Fritz Haber: Béda antara owahan

| prizes = [[NobelNobèl Prize for Chemistry]] (1918)

'''Fritz Haber''' ([[1868]]-[[1934]]) miyos wonten ing daerah [[Breslau]], (rumiyin dumunung wonten ing [[Jerman]] ananging sapunika mlebet wewengkon [[Polen]]) dan wiwit saking taun [[1886]] dumugi taun [[1891]] piyambakipun sinau wonten ing [[Universitas Heidelberg]] kaliyan [[Robert Bunsen]], wonten ing [[Universitas Berlin]] wonten ing salebeting kelompok [[A.W. Hoffmann]], lan wonten ing Universitas Teknik Charlottenburg (sapunika [[Universitas Teknik Berlin]]) kaliyan [[Carl Liebermann]]. Piyambakipun palakrama kaliyan [[Clara Immerwahr]] rikala taun [[1901]]. Sadérnégipun miwiti karier akademinipun piyambak, Haber makarya babagan bisnis kimia bapakipun lan wonten ing [[ETH Zürich|Institut Teknologi]] ing [[Zürich]] kaliyan [[Georg Lunge]]. Sadangunipun masa punika wonten ing [[Karlsruhe]] saking taun [[1894]] dumugi taun [[1911]] Haber lan [[Carl Bosch]] ngembangaken [[proses Haber]], ingkang minangka pambentukan [[katalis]] [[amonia]] saking [[hidrogen]] lan [[nitrogen]] atmosfer ing ngandhap kahanan suhu lan tekanan tinggi. Wonten ing taun [[1918]], piyambakipun pikantuk HadhiahBebungah NobelNobèl Kimia kanggé karyanipun. Proses Haber-Bosch minangka tonggak sejarah wonten ing bidang kimia industri, amargi misahaken produksi produk nitrogen, kados pupuk, bahan peledak lan tetedhan kimia, saking deposit alam, mliginipun [[sodium nitrat]] ('Caliche'), ing pundi nagara [[Chili]] minangka penghasil utama. Kawontenan ndadak saking pupuk nitrogen ingkang mirah dipunpuji kanthi nyegah [[malapetaka Malthus]], utawi krisis penduduk.<ref>http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1918/haber-bio.html</ref>

Piyambakipun ugi aktif wonten ing panalitén reaksi [[pembakaran]], pemisahan [[emas]] saking toya laut, prabawa [[adsorpsi]], lan [[elektrokimia]]. Sapérangan ageng pedamelanipun saking taun [[1911]] dumugi [[1933]] dipuntindakaken piyambak wonten ing Institut kanggé Fisika lan Elektrokimia wonten ing [[Berlin]]-[[Dahlem]]. Haber minangka peran utama wonten ing pengembangan "perang kimia" wonten ing PD I. Pérangan kerjanipun kalebet pengembangan topeng gas kaliyan penyaring absorban. Perang gas wonten ing PD I inggih punika, wonten ing sapérangan bab, perang para kimiawan, kanthi Haber ''prang tandhing'' kaliyan pamenang NobelNobèl Kimia asal Perancis [[Victor Grignard]]. Garwanipun nolak pedamelanipun babagan gas beracun lan langkung milih bunuh dhiri kaliyan senjata dinasipun sabibaripun piyambakipun njagi panganggoan kapisanan [[klorin]] wonten ing [[Ypres]].<ref>http://www.chemheritage.org/discover/online-resources/chemistry-in-history/themes/early-chemistry-and-gases/haber.aspx</ref>

Sasampunipun PD I pungkas, NobelNobèl Kimia dipunparingaken malih nalika taun [[1918]]. Panarimanipun inggih punika kimiawan anorganik Fritz Haber. Penghargaan punika mbok menawi paling kontroversial wonten ing sajarah NobelNobèl Kimia. Proses ammonia ingkang dipunpanggiaken Haber panci migunani tumrap agrikultur saperlu pendamelan pupuk. Ananging prosesipun punika ugi dipun-ginakaken saperlu damel gas beracun nalika perang. Sejarawan Elizabeth Crawford nedahaken bilih Komite NobelNobèl sajatosipun boten maringi penghargaan NobelNobèl dhumateng Haber menawi wonten dhukungan internasional kanggé kandidat sanésipun.<ref>http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/biography/Haber.html</ref>

[[Kategori:Pamenang Bebungah NobelNobèl bidang kimia]]

[[Kategori:Tokoh Jerman pemenang HadiahBebungah NobelNobèl]]