Kebo: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
→‎Liya-liya: éjaan, replaced: ninggalaké → ninggal
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
éjaan, replaced: ditemokaké → tinemu (7)
Larik 19:
}}
 
'''Kebo''' iku sawijining kéwan sing isih klebu sajeroning subkulawarga [[bovinae]]. Kebo liar utawa diarani uga ''Arni'' isih bisa ditemokakétinemu ing laladan-laladan [[Pakistan]], [[India]], [[Bangladesh]], [[Nepal]], [[Bhutan]], [[Vietnam]], [[Cina]], [[Filipina]], [[Taiwan]], [[Indonésia]], lan [[Thailand]]. Panjinakan kebo umum ing [[Asia]], [[Amérika Kidul]], [[Afrika Lor]], lan [[Éropah]]. Kebo liar akèh urip lan ditemoni ing [[Asia Kidul-Wétan]], sanajan asal-usul kebo iki isih dipitakokaké.
 
Saiki populasi kebo liar ing Asia wiwit medhun lan dikuwatirké yèn ing mangsa ngarep ora ana manèh populasi kebo liar sing bisa ditemokakétinemu. Kebo diwasa bisa duwé bobot watara 300 kg nganti 600 kg. Kebo liar bisa duwé bobot luwih, kebo liar wadon boboté bisa tekan 800 kg lan kebau liar lanang bisa nganti 1200 kg. Bobot rata-rata kebo lanang ya iku 900 kg lan dhuwur rata-rata ing pérangan pundhak kebo ya iku 1,7 m. Salah siji ciri sing mbédakaké kebo liar karo kebo dhomèstik ya iku yèn kebo dhomèstik duwé weteng sing bulet. Kanthi anané pacampuran keturunan antarané kebo-kebo karo populasi sing béda, bobot awak kebo bisa manéka warna. Kebo diprakirakaké asalé saka [[Asia Kidul]].
 
Klasifikasi kebo isih durung cetha. Sapérangan autoritas nglompokaké kebo minangka sawinijing spésies ''Bubalus bubalis'' kanthi telung subspesies ya iku Kebo kali (''B. bubalis bubalis'') sing asalé saka Asia kidul, Kebo (''B. bubalis carabanesis'') utawa kebo rawa sing asalé saka Asia kidul-wétan lan [[Arni]] utawa kebo [[liar]] (''B. bubalis arnee''). Jinis liya biyasané isih kerabat cerak karo [[subspesies]] iki. Kebo rawa sing bisa ditemokakétinemu ing Asia kidul-wétan duwé 48 [[kromosom]]. Kebo kali duwé 50 [[kromosom]]. Keturunan saka loro subspesies iki bisa ditemokakétinemu lan bisa ngasilaké keturunan, sanajan kebo-kebo mau ora bisa tangkar-tumangkar karo sapi sing duwé 60 kromosom.
 
[[Susu]] kébo akèh dipigunakaké déning manungsa. Contoné minangka bahan kèju [[Mozzarella]]. Daging kebo uga arupa asil èkspor utama ing India. Senajan mangkono daging kebo kurang disenengi ing Asia amarga atos. Kulit kebo asring dipigunakaké uga minangka sepatu lan hèlm pit motor.
Larik 29:
== Asia ==
[[Gambar:Indonésia-Bull.jpg|thumbnail|left|Kebo ing Indonésia]]
[[Asia]] iku papan asal kebo. 95% saka populasi kebo ing donya ana ing Asia. Akèh nagara-nagara Asia sing gumantung marang spésies iki, dialap dagingé, susuné, utawa tenaga kerjané. Nalika taun 1992 populasi kebo ing Asia diprakirakaké nganti 141 yuta. Kadhar lemak saka susu kebo iku dhuwur banget. Ana loro subspesies sing urip ing Asia ya iku kebo kali sing bisa ditemokakétinemu ing [[Nepal]] tekan ing kadhuwuran 2.800 m, lan kebo rawa sing urip ing [[dhataran asor]]. Kebo bisa urip kanthi èfisièn sajeroning mangsa-mangsa kekurangan pakan, sing marakaké kéwan iku tahan urip. Kebo asring dipigunakaké kanggo ngluku [[sawah]], amarga kebo bisa obah ing lendhut adoh luwih apik tinimbang [[sapi]].
Ing alam liar mung sethithik populasi kerbo liar sing isih urip. Kebo liar India bisa ditemokakétinemu ing [[India]], [[Pakistan]], [[Bangladesh]], [[Nepal]], [[Bhutan]] lan [[Thailand]]. Kebo iki duwé [[sungu]] sing gedhé banget mawa rata-rata ukurané 1 m. Senajan mangkono kebo sing ditembak nalika taun [[1955]] duwé sungu sing ukurannya saka pucuk siji tekan pucuk sijiné tekan 4,24 m. Iki uga salah saji sebab ngapa kebo arang diserang déning kéwan pamangan daging. [[Macan]] iku salah siji kéwan pemangan daging sing bisa matèni kebo sing boboté tekan 1000–1200 kg. Lan mung macan sing wis pengalaman bakal nyerang kebo ing bagéan sikil luwih dhisik. Yèn diserang kebo bakal ngadhang macan nganggo sungu lan irungé sarta mujudaké barisan. Kebo uga ditepungi minangka kéwan sing asring nyerang sanajan ora diprovokasi. Iki nyebabakaké kebo isih dadi kéwan sing bisa mbebayai kanggo manungsa.
 
Saiki populasi kebo liar diprakirakaké tekan 4000. Senajan sajeroning gunggung iki uga klebu jinis campuran lan kebo liar sing wis didhomèstikasi. Diprakirakaké uga yèn mèh ora ana manèh kebo liar sing urip ing alam liar.
Larik 43:
 
== Éropah lan Wétan Tengah ==
Kebo ditepungaké ing [[Afrika Lor]] lan [[Wétan Tengah]] watara taun [[600 Masehi]]. Ing [[jaman pertengahan]] kebo digawa menyang [[Éropah]] lan saiki bisa ditemokakétinemu ing [[Bulgaria]] lan [[Italia]]. Kayadéné ing Asia kebo ing kéné uga urip ing lapangan sing vegetasiné arang. Kebo-kebo iki dadi bahan pangan, sarta bahan invèstasi kanggo kulawarga. Ing sapérangan laladan kebo uga dadi bagéan saka fèstival taunan. Jinis sing urip ing kéné lumrahé ya iku kebo kali, sanajan amarga isolasi genetis kebo-kebo iku bisa duwé wangun sing béda. Susu kebo iki uga minangka bahan keju [[Mozzarella]].
 
== Kagunaan ==