanging rancangan kang diajukaké Silaban iku kapiken mulané prabéya kang kagedhèn ora mampu ditanggung karo anggaran nagara, apa manèh nalika iku ékonomi nagara isih durung apik. Silaban ora gelem ngrancang wangunan kang luwih cilik, lan mènèhi panyarué supaya pambangunan diundur ngentèni nganti tekan ékonomi Indonèsia dadi apik. Sukarno banjur njaluk arsitèk [[R.M. Soedarsono]] supaya nerusaké rancangan iku. Soedarsono mènèhi angka 17, 8 lan 45, kang nglambangaké 17 Agustus 1945 miwiti Proklamasi Kamardhikan Indonèsia, ing sajroningsajeroning rancangan monumèn iku. Tugu Peringatan Nasional iki banjur dibangundiyasa ing panggonan kang ambané 80 héktar. Tugu iki diarsitèki déning Friedrich Silaban lan R. M. Soedarsono, dibangundiyasa wiwit tanggal 17 Agustus 1961.

[[gambar:MonasConstruction2.jpg|thumb|200px|left|Pembetonan tugu Monas kang rampung tanggal [[17 Agustus]] [[1963]] kang dhuwuredhuwuré kurang luwih 105.00 mèter]]

Pambangunan kapérang saka telung tahap. Tahap kang pisanan, suwéné 1961/1962 - 1964/1965 diwiwiti kanthi resmi pambangunan ing tanggal [[17 Agustus]] [[1961]] déning Sukarno kanthi cara seremonial nunclepake pasak beton kang pisanan. Total cacahecacahé 284 pasak beton digunakaké kanggo nggawé fondasi wangunan. Cacah 360 pasak bumi ditunclepaké kanggo fondasi musèum sejarahsajarah nasional. Pemancangan sakabéhing fondasi rampung ing sasi [[Maret]] [[1962]]. Témbok musèum ing ngisor wangunan rampung dibangundiyasa ing sasi [[Oktober]]. Pambangunan obèlisk banjur diwiwiti lan rerampungan ing sasi [[Agustus]] [[1963]]. Pambangunan tahap kapindho suwéné wiwit taun [[1966]] nganti tekan taun [[1968]] amarga anané [[Gerakan 30 September 1965]] (G-30-S/PKI) lan upaya kudéta. Tahap kang pungkasan dianakaké ing taun [[1969]]-[[1976]] kanthi nambahaké diorama ing musèum sajarah. Sanajan pambangunan wis rampung, isih waé ana perkakarané, antarané bocoring [[banyu]] kang mbanjiri musèum. Musèum resmi dibuka kanggo umum lan diresmikaké ing tanggal [[12 Juli]] [[1975]] déning Prèsiden Rèpublik Indonèsia [[Soeharto]]. Panggonan pambangunan monumèn iki dikenalkaloka kanthi sesebutan ''Medan Merdeka''. Lapangan Monas wis ngalami ganti jeneng kaping lima, ya iku ''Lapangan Gambir'', ''Lapangan Ikada'', '' Lapangan Merdeka'', ''Lapangan Monas'', lan ''Taman Monas''. Ing sakupengésaubengé tugu ana tamané, rong kolam lan pirang-pirang lapangan kang kabuka kanggo panggonan ulah raga. Ing dina prèinan, Medan Merdeka dikebaki wong-wong kang plesiran kanggo rékréasi ndelok pasawangan Tugu Monas lan nglakoni aktivitas ing sajroningsajeroning taman.

Rancang bangun Tugu Monas adhedhasar konsèp pasangan universal kang abadi; [[Lingga]] lan [[Yoni]]. Tugu [[obèlisk]] kang mandhuwur iku lingga kang nglambangaké wong lanang, elemén maskulin kang asipat aktip lan positip, sarta nglambangaké wektu awan. Déné pelataran cawan landhesan obelisk iku minangka Yoni kang nglambangaké wong wadon, elemén fèminin kang pasip lan négatip sarta nglambangaké wektu wengi. Lingga Yoni mujudaké lambang kasuburan lan kasatuan kang harmonis kang njangkepi siji maring liyané wiwit jaman prasejarahprasajarah Indonèsia. Saliyané iku, wujud Tugu Monas uga bisa ditegesaké minangka sapasang [[alu]] lan [[lesung]], piranti numbuk [[pari]] kang disa ditemokaké ing saben [[omah]] para petanitani Indonésia. Mula saka iku, rancang wangunan Monas kebak dimènsi kas budaya bangsa Inonesia. Monumèn kapérang saka 117,7 méter obèlisk ing sadhuwuring landhesan segipapat kang dhuwuré 17 méter, pelataran cawan. Monumèn iki linapis marmer [[Italia]].

Kolam ing Taman Merdeka Lor ambané 25 x 25 méter digawé minangka pérangan saka sistem kanggo ngadhemaké udara uga supaya ndadékaké Taman Monas katon luwih apik. Ing cedhaké ana kolam banyu mancur lan patung [[PangeranPangéran DiponegoroDipanegara]] kang lagi numpak [[jaran]] digawé saka [[perunggu]] aboté 8 ton. Patung iku digawé déning pemahat saka Italia, [[Prof. Coberlato]], minangka sumbangan saka Konsulat Jéndral Honores, Dr. Mario Bross ing Indonésia. Lawang mlebu Monas ana ing Taman Merdeka Lor cedhaké patung PangeranPangéran DiponegoroDipanegara. Lawang mlebu ngliwati trowongan kang ana ing 3 méter sangisoré taman. Lokèt tikèt ana ing pojokan trowongan. Nalika para wong kang plesir munggah manèh menyang mandhuwur ing sisih lor Monas, bisa nerusaké ngupengi kanggo ndelok-ndelok [[rèlief]] sajarah Indonèsia. Mlebuné bisa maring njero musèum sajarah nasional saka lawang ing pojok lor, utawa langsung munggah menyang tengah tumuju ruwang kamardhikan utawa numpak lift tumuju pelataran puncakpucuk monumèn.

Ing latar njaba kang ngubengi monumèn, saben pojoké ana rèlièf timbul kang nggambaraké sajarah Indonèsia. Rèlièf iki diwiti saka pojok lor laut kang nggambaraké pengabdian kejayaan nuswantara nalika biyén, ya iku nyritakaké sajarah [[Singhasari]] lan [[Majapahit]]. Rèlièf iki kanthi kronologis urut karo saarah ngubengé [[jam]] tumuju pérangan tenggara, barat daya, lan barat laut. Kanthi cara kronologis nggambaraké kahanan nalika jaman penjajahan walandaWalanda, perlawanan rakyat Indonèsia lan para pahlawan nasional Indonèsia. Saliyané iku, uga nggambaraké kabentuké organisasi modhèren kang merjuwangaké kamardhikan Indonèsia ing awal abad kaping-20, [[Sumpah Pemuda]], Penjajahan [[Jepang]] lan [[Perang Dunia II]], proklamasi kamardhikan Indonèsia disusul karo Révolusi lan Perang kamardhikan [[Républik Indonèsia]], nganti tekan ing jaman pembangunanpangyasa Indonèsia modhèren. Rèlièf lan patung-patung iki digawé saka bahan [[semèn]] kanthi warangka saka [[pipa]] utawa [[logam]], nanging ana patung-patung lan [[reca]] kang mulai rusak amarga udan lan cuaca tropis.

Ing pérangan ngisor monumèn kang jeroné 3 méter sangisoré [[lemah]], ana Musèum Sajarah Nasional Indonèsia. Ruang gedhé musèum sajarah perjuangan nasional ambané 80 x 80 méter, bisa momot wong kira-kira 500 wong. Ruangan gedhé linapis [[marmer]] iki duwé 48 diorama ing patang sisihé lan 3 diorama ing tengah, cacah totalé dadi 51 diorama. Diorama iki isiné babagan sajarah bangsa Indonèsia wiwit jaman prasejarahprasajarah nganti tekan jaman orde anyar. Diorama iki diwiwiti saka pojok lor laut lumaku saarah ngubengé jam nyritakaké sajarah Indonèsia wiwit jaman prasejarahprasajarah, jaman kemaharajaan kuna kaya ta jaman kraton Sriwijaya lan Majapait, banjur jaman penjajahan saka bangsa [[Éropah]]. Diorama iku uga nyritakaké jaman perobahanowahan nasional Indonèsia ing awal abad kaping-20, jaman penjajahan Jepang, perang kamardhikan lan jaman révolusi, nganti tekan jaman Orde Anyar ing jaman pamaréntahan Suharto.

Ing sajroningsajeroning cawan monumèn ana Ruang Kamardhikan kang awujud amphitheater. Ruangan iki bisa ditekani kanthi liwat andha kang muter saka lawang sisih lor lan sisih kidul. Ruangan iki isiné simbolsimbul kenagaraan lan kamardhikan Républik Indonèsia, ya iku naskah asli Proklamasi Kamardhikan Indonèsia kang disimpen ing sajroningsajeroning kothak kaca ing sajroningsajeroning gerbang kang linapis [[emas]], lambang nagara Indonèsia, péta kepulauan Nagara Kesatuan Républik Indonèsia kang linapis emas, lan gendéra abang putih, sarta témboké kang tinulis naskah Proklamasi Kamardhikan Républik Indonèsia. Ing sajroningsajeroning ruwang Kamardhikan Monumèn Nasional iki uga digunakaké kanggo ruwang tenang kanggo ''mengheningkan cipta'' lan mèditasi ngenang kahékat kamardhikan lan perjuwangan bangsa Indonèsia. Lawang mékanis digawé saka perunggu kang aboté 4 ton linapis emas diwènèhi hiasanrerenggan ukiran kembang [[Wijaya Kusuma]] kang nglambangaké keabadian, sarta kembang [[Teratai]] kang nglambangaké kesucian. Lawang iki ana ing témbok sisih kulon ing satengahé ruangan lan linapis marmer ireng. Lawang iki dikenalkaloka kanthi sesebutan Gerbang Kamardhikan kang kanthi cara mékanis bakal mbuka kanthi nyuwarakaké lelagon ''"Padamu Negeri"'' banjur diterusaké suwarané Soekarno kang lagi macakaké naskah prokalamasi [[17 Agustus]] [[1945]]. Ing sisih kidul ana patung Garuda Pancasila, lambang nagara Indonèsia digawé saka perunggu kang aboté 3,5 ton lan linapis emas. Ing sisih wétan ana tulisan naskah proklamasi kang aksarané digawé saka perunggu, kuduné ing sisih iki ngatonaké gendéra abang putih. Nanging amarga kahanané kang sansaya tuwa lan rapuh, gendéra abang putih ora dipameraké. Ing sisih lor témbok marmer ireng ana gambar kepulauan Nuswantara kang linapis emas, nglambangaké manggoné Nagara Kesatuan Républik Indonèsia.

==Pelataran PuncakPucuk lan Geni Kamardhikan==

[[gambar:Proclamation of Independence Text.JPG|thumb|200px|Naskah asli Proklamasi Kamardhikan Republik IndonésiaIndonesia]]

Ana [[elevator]] (lift) ing lawang sisih kidul sing bakaln ngeterake wong-wong kang plesiran menyang pelataran puncakpucuk kang ambaneambané 11 x 11 mèter lan dhuwuredhuwuré 115 mèter saka [[lemah]]. Lift iki cukup kanggo momot 11 wong. Pelataran puncakpucuk iki momot 50 orang, uga ana teropong kanggo ndelok sesawangan kutha [[Jakarta]] saka cedhak. Ing sakupenge elevator ana andha dadurat kang digawe saka [[wesi]]. Saka plataran puncakpucuk tugu Monas, wong-wong sing plesir bisa nyawang kutha Jakarta. Yen kahanane isih crah tanpa ana [[keluk]], ing sisih kidul bisa katon ana [[Gunung Salak]] kang dumunung ing [[Kabupatèn Bogor]], [[Jawa Kulon]], ing sisih lor bisa katon segara kanthi pulo-pulo kang cilik.

Ing puncakpucuk Monumen Nasional ana cawan kang dadi wadhahing obor [[perunggu]] kang abote nganti tekan 14,5 ton lan dilapisi emas 35 kilogram. [[Ilat]] geni utawa obor iki dhuwuredhuwuré 14 mèter lan duwé diameter 6 mèter kaperangkapérang saka 77 pérangan kang didadekakedidadèkaké siji. Ilat geni iki minangka simbolsimbul semangat perjuwangan rakyat Indonésia kang pengen merdhika. Ing pisanan geni obor perunggu iki dilapisi lembaran emas kang abote 35 kilogram, nanging kanggo mengeti perayaan 50 taun kamardhikan Indonésia ing taun [[1995]], lembaran emas iki dilapisi manèh lan bobote dadi 50 kilogram lembaran emas. PuncakPucuk tugu arupa ''"Api Nan Tak Kunjung Padam"'' kang tegesé supaya bangsa Indonésia duwé semangat kang ora tau mati sasuwene jaman. Pelataran cawan mènèhi sesaswangan kang dhuwuredhuwuré 17 mèter ing sadhuwuring lemah. Plataran cawan bisa dituju kanthi numpak lift nalika mudhun saka pelataran puncakpucuk, utawa liwat andha tumuju ngisore cawan. Dhuwure pelataran cawan saka ngisor ya iku 17 mèter, denedéné rentang dhuwur antara ruwang musiyum sajarah menyang ngisor cawan ya iku 8 mèter (3 mèter ing ngisor lemah ditambah 5 mèter andha kang tumuju ngisor cawan). Ambane pelataran kang awujud kothak ya iku 45 x 45 mèter, kabèh iku mujudake angka keramat [[Proklamasi Kamardhikan RI]] (17-8-1945).

Emas kang bobote 38 kilogram ing obor Monas iku sumbangan saka [[Teuku Markam]], wong [[AcehAcèh]] kang tau dadi salah siji wong paling sugih ing Indonésia.

{{sejarahsajarah-stub}}