Gajah Mada: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
→‎Wiwit Karieripun: éjaan, replaced: kadosta → kados ta
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
éjaan, replaced: krajaan → karajan (9), Krajaan → Karajan (5)
Larik 19:
}}
 
'''Gajah Mada''' (séda k. 1364) inggih punika satunggalipun mahapatih saking krajaankarajan [[Krajan Majapait|Majapahit]], tiyang ingkang saged damel manunggalipun bumi nuswantara.<ref name="internet5"/><ref name="buku2"/> Nanging, ngantos dumugi sapunika misteri asal-usulipun Gajah Mada déréng wonten ingkang mangertos.<ref name="internet5"/> Miturut criyos [[Bali]], Gajah Mada boten nggadhahi rama lan ibu, ananging asalipun saking uwoh [[klapa|krambil]] minangka panjelmaanipun Sang Hyang Narayana ing ngatasipun donya.<ref name="internet3"/> Menawi criyos punika leres, Gajah Mada miyosipun ing pulo [[Bali]].<ref name="internet3"/> Ananging amargi ing Kutha [[Malang]] ([[Karajan Singhasari|Singasari]]) wiwit rumiyin saged dipunpanggihi tandha-tandha mengeti Gajah Mada, saéngga wonten pamanggih menawi Gajah Mada miyosipun ing [[Lepen Brantas|Kali Brantas]], kinten-kinten taun [[1300]].<ref name="internet3">[http://www.mail-archive.com/keluarga-sejahtera@yahoogroups.com/msg00390.html Seri Pahlawan (1) Gadjah Mada Pahlawan Persatuan Nusantara] (dipununduh tanggal 25 April 2011)</ref>
 
Gajah Mada misuwur kanthi sumpahipun, ingkang dipunsebat [[Sumpah Palapa]], sampun kaserat wonten ing [[kitab]] [[Pararaton]].<ref name="buku1">[Poesponegoro & Notosusanto (ed.). 1990. ''Sejarah Nasional Indonésia Jilid II''. Jakarta: Balai Pustaka]</ref> Panjenenganipun mratelakaken boten badhé dhahar [[palapa]] sadéréngipun damel manunggalipun bumi [[nuswantara]].<ref name="internet6"/> Ing wekdal sapunika, [[Indonésia]] sampun ndadosaken Gajah Mada minangka salah satunggalipun [[Pahlawan Nasional]] lan dados simbol [[nasionalisme]]<ref name="internet6">[http://www.eastjava.com/books/majapahit/html/gajah.html ''Memory of Majapahit: Gajah Mada''] dipunundhuh tanggal 6 Juli 2011)</ref> lan manunggalipun nuswantara.<ref name="buku2">[Yamin, Muhammad. 1945. Gadjah Mada, pahlawan persatoean Noesantara. Jakarta:Balai Poestaka]</ref>
Larik 27:
[[Gambar:Ratan Gajah Mada.jpg|right|200px|thumb|Satunggalipun margi kanthi asma Gajah Mada.]]
 
Miturut sumber [[mitologi]], [[kitab]], lan [[prasasti]] saking jaman [[Jawa Kuno]], Gajah Mada miwiti kariéripun ing taun [[1313]]. Kariéripun Gajah Mada dados saya inggil sasampunipun prastawa pamberontakan [[Ra Kuti]] nalika wekdal kakuwasaanipun [[Jayanagara|Sri Jayanagara]], nalika Gajah Mada nglenggahi jabatan [[patih]].<ref name="buku2">{{en}}[Pigeaud. 1975. Javanese and Balinese manuscripts and some codices written in related idioms spoken in Java and Bali: descriptive catalogue, with examples of Javanese script, introductory chapters, a general index of names and subjects. isbn=3515019642]</ref> Gajah Mada dados Mahapatih ([[Mentri|Mentri Ageng]]) ing wekdal [[Tribhuwana Wijayatunggadewi|Ratu Tribhuwanatunggadewi]]. Ing wekdal salajengipun Gajah Mada nglenggahi jabatan minangka Amangkubumi (Perdana Mentri) ingkang saged ndadosaken [[Majapahit]] minangka krajaankarajan ingkang jaya.<ref name="buku3">[J.L.A. Brandes, 1902, ''Nāgarakrětāgama; Lofdicht van Prapanjtja op koning Radjasanagara, Hajam Wuruk, van Madjapahit, naar het eenige daarvan bekende handschrift, aangetroffen in de puri te Tjakranagara op Lombok'']</ref>
Gajah Mada wiwit misuwur nalikanipun saged ngalahaken [[Sadéng]] lan [[Kéta]] ([[1331]]) ingkang mbaléla.<ref name="internet2"/> Sasampunipun punika Gajah Mada ngungelaken sumpah ingkang kawentar, inggih punika Gajah Mada boten badhé ''amukti palapa'' sadérengipun saged nelukaken nuswantara kados ta Ara-ara (ing [[Kalimantan]]), [[Seram]],([[Maluku]]), [[Pahang]] ([[Malaysia]]), [[Dompo]] ([[Sumbawa]]), Bali, [[Sunda]] ([[Jawa Kulon|Jawi Kilèn]]), [[Kutha Palembang|Palémbang]] ([[Sumatera]]), lan [[Tumasik]] ([[Singapura]]).<ref name="internet2"/>
 
Larik 39:
{{cquote2|''Menawi nuswantara sampun kalah, kula nembé badhé lérén, menawi Ara-ara sampun kalah, lajeng ugi Seram, Tanjungpura, Haru, Pahang, Dompo, Bali, Sunda, Palémbang, Tumasik, wekdal punika kula nembé badhé lérén''}}
 
Kanthi ''konsép'' persatuan punika, Gajah Mada saged nyegah paperangan antawisipun krajaankarajan-krajaankarajan kasebat ingkang wiwitanipun tansah n saged mbudidaya nguwasani.<ref name="internet4"/> Awit saking pangayomanipun Majapahit kanthi semboyan ''Bhinneka tunggal ika, tan hana dharma mangrwa'', krajaankarajan-krajaankarajan kalawau saged damel rakyatipun sami tentrem.<ref name="internet4"/> Sanésipun punika Gajah Mada saged damel krajaanipun kiyat lan saged nyegah saking penjajahanipun krajaankarajan manca utaminipun krajaankarajan [[Tiongkok]]/Tartar.<ref name="internet4">[http://www.jaist.ac.jp/~rac/pub/kanigara/id/Home/gajahmada.htm Mahapatih Gadah Mada] (dipununduh tanggal 25 April 2011)</ref>
 
== ''Dhiléma'' ==
Sang Mahapatih Gajah Mada pikantuk ujian ingkang awrat nalikanipun [[Perang Bubat]].<ref name="internet4"/> Sasampunipun dados krajaankarajan ingkang sampun kiyat, Majapahit sejatosipun saged nelukaken [[KrajaanKarajan Sunda]] ([[Pakuan]] [[Pajajaran]]), ananging Gajah Mada langkung milih nyegah paperangan.<ref name="internet4"/> Sang Dyah Hayam Wuruk Sri Rajasanagara (Raden Tetep) ingkang nembé mawon dados raja Majapahit ingkang énggal ugi nggadhahi kajeng ndadosaken Putri Raja Sunda ingkang nami [[Dyah Pitaloka]] minangka permaésurinipun.<ref name="internet4"/>
Persatuan antawisipun Majapahit kaliyan KrajaanKarajan Sunda kanthi tali palakrami punika dipunkajengaken saged dipunwujudaken.<ref name="internet4"/> Ing wiwitanipun rencana punika saged dipuntampi kanthi saé déning Kerajaan Sunda, ananging nalika ing wewengkon [[Bubat]], rombongan saking KrajaanKarajan Sunda ngajukaken syarat supados Sang Raja majapahit kedah majeng piyambak dhateng calon pengantén putri lan rombongan ing wewengkon kasebat.<ref name="internet4"/> Gajah Mada dados ''dhiléma'' (bingung anggénipun mundhut pamanggih), nampi utawi boten syarat punika, amargi mbebayani tumrapipun persatuanipun nuswantara ingkang sampun dipunwangun kanthi sisah.<ref name="internet4"/> Gajah Mada tansah mbudidaya saged ngrembag perkawis punika kaliyan Raja [[Sunda]] supados saged dipuntampi lan dipunsarujuki, ananging nalikanipun wangsul dhateng [[Kotaraja]], Gajah Mada mireng menawi KrajaanKarajan Sunda jejeg kaliyan pamanggih utawi pendhirianipun, ngantos Patih Anepaken saking [[KrajaanKarajan Sunda]] sampun siap sumadya kanthi tamtamanipun menawi syaratipun boten saged dipuntampi déning Gajah Mada.<ref name="internet4"/> Pungkasanipun perang dados ''solusi'' akhir, ngantos Raja Sunda saged dipunperjaya, lajeng putrinipun Raja Sunda ingkang nami Dyah Pitaloka milih lampus dhiri (''bunuh diri'') amargi mangertos ramanipun sampun dipunperjaya dèning Majapahit.<ref name="internet4"/>
 
== Perang Bubat ==