Sumatra: Béda antara owahan
Konten dihapus Konten ditambahkan
éjaan, replaced: pendapat → penemu, negeri → nagari (9), digunaaké → digunakaké, migunaaké → migunakaké, kerajaan → kraton (7) |
éjaan, replaced: Aceh → Acèh (9), akhir → akir, antara liya → antarané, Daftar → Pratélan, danau → tlaga (5), dihubungaké → digayutaké, dikenal → kaloka (4), disebut → ingaran (3), diselarasaké → dilarasaké, geografi → géog... |
||
Larik 13:
|elevation = 3.805 m
|country = Indonésia
|country admin divisions title =
|country admin divisions = [[
|country largest city = [[Medan]]
|country largest city population = 2.392.922 (2003)
Larik 20:
|population as of = 2005
|density = 96/km²
|ethnic groups = [[Suku
}}
'''Pulo Sumatra''' sing papané ing [[Indonésia]] iku [[pulo]] [[
Ing pulo Sumatra naté ana kraton [[Samudera]] (saiki
Sadurungé
==
Pulo Sumatra papané ing bagéan kulon gugusan kapuloan Indonésia. Ing sisih lor wewatesan karo Lempongan Benggala, ing wétan karo Selat Malaka, ing sisih kidul karo Selat Sundha, lan ing sisih kulon karo Samodra Hindia. Ing sisih wétan pulo, akèh ditemoni rawa sing dialiri déning kali-kali gedhé,
Ing bagéan kulon pulo, mbentang Bukit Barisan sing mbujur saka lor tekan kidul. Mung sithik wewengkon saka pulo iki sing cocog dipigunaaké kanggo tetanèn [[pantun|pari]]. Sakdawané bukit barisan ana gunung-gunung ''berapi'' sing nganti saiki isih aktif, kaya gunung Merapi (Sumatra Kulon) lan Kerinci (Jambi). Pulo Sumatra uga akèh
== Sajarah ==
Jeneng asli pulo Sumatra, kaya déné kacathet ing sumber-sumber sajarah lan carita-carita rakyat, ya iku “Pulo Emas”. Istilah pulo ameh ditemoni ing carita Cindur Mata saka Minangkabau. Ing carita rakyat Lampung kacantum jeneng tanoh mas kanggo nyebut pulo sing gedhé iku. I-tsing (634-713) wong Cina sing mataun-taun
Ing sapérangan prasasti, pulo Sumatra
Para musafir Arab nyebut pulo Sumatra kanthi jeneng Serendib (tepaté: Suwarandib), transliterasi saka jeneng Suwarnadwipa. Abu Raihan Al-Biruni, ahli
Ing kalangan bangsa Yunani purba, Pulo Sumatra wis
Naskah Yunani taun 70, Periplous tes Erythras Thalasses, ndungkap yèn Taprobana uga dijuluki chryse nesos, sing artiné ‘pulo emas’. Wiwit jaman purba para pedagang saka laladan sekitar Laut Tengah wis nekani tanah air kita,
Ing kitab umat Yahudi, Melakim (Raja-
Ing ngendi papan nagari Ophir sing diberkati Allah iku? Akèh ahli sajarah sing duwé penemu yèn nagari Ophir iku papané ing Sumatra! Perlu dicathet, kutha Tirus iku
Banjur saka ngendi jeneng “Sumatra” sing saiki umum digunakaké sacara nasional utawa déning donya internasional? Pranyata jeneng Sumatra asalé saka jeneng Samudera, kraton ing
Paralihan Samudera (jeneng kraton) dadi Sumatra (jeneng pulo) narik kanggo ditelusuri. Odorico da Pardenone ing carita palayarané taun 1318 nyebutaké yèn panjenengané berlayar ngétan saka Koromandel, India, sakwéné 20 dina, banjur tekan ing kraton Sumoltra. Ibnu Bathutah certa ing kitab Rihlah ila l-Masyriq (Pangembaraan ngétan) yèn ing taun 1345 pajenengané mampir ing kraton Samatrah. Ing abad sabanjuré, jeneng nagari utawa kraton ing
Ing taun 1490 Ibnu Majid nggawé péta laladan sekitar Samodra Hindia lan ing kono tinulis pulo Samatrah. Péta Ibnu Majid iki disalin déning Roteiro taun 1498 lan banjur muncul jeneng Camatarra. Péta panggawéané Amerigo Vespucci taun 1501 nyantumaké jeneng Samatara, éwadéné péta Masser taun 1506 munculaké jeneng Samatra. Ruy d’Araujo taun 1510 nyebut pulo iku Camatra, lan Alfonso Albuquerque taun 1512 nulisaké Camatora. Antonio Pigafetta taun 1521 nganggo jeneng sing rada ‘bener’: Somatra. Nanging akèh banget cathetan musafir liya sing luwih ‘kacau’ nulisaké: Samoterra, Samotra, Sumotra, malah Zamatra lan Zamatora.
Cathetan-cathetan wong Walanda lan Inggris, wiwit Jan Huygen van Linschoten lan Sir Francis Drake abad kaping 16, mesthi konsistèn ing panulisan Sumatra. Wangun iki sing dadi baku, lan sabanjuré
== Penduduk ==
== Transportasi ==
Kutha-kutha ing pulo Sumatra digandhéngané déning telung ruas dalan lintas, ya iku lintas tengah, lintas wétan, lan lintas kulon. Ing sapérangan bagéan pulo Sumatra, sepur dadi sarana transportasi alternatif. Ing bagéan kidul, jalur sepur kawiwitan saka pelabuhan Panjang ([[Lampung]]) tekan Lubuk Linggau ([[Sumatra Kidul]]). Ing tengah pulo Sumatra, jalur sepur mung ana ing [[Sumatra Kulon]]. Jalur iki ngubungaké kutha [[Padang]] kaliyan [[Sawah Lunto]] lan kutha Padang kaliyan kutha [[Pariaman]]. Samangsa kolonial Walanda tekan taun [[2001]], jalur Padang - Sawah Lunto dipigunaaké kanggo pangangkutan batu bara. Nanging nalika cadhangan batu bara ing Ombilin wiwit nipis, jalur iki ora dipigunaaké manèh. Wiwit
Ing lor Sumatra, jalur sepur mbentang saka kutha [[Medan]] tekan kutha [[Tebing Tinggi]]. Ing jalur iki, kereta api dipigunaaké minangka sarana pangangkutan klapa sawit lan penumpang.
Kanggo kutha-kutha ing njaban pulo,
== Ékonomi ==
Pulo Sumatra arupa pulo sing sugih asil buminé. Saka limang
Papan-papan sing ngasilaké barang tambang ya iku :
* Arun (NAD), ngasialké gas alam.
Larik 73:
* Tanjung Pinang (Kapuloan Riau), ngasilaké bauksit
* Muntok (Bangka-Belitung), ngasilaké timah
Sapérangan kutha ing pulo Sumatra, uga arupa kutha perniagaan sing cukup wigati. [[Medan]] kutha paling gehdé ing pulo Sumatra, arupa kutha perniagaan utama ing pulo iki. Akèh perusahaan-perusahaan gedhé nasional sing duwé kantor
==
* [[NAD|Nanggroe
* [[Sumatra Lor]]
* [[Sumatra Kulon]]
|