Alexander Agung: Béda antara owahan

'''Alexander Agung''' (utawi '''Alexander Agung''' utawi '''Iskandar Agung''' utawi '''Iskandar Dzulqarnain''' / ''Makutha Sungu Kalih'') ([[basa Yunani]]: Μέγας Ἀλέξανδρος ("Megas Alexandros"), [[basa Inggris]]: ''Alexander the Great'') punika satunggiling penakluk asal [[Makedonia]]. Alexander dipun lairakendipunlairaken dhateng mrika nalika taun [[356 SM]]. Bapakipun inggih punika Raja Filipus II, raja Makedonia, ingkang ngintun Alexander dhateng satunggiling filsuf misuwur saking Yunani, inggih punika [[Aristoteles]] ingkang ngajaraken ngèlmu logika filsafat Yunani. Raja Filipus II séda nalika Alexander taksih yuswa 20 taun lan Alexander lajeng nggantosaken pun bapa wonten ing taun [[336 SM]]. Kalih taun salajengipun Alexander nyerang [[Pèrsi]] lan ngawonaken Raja Pèrsi [[Darius III]] ing taun [[333 SM]], lajeng miyaraken ekspansinipun dhateng [[Suriah]] lan [[Irak]], lajeng dhateng [[India]], ananging boten siyos amargi para prajuritipun sampun sayah sanget.

Ing wekdal kirang langkung 10 taun, Alex sampun nguasani sapérangan ageng nagari-nagari ageng ing wekdal punika, lajeng wangsul dhateng [[Yunani]]. Ing margi, Alex mampir wonten ing [[Babilonia]], kanggé istirahat, nanging lajeng gerah katisen selami 11 hari lan saljengipun séda taun [[323 SM]], wekdal yuswanipun dèrèng ngantos 33 taun. mBoten cetha panyebab sédanipun. Sapérangan wonten ingkang nginten yèn panjenenganipun séda saksampunipun gerah [[malaria]] saking cakotan [[lemut]] nalika badhé naklukaken India. Wonten ugi ingkang nginten bilih sedanipun amargi lelara sanès sepertos [[acute pancreatitis]] utawi lelara sanès ingkang dipun sebabakendipunsebabaken déning virus [[West Nile virus]]. Sementawis versi ingkang pungkasan nginten yèn panjenenganipun dipun perjayadipunperjaya nganggé [[racun]] ing antawisipun kasebat racun [[hellebore]] utawi racun [[strychnine]], ingkang dipun lebetakendipunlebetaken dhumateng minuman [[anggur]] déning pembantunipun. Versi kaping kalih punika mèmper kaliyan sédanipun [[Napoleon Bonaparte]].

Senajan namung mrèntah selami 14 taun, salebeting masa kepemimpinan Alexander saged mbangun satunggiling kekaisaran ingkang langkung ageng tinimbang sadaya kekaisaran ingkang naté wonten. Dumugi wekdal panjenenganipun séda, tlatah ingkang dipun andahidipunandahi sampun tikel kaping sèketipun tlatah ingkang dipun warisakendipunwarisaken dhumateng piyambakipun. Satunggiling prestasi ingkang ngédap-édapi (kinten-kinten, boten ngantos langkung saking enem Kaisar ingkang sanggem nyaingi pretsasi punika).

Amargi penaklukan lan [[ekspansi]]nipun punika wau, Alexander Agung ugi nyebaraken [[kabudayan]] [[hellenisme|hellenis]] ingkang awujud ''perpaduan'' kabudayan [[Yunani kuna]], [[Laut Tengah]], [[Mesir]], lan [[Pèrsi]]. Prabawa Hellenisme punika malah dugi [[India]] lan [[Tiongkok]]. Khusus wonten ing Tiongkok, prabawa kabudayan punika saged dipun telusuridipuntelusuri antawisipun kanthi wontenipun [[artefak]] ingkang dipun temokakendipuntemokaken wonten ing [[Tunhuang]].

Sakdèrèngipun séda, panjenenganipun ugi mbangun kitha '''[[Alexandria]]''' ing nagari '''[[Mesir]]''', kanthi kapustakan ingkang komplit lan dipun bikakdipunbikak ngantos sèwu taun dangunipun, lan salajengipu dados pusat pasinaonan paling hébat ing donya.

Gelar ''The Great'' utawi ''Agung'' dipun paringakendipunparingaken déning masarakat donya wekdal punika amargi kamasyhuran kraton ingkang panjenenganipun pimpin lan wiyar wewengkon jajahanipun senajan yuswanipun taksih enèm sanget. Panjenenganipun ugi dipun percantendipunpercanten minangka Raja kaping sepindhah ingkang naté nguwaosi tigang bawana ([[Éropah]], [[Afrika]], dan [[Asia]]), ingkang wekdal punika sampun kepétang ''luar biyasa'' utawi ngédap-édapi, amargi bawana [[Amérika]] lan [[Australia]] nalika semanten dèrèng dipun temokakendipuntemokaken.

Sajarah ''Alexander Agung'' saged dipun temokakendipuntemokaken ugi wonten ing kitab suci [[Al Qur'an]], Surah ''Al Kahfi 83-101'', kanthi sebatan ''[[Dhulqarnain]]'' (Raja ingkang nganggé makutha sungu kalih).