Walang kadung: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
éjaan, replaced: makhluk → makluk, macem-macem → werna-werna, liyane → liyané, biasa → biyasa (2), wedok → wédok (5), sawise → sawisé, sadurunge → sadurungé, kayata → kaya ta (3), asale → asalé, bagian → pérangan, antarane...
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
éjaan, replaced: Amerika Serikat → Amérika Sarékat, Amerika → Amérika (2), bageyan → pérangan (2), ditemokake → tinemu, gedhe → gedhé, ngasilake → ngasilaké (5), ordo → ordho (3), Peru → Péru (2), populer → populèr, proses...
Larik 8:
|phylum = [[Arthropod]]a
|classis = [[Insect]]a
| ordo = [[Mantodea]]
}}
'''Dhéyé''' ('''Walang sentadu''' utawa '''walang sembah''') ya iku kéwan jinis [[srangga]] kang kagolong ing [[ordoordho]] [[Mantodea]]. Ing basa Inggris, kéwan iki diarani ''praying mantis'' amarga polahe kang kaya déné wong lagi n[[donga]]. Tembung ''mantis'' asalé saka [[basa Yunani]] ''Mantes'' kang jarwane "[[nabi]]" utawa ''peramal nasib''. Sebutan liyané antarané ''congcorang'' ([[basa Sunda]]/[[basa BetawiBatawi]]), ''walang kadung''/''kèkèk'' ([[basa Jawa]]), lan ''mentadak'' ([[basa MelayuMalayu]]).
 
<!--The preferred pluralization is ''mantids''<ref name="isu">Iowa State University Department of Entomology, "Belalang sentadu". http://www.ipm.iastate.edu/ipm/iiin/node/178</ref>, though there is some usage of ''mantes'' atau ''mantises''.-->
Larik 16:
== Pertelaan ==
 
Kira-kira ana 2.300 spesiesspésies sajroningsajeroning ordoordho Mantodea ing donya; akèh kang urip ing laladan [[tropis]] utawa sub-tropis, uga ana kang urip ing iklim sedang, kaya déné ing lor [[AmerikaAmérika SerikatSarékat]], [[Éropah Tengah]], lan [[Siberia]]. Walang sentadu isih kalebu [[Mantidae]].
 
Walang sentadu iku srangga kang [[sirah]]e bisa muter. Pirang-pirang sumber ngrujuk menyang walang sentadu Éropah (''Mantis religiosa'') minangka walang sentadu kang paling umum ing [[Éropah]]. ''Ischnomantis gigas'' iku walang sentadu paling gedhé kang dawane 17&nbsp;cm (walang wédok), lan ditemokaketinemu ing laladan Sahel ing [[Afrika]]. Walang sentadu paling cilik ya iku ''Bolbe pygmaea'', kang dawane mung 1&nbsp;cm nalika wis diwasa.
 
Walang sentadu wédok kang lagi meteng bisa ngasilakengasilaké ''massa busa'' kang gedhegedhé, diarani ''ootheca'' (jamak:''oothecae''). Ootheca iki bisa ngemot nganti tekan 300 butir [[endhog]]. Endhog-endhoge iku diwadahi ing kantung busa supaya aman. Oothecae iki diasilake ing [[Mangsa gugur]] —lan sawisé iku walang sentadu diwasa mati— lan netes suwenesuwéné nganti tekan limang sasi.<ref name="isu">Iowa State University Department of Entomology, "Belalang sentadu". http://www.ipm.iastate.edu/ipm/iiin/node/178</ref> Sebageyan spesiesspésies netes ing interval cilik, lan prosesprosès netese iku suwenesuwéné bisa nganti tekan limang minggu nalika sadurungé [[larva]] metu. Walang wédok kang lagi meteng orang mung ngasilakengasilaké oothecae, uga ngasilakengasilaké oothecae kang ora subur (walang wédok kang durung dikawini). Kadhang-kadhang siji utawa rong larva netas, nanging kaya ngene arang kedaden. SaperanganSapérangan spesiesspésies, kaya ta ''Brunneria borealis'', ngasilakengasilaké oothecae liwat [[partenogenesis]]. Ing kahanan ini, walang lanang ora dibutuhake kanggo ngasilakengasilaké ootheca kang subur. Nanging, kabèh walang sing diasilake saka prosesprosès iki ya iku walang wédok.
 
Ing AmerikaAmérika Sarekat, spesiesspésies walang sentadu pisanan dikenalake saka Éropah lan [[Tiongkok]] kira-kira ing taun [[1900]] minangka predator kebun kanggo ngendhalikake ama. Walang sentadu Carolina iku srangga resmi nagara bageyanpraja [[South Carolina]], lan walang sentadu Éropah iku srangga resmi nagara bageyanpraja [[Connecticut]].
 
== Kebiasaan makanan ==
Walang sembah mujudake kéwan [[karnivora]]. Jinis kéwan kang biyasa dipangan walang sembah werna-werna, saka srangga cilik kaya ta [[jangkrik]], [[kupu-kupu]], [[tawon]], uga kéwan [[vertebratavèrtebrata]] kaya ta [[ula]], [[tikus]], [[kadhal]], [[kodhok]], lan [[manuk]] cilik.
 
== Spesies walang sentadu ==
Larik 85:
* ''Odontomantis'' sp. - walang sentadu [[semut]]
* ''Oligonicella scudderi'' - walang sentadu Scudder
* ''Orthodera novaezealandiae'' - walang sentadu [[SelandiaNiu BaruSélan]]
* ''Otomantis'' sp. - walang sentadu petinju
* ''Oxyopsis gracilis'' - walang sentadu PeruPéru
* ''Oxyopsis peruviana'' - walang sentadu [[PeruPéru]]
* ''Oxyothespis dumonti''
* ''Paramantis prasina''
Larik 137:
* ''Zoolea lobipes''
 
== Belalang sentadu dalam budaya populerpopulèr ==
* [[Zorak]] - belalang sentadu animasi dari kartun [[Space Ghost]].
* Manny, tokoh filem [[Disney]]/[[Pixar]] [[A Bug's Life]] adalah seekor belalang sentadu
Larik 151:
 
<gallery>
Berkas:AdultNorthAmericanRockyMountainPrayingMantis.jpg|Belalang sentadu diwasa dari Rocky Mountains di AmerikaAmérika Utara (AS)
Berkas:Praying_mantis_on_a_gum_tree.jpg|Belalang sentadu di pohon gum (Australia)
Berkas:Australian Praying Mantis.jpg|Sentadu (Melbourne, Australia)
Larik 158:
Berkas:Sphodromantis_viridis_nymphs.jpg|Larva belalang sentadu berpaut di daun (Israèl)
Berkas:Iris oratoria01.jpg|''Iris oratoria''
Berkas:Juv chinese mantis.jpg|Belalang sentadu remajarumaja dari Tiongkok
Berkas:Manthesoudan.jpg|Belalang sentadu Sudan
Berkas:Mantide religiosa Marius 050925.jpg|''Mantis religiosa''
Larik 174:
Berkas:Praying mantis cleaning.jpg|Belalang sentadu sedang membersihkan dirinya
Berkas:Praying mantis egg pod1.jpg|Ootheca (kantung telur) sentadu
Berkas:Praying mantis feeding.jpg|Belalang sentadu sedang memakan lalat (SelandiaNiu BaruSélan)
Berkas:Praying mantis india 2.jpg|Belalang sentadu di India
Berkas:Praying mantis on eucalypt.jpg|Belalang sentadu di pohon ''eucalyptus'' (kayu putih)
Larik 182:
Berkas:Sqeat2.JPG|Belalang sentadu sedang makan jangkrik (Filipina)
Berkas:Tenodera.aridifolia.jpg|''Tenodera aridifolia''
Berkas:Tinymantis.jpg|Belalang sentadu remajarumaja (Texas)
Berkas:Zorak-Mantis.png|Belalang sentadu Tiongkok (Georgia)
Berkas:Praying_Mantis_001.jpg|Belalang sentadu dalam sikap bertahan (Malaysia)